Amăng hơdôm hrơi rơgao, ƀơi Anom bơwih bruă čar Kual phara ha jăn Phú Quý jing hmâo ƀing rŏng hyu gum djru nao djru mơnuih ƀôn sang. Hrŏm hăng ƀing hlăk ai pơkon, Mai Nguyễn Anh Khoa, čơđai sang hră anih 11A3, Sang hră gưl tlâo Ngô Quyền glăk pơtô, djru mơnuih ƀôn sang ngă hră pơ-ar, mă yua anăn pơsit anăn amăng măi; ngă tui hơdôm mơta hră pơ-ar tui glông mrô… Khoa brơi thâo, ñu lĕ mơnuih rŏng hyu gum djru mă pô ƀơi anai 2 rơwang hrơi tơjuh hăng anai hăng hmâo djru laih rơbêh kơ 10 pok hră pơ-ar rơkâo ngă hră. Bruă mă ƀu tơnap mơn samơ̆ khom hmâo tơlơi đing nao kơjăp, tơdah ƀu ngă djơ̆ thơ khom ngă glăi mơ̆ng phun, rơngiă mông biă.

“Ƀing gơmơi djru ƀing ơi, yă pơmut nao hơdôm tơlơi pơhing lăi nao kơ pô amăng măi yua mrô, pioh nao pơ̆ sang prăk čơkă mă prăk djru rim blan. Lu ñu djru hơdôm bruă bơdjơ̆ nao hră akô̆ sang, pơsit djơ̆ sang anô̆ ƀun rin mơn pioh djru ba mơ̆ng kual wai lăng phara ha jăn anai”.

Pơsit rơwang sa mơ̆ng bruă mă bruă gong gai 2 gưl amra bưp lu tơlơi tơnap yơh, yua anun, khul git gai kual hmâo lăi pơthâo dơlăm prong hăng pơjing tơlơi djơ̆ hrŏm prong amăng ngă tui. Ơi Đỗ Thái Dương, Khua git gai Ping gah Kual Phú Quý brơi thâo, truh ră anai kual hmâo hơđong laih pơphun bruă hăng amra ngă giong dong bruă čar, biă ñu ƀơi hơdôm anih anom dô̆ kơƀah, akă djop. Kual pơhlôm pơdŏng bruă mă čar rơbô̆t, mă bruă ba glăi bôh tơhnal; rim mơnuih apăn bruă, mơnuih mă bruă čar khom sit nik lĕ pô bơwih brơi kơ mơnuih ƀôn sang.

“Sa tơlơi phun mơ̆ng kual phara ha jăn akô̆ pơjing khul mơnuih apăn bruă, mă bruă tơpă, hreč bruă kiăng ngă phun akha kơ hơdôm thun tô̆ tui, pơđĭ kyar kual pơ̆ anăp anai”.

Kual phara ha jăn Phú Quý pơsit bơwih ƀong ƀơi ia rơsĭ djă pioh dong bruă mă phun, nao hrŏm hăng tuai čuă ngui, sĭ mơdrô – blơi sĭ gơnam. Hrư̆n đĭ truh thun 2030, pơhrui hơnong ñu sa akô̆ mơnuih hmâo 77 klăk prăk, bơhmu hăng thun 2025 đĭ 1,22 wot; Mrô akan hơdang hyu mă hmâo 30.000 - 35.000 tơn sa thun… Truh ră anai, đơ đam kual hmâo 1.740 bôh ƀat tô hăng 7.566 čô mơnuih mă bruă, amăng anun hmâo 634 bôh ƀat tô hyu akan hơdang hmâo jua kơtang mơ̆ng 90CV hăng lu hloh. Sa grŭp juăt hyu mă akan hơdang mă bruă ba glăi bôh tơhnal, nao hrŏm hăng djru gum, pơtlaih brơi mơnuih hmâo tơlơi truh hăng pơgang pô ia rơsĭ, bul ia rơsĭ.

Kual ră anai hmâo 1 anih anom pơkra ƀat tô răm, 4 bôh anih anom bơwih brơi bruă ƀat tô; Tơdrun tum păn mă yua hmâo gơgrong kơdrâ̆o yŭ kơ 1.000 tơn, dưi dưm 150 bôh ƀat tô hyu mă akan hơdang; kual jưh kơđap kơthel dưi tuh pơplai pơhlôm klă (rơwang 2), abih bang rơnoh tuh pơplai rơbêh kơ 446 klai prăk. Phrâo anai, pel ĕp sa dua ring bruă ƀơi bul ia rơsĭ Phú Quý kah hăng: kual jưh kơđap kơthel; anih anom pơdŏng ring bruă pơgang tơhlom hang ia rơsĭ gah Kơdư bul ia rơsĭ… Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring čar Lâm Đồng Hồ Văn Mười brơi thâo:

“Kâo pơmin tơlơi pơsit mơ̆ng Ding jum đang hmua hăng pơđĭ kyar ƀôn lan hlâo adih ră anai lĕ Ding jum đang hmua hăng rơhuông adai lŏn mơnai glai klô pơsit pơdŏng tơdrun tum păn anai yôm phăn biă. Rơngiao kơ bruă kơđap kơthel brơi ha rơbâo bôh ƀat tô lơm hmâo tơlơi truh kơthel ngă rai pơ̆ anai dô̆ hmâo tơdrun dưi mă yua lu mơta pioh kơ tơlơi pơđĭ kyar bơwih ƀong mơ̆ng ia rơsĭ”.

Hăng lu anô̆ gal amăng hyu mă akan hơdang, rông pla, pơhrui blơi hăng pơkra akan hơdang, Khua dêh čar hmâo pơsit laih Akô̆ bruă pơđŏng bul ia rơsĭ Phú Quý jing Anom phun hyu mă kan hơdang, bơwih brơi kơ ƀat tô hyu mă akan hơdang, pơkĕ hrŏm hyu hơduah ĕp mơnuih hmâo tơlơi truh ƀơi ia rơsĭ. Tơhnal mơ̆ng Akô̆ bruă, truh thun 2030, pơdŏng bul ia rơsĭ Phú Quý jing Anom hyu mă akan hơdang, bơwih brơi kơ ƀat tô hyu mă akan hơdang, pơkĕ hrŏm hyu hơduah ĕp pơtlaih mơnuih hmâo tơlơi truh ƀơi ia rơsĭ mơ̆ng kual hăng đơ đam dêh čar

Pơhiăp črâo ba Jơnum Ping gah Kual phara ha jăn Phú Quý tal I, rơwang bruă 2025-2030 phrâo rơgao, ơi Y Thanh Hà Niê Kdăm, Ding kơna Grŭp mă bruă Ping gah dêh čar, Khua git gai Ping gah tơring čar Lâm Đồng lăi rơđah, pơdŏng kual phara ha jăn Phú Quý pơđĭ kyar kơtang, pơkĕ hrŏm kơjăp kơplah pơđĭ kyar bơwih ƀong hăng pơhlôm pơgang lŏn ia, pơgang lŏn ia hăng bơwih ƀong, jing anih phun gơgrong gah tlôn kơjăp kơ kual bul ia rơsĭ Trường Sa. Kual phara ha jăn hmâo hơdôm bruă bơwih ƀong ia rơsĭ pơđĭ kyar, biă ñu hyu mă akan hơdang, pơkra akan hơdang, sĭ mơdrô – bơwih brơi kơ ƀat tô hyu mă akan hơdang kual Ngŏ Dơnung dêh čar hăng anăp nao mơ̆ng kual Ngŏ Dơnung ASIA (Đông Nam Á); pơđĭ kyar bruă dŭ pơgiăng ƀơi ia rơsĭ, nao hrŏm hăng pơgang anih anom dô̆ hăng tuai čuă ngui kơjăp phik. Ơi Y Thanh Hà Niê Kdăm rơkâo:

“Hăng hơdôm anô̆ gal, tơhnal gal hăng gru hiam mơ̆ng pô, Phú Quý hmâo ngă pơhưč mrô lu biă hơdôm mơnuih hlăk ai mơ̆ng plơi prong pơprong nao pioh dô̆ hơdip mơda, pơphun bruă mă pơčeh phrâo, ăt kah hăng mă bruă mơ̆ng ataih amăng lu bruă mă. Kual phara ha jăn kiăng đing nao, ngă gal brơi, pơhlôm anih anom mă yua hăng mă yua đut hlah mơnuih mă bruă anai, kiăng hmao tui hăng jơlan gah pơđĭ kyar phrâo mơ̆ng hơdôm anih anom bul ia rơsĭ, pơtrut pran jua pơplih phrâo, pơčeh phrâo mơ̆ng đơ đam kual".

Amăng rơnuk phrâo hrưn đĭ pô mơ̆ng djuai ania, Phú Quý glăk ngă tui dong pran pô, hơneč mă pran pơdŏng lăp djơ̆ lĕ anih anom phun bơwih ƀong ƀơi ia rơsĭ, pơđĭ kyar tañ, kơjăp phik, jing plơi prong dăp tal IV amăng thun 2025./.