Kông ñơn pla kyâo pơgang glai amăng plơi prong Ƀuôn Ma Thuôt
Thứ ba, 10:57, 21/05/2024 Dương Đình Tuấn/Nay Jek pơblang Dương Đình Tuấn/Nay Jek pơblang
VOV4.Jarai-Tơdơi kơ bơyan không adai pơ-iă kơtang kah hăng apui hang, djop tơring čar amăng kual Dap Kơdư hăt he yơh prăp lui bong glăi hăng hlim hơjan pơ anăp hŭi rơbŭ kơthel. Ƀơi plơi prong Ƀuôn Ma Thuột, tơring čar Dak Lak, plơi prong hơmâo pla kyâo pơtâo lu hloh pơkă hăng lu plơi prong pơkŏn amăng dêh čar, khul mơnuih mă bruă jing ƀing kông ñơn pla kyâo amăng plơi prong hăt he amăng bruă mă, wai lăng pơgang kyâo pơtâo hlâo hŭi kyâo pơtâo joh bơrơbuh bơyan rơbŭ kơthel truh.

Hăng pran jua khăp kơ bruă mă rim čô kông ñơn greh gruñ bruă pla kyâo, čre than, pla phun rơ̆k, phun bơnga brơi hiam, hơmâo pơjing rai hơbô̆ amăng lan plơi prong lăng hiam, hơmâo đang kyâo pơtâo mơtah mơda lơ̆m plơi prong, pơđĭ tui rơnoh hiam rơ-ơ̆ rơ-iom, anih hơdip jum dar lăng hiam hla mơtah  hñir hnar kyâo pơtâo pơprong.

Hmư̆ jua măi uă kyâo tren tren laih anun khul mơnuih rô nao rai ƀơi jơlan lu, 5 čô kông ñơn mơ̆ng kông ty lăng kyâo pơtâo amăng plơi prong tơring čar Dak Lak hlăk dŏ uă, čre than kyâo pơprong kơtuai jơlan Mai Hắc Đế, plơi prong Ƀuôn Ma Thuột. Rơdêh bơwih kơ bruă uă, čre than kyâo hơmâo gai rơñan dưi pơđĭ trun dlông truh 25 met, pơđĭ dlông hloh brơi kơ 2 čô kông ñơn đĭ uă, čre than kyâo, trơ̆i than ber, duñ abih wơ̆t hla mơtah jêk amăng kơthung rơdêh, lơ̆m plĕ trun ƀơi lŏn akiăng jơlan. 3 čô kông ñơn dŏ ƀơi lŏn krăp ĕp lăng pơčrâo brơi jơlan mơnuih ƀôn sang nao rai huăi djơ̆ kyâo than lê̆ trun, krăp dăp glăi, pơƀut hĭ than hăng hla kyâo pơmut amăng kơthung rơdêh uă ba mơtam brơi lik jing tơpung. Tơdơi kơ 3 mông mă bruă, na nao ƀu pơdơi ôh, kông ñơn anăn Trần Văn Tuyến hrŏm hăng ƀing gơ̆p ñu ngă giong bruă hyu uă čre than kyâo pơprong dlông 30 met, čre hĭ than pioh glăi dlông 15 met. Drơi jăn mơsah hrih hrah đôm sai kyâo djah uă, ayong Tuyến brơi thâo:

“Juăt ñu bruă ƀing gơmơi hơmâo na nao amăng rim blan, sa thun. Samơ̆ hlâo kơ truh bơyan hơjan hlim hŭi rơbŭ kơthel bruă lu hloh, khom koh hĭ, čre than kyâo kiăng plai ƀiă joh lê̆ trun djơ̆ mơnuih rô nao rai  amăng jơlan glông sit rơbŭ adai hơjan. Bruă gơmơi juăt đĭ ƀơi ngŏ kyâo, hŭi rơhyưt biă mă, anun yơh khom kơđiăng, kiăng pơgang pơgang rơnuk rơnua”.

Tơdah hơdôm ring bruă kah hăng kông ñơn ayong Trần Văn Tuyến rim blan amăng thun mă bruă amăng anih hŭi rơhyưt, kiăng biă mă tơlơi găng añrăng laih anun khin hơtai đĭ kyâo, kơđiăng biă mă lơ̆m dŏ mă bruă, hơdôm ƀing ngă kông ñơn ƀơi 4 grup wai lăng đang bơnga gah khul pla kyâo pơtâo mơ̆ng kông ty pơčruh ngăn pơgang anih hơdip jum dar amăng plơi prong lơ̆m tơring čar Dak Lak, hrơi blan bơyan pơ-iă hăng hơjan hai dik dăk mă bruă pla bơnga wai lăng bơnga, rơ̆k tơ̆k ngă hiam. Hrŏm hăng ƀing đah kơmơi ngă bruă amăng grup dŏ wai lăng phun bơnga hla rơ̆k hiam treng jơlan laih anun ƀơi glông pơpha pơpha jơlan tong krah jơlan prong Võ Nguyên Giáp, amai Trần Thị Nga brơi thâo: abih amăng grup gơñu hơmâo 20 čô mơnuih mă bruă pơgang phun bơnga, đang rơ̆k ƀơi arăt jơlan anai, smaơ̆ bruă mă ăt dŏ lu ƀu thâo abih ôh. Boh ñik ñu, mơ̆ng hơjan blung a sui mơ̆ng anai rơgao sa wơ̆t hrơi tơjuh, rơ̆k mơda hla bluh hmar, ƀing ngă kôñ ñơn khom klơi, khom jik rơ̆k kơđiăng biă mă amăng đang tong krah jơlan prong yap abih bang truh hơpluh hektar mơ̆n:

"Kah hăng anai, rơ̆k pla mơ̆ng thun hlâo truh ră anai kah mơ̆ng hơmâo hrup anun, yua adai pơ-iă kơtang đơi. Samơ̆ sit hơjan lĕ rơ̆k ñu bluh đĭ hmar biă mă. Jik rơnăk na nao, ngă pơhiam hĭ samơ̆ rơ̆k drơi đĭ hloh hăng rơ̆k pla. Tơdah mơnuih ƀôn sang ngă hmua lĕ arăng pruih ia jrao yơh kiăng tañ, ngă hnun lĕ ta pla rơ̆k ñu ƀu bluh đĭ dơ̆ng tah. Samơ̆ anai ƀơi ter jơlan, ta ƀu dưi pruih ia jrao rơ̆k ôh. Abih bang bruă mă ta khom buč hăng tơngan jik hăng wăng anet đôč”.

Ƀuôn Ma Thuôt lĕ sa amăng hơdôm plơi prong hơmâo kyâo pơtâo lu hloh amăng pơkă hăng lu plơi prong pơkŏn amăng dêh čar, hơmâo năng ai 26 rơbâo phun kyâo pơprong, yap năng ai 17,2 met karê lơ̆m sa čô mơnuih. Anih pla phun bơnga amăng ƀưh, amăng blŏ prong, đang rơ̆k mơtah tơdah yap abih bang truh hơdôm rơtuh hektar laih anun dưi wai lăng klă hiam, pơhrôp tong ten, trơ̆i hơbôt, rơgoh tơpă djơ̆ tui rup pơkă lăng hiam, kiăng pơdah thâo gru grua hiam đưm mơ̆ng kual lŏn. Hrŏm hăng mơnuih ƀôn sang rơbat hyu ngui amăng đang bơnga giăm sang ñu, ơi Trần Đức Hòa, dŏ ƀơi phường Tân Thành lăi lĕ, phun kyâo pơtâo ƀơi  Ƀuôn Ma Thuôt ăt sa gơnam  tŭ yua brơi kơ ană plơi pla mơ̆n, laih anun ñu ƀuh glông phun kyâo mơtah mơda ter jơlan amăng plơi prong lăng hiam biă mă:

“Mơnuih ƀôn sang ƀing gơmơi hơmâo anih dŏ ngui pơtop rơjang drơi jăn, ană amôn,  čơđai muai hơmâo anih hyu ngui, lăng phun bơnga, kyâo pơtâo tơdơi kơ ha hrơi mă bruă gleh glar. Kâo ăt hyu lu anih laih samơ̆ ta dưi lăi Ƀuôn Ma Thuôt yơh anih hơmâo lu đang kyâo pơtâo mơtah hiam hloh”.

Tui hăng anŏ pơkă truh thun 2030, lăng nao pơ anăp adih truh thun 2050 phrâo hơmâo Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring  čar Dak Lak lăi pơthâo, plơi prong Ƀuôn Ma Thuôt amra dưi pok prong tui truh 500 km karê, pơkă hăng ră anai lĕ 377 km karê đôč, laih anun gir run akŏ pơdong plơi prong hơmâo lu phun kyâo pơtâo mơtah mơda, mơnuih mơnam thâo rơgơi djă pioh gru grua hiam đưm djuai ania: “Amăng glai klô hơmâo plơi prong, amăng plơi prong hơmâo glai”.

Ơi Nguyễn trung Hiếu, Khua grup pla kyâo, kông ty pơčruh ngăn pơgang anih hơdip jum dar tơring čar Dak Lak brơi thâo, anom bruă hơmâo rơbêh 250 čô mơnuih mă bruă hăng ba yua gơnam mă bruă, rơdêh pơgiăng hăng uă kyâo phrâo rơnuk anai. Hrŏm hăng anun, ƀing ngă kông ñơn jing ƀing mă bruă hur har, hor kơ bruă mă, khăp kơ bruă mă, triăng, tŭ añ kơ tơlơi tơnap tap, djă pioh tơlơi thâo thăi tom găn rơgao anun amra ngă giong bruă mă jao ngă pơhiam tui phun kyâo, than hơbôt huăi gun amăng plơi prong: 

“Ƀing adơi ayong mă bruă hrăm mă pô kiăng thâo, kơhnăk amăng bruă mă, pioh pơjing phun pla, hla kyâo hiam, hơbôt lăng tơpă djơ̆ rơ-ua. Hăng ƀing mă bruă mut tơdơi, hơmâo ƀing adơi ayong nao hlâo sui thun djru pơtô ba, kiăo tui thun blan mă bruă pơkom pioh tơlơi thâo ƀrư̆ ƀrư̆ amra thâo mơ̆n amăng bruă mă”.

Mơ̆ng thun 2011, Ƀuôn Ma Thuôt dưi tŭ yap jing sa amăng 10 boh plơi prong lăng mơtah, hiam lu kyâo pơtâo tơ-ui hloh amăng Việt Nam. Truh ră anai, plơi prong phun anih hmư̆ hing kơphê pơđĭ kyar jing sa boh plơi prong yak phrâo. Ia mơtah mơda amăng plơi prong dưi bang hyu, pơhlôm djop anŏ tơ-ui, ngă pơhiam hăng rơ-ơ̆ klă tơbuă mơ̆ng ƀing adơi ayong ngă kông ñơn pla kyâo hur har hăng bruă mă.

 

Dương Đình Tuấn/Nay Jek pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC