Amăng đang pla sầu riêng glăk bluh bơnga mơng anom bơwih ƀong hrŏm gah ngă hmua hơdjă Krông Pač, ia mơmih ƀơi bơnga lăng kar hăng ia ling mơng mơguah sing bring. Ơi Trần Đình Thập, ding kơna amăng anom bruă phrâo, glăk hmư̆ ơi Mai Đình Thọ, Kơ-iăng Khua git gai Ping gah tơring glông Krông Pač, Khua anom bơwih ƀong hrŏm, lăi pơthâo kơ bruă pruih ia hăng pruai kmơk mă hajăn tui mơnuih wai lăng mơng ataih. Thun anai 70 thun, ñu lăi pơthâo ñu lĕ mơnuih alah biă mă, samơ̆ tơdơi kơ arăng jak iâu ƀong lăng boh sầu riêng mơng đang hmua anom bơwih ƀong hrŏm, ơi Thập ngă hră pơ-ar mut hrŏm anom bơwih ƀong hrŏm kiăng kơ hrăm tui hăng hơmâo arăng djru brơi:

“Pla phun kyâo anai, kâo mut hrŏm anom bơwih ƀong hrŏm, kiăng arăng črâo brơi. Bruă pla pơjing hiưm pă ăt tơña ƀing gơñu soh. Pruih ia jrao hơget ăt tơña mơn, arăng lêng kơ črâo brơi. Ƀing gơñu ăt lĕ anih sĭ mơdrô ia jrao, kmơk, gơnam gah ngă hmua. Tơdah blơi aka ƀu hơmâo prăk ăt brơi đôm hnưh. Lăi biă ñu mut hrŏm anom bơwih ƀong hrŏm kiăng djru nao rai. Ƀuh sang anŏ tơnap tap ƀing gơñu brơi čan prăk. Ƀing pơdrong asah jing anih gơnang nao mơng mơnuih ƀun rin, kiăng hrưn đĭ amăng tơlơi hơdip mơda”.

Tơlơi bơră ruai glăi mơng sa čô mơnuih alah jing mơnuih triang mơng ơi Trần Đình Thập ba ƀing ta nao bưp ơi Nguyễn Công Điềm, djuai ania Tày, dŏ amăng plơi Thanh Xuân, să Ea Kênh hăng anai lĕ kơ-iăng Khua anom bơwih ƀong hrŏm gah ngă hmua hơdjă Krông Pač. Tơlơi bơră ruai lăi nao ơi Điềm pơƀuh lu tơlơi ol kơdol: anun lĕ amăng thun 1980, neh met wa djuai ania Tày, Nùng mơng Cao Bằng hăng Lạng Sơn nao pơ să Ea Kênh bơwih ƀong huă lơm glăk rin rơpa hăng lu mơnuih riă djŭp hŏt ma túy. Ƀơi anai hơmâo rơbêh 50 čô mơnuih arăng ba nao grong pơƀut ƀu brơi djŭp hŏt. Samơ̆ yua kơ hơmâo tơlơi djru tơdruă mơ̆ abih bang lêng kơ lui hĭ hŏt. Hlơi hlơi lêng kơ gir run bơwih ƀong hăng hơmâo tơlơi hơdip hiam klă. Ơi Điềm mut hrŏm akŏ pơjing anom bơwih ƀong hrŏm gah ngă hmua hơdjă ăt yua đăo gơnang lĕ, pran gum pơgôp amăng anom bơwih ƀong hrŏm amra ba abih bang mơnuih nao truh tơlơi truh kih hơđong kjăp ƀiă dong.

“Neh met wa ƀơi anai thâo gum pơgôp. Sang anŏ anai, sang anŏ adih ƀuh phun pla hlung boh ƀudah hla kơñĭ amra črâo brơi pơgang hĭ, ngă hiưm pă kiăng kơ thun anai pơhrui lu ƀiă thun hlâo anun, bơyan anai lu ƀiă bơyan hlâo anun. Akŏ pơjing anom bơwih ƀong hrŏm, adơi ayong pơgôp prăk kak. Hăng hơnong pơkă lĕ kiăng thâo anih pla pơjing, kiăng anăp nao jơlan gah bơwih ƀong hơđong kjăp”.

Tơlơi bơră ruai glăi mơng pran gum pơgôp, thâo djru tơdruă, anăp nao ngă hmua hơdjă, anăp nao pơđĭ kyar hơđong kjăp djru brơi anom bơwih ƀong hrŏm gah ngă hmua hơdjă Krông Pač pơhưč jai hrơi lu tui ding kơna. 150 čô ding kơna amăng anom bơwih ƀong hrŏm ră anai, hơmâo wŏt neh met wa djuai ania Yuăn, Êđê hăng Tày, Nùng, hơmâo wŏt mơnuih tui đăo hăng ƀu tui đăo.

Mah lu bruă gah tơlơi đăo, samơ̆ khua tơring đăo Ama Yotha dŏ amăng Ƀuôn Jung, să Ea Yông ăt tŭ ư ngă Khua grup bơwih ƀong mơng anom bơwih ƀong hrŏm. Ơi phơ̆t Thích Đạo Ứng, amăng sang phơ̆t Trúc Lâm Từ Giác, să Ea Yông, ăt ba phun sầu riêng hơdjă pla amăng lŏn hmua sang phơ̆t hăng jing ding kơna yôm phăn mơng anom bơwih ƀong hrŏm. Amăng đang pla phun sầu riêng pơplah hăng phun kâo, mit, lu phun pla glăk bluh bơnga, ơi phơ̆t Thích Đạo Ứng brơi thâo, ngă hmua hơdjă amra pơhrui glăi hmâo hmăi. Ƀing mơnuih tui đăo phơ̆t rai djru brơi bruă ngă hmua, amra tŭ mă hơdôm tơlơi hiam klă:

“Ƀing ta kiăng kiăo tui hơdôm tơlơi hiam klă hloh. Mơ̆ ngă hmua hơdjă amra jing tơlơi klă hloh kiăng pơgang tơlơi suaih pral kơ mơnuih blơi yua. Hơmâo lŏn ngă đang hmua ƀing gơmơi ăt ngă tui tơlơi anai, yua anun mut hrŏm anom bơwih ƀong hrŏm, ngă tui boh thâo mơ̆ anom bơwih ƀong hrŏm črâo brơi kiăng huăi ngă hơƀak jrak anih dŏ hơdip jum dar”.

50 thun lŏn ia ta rơngai, kual Dap kơdư hơmâo tơlơi dưi pron amăng bơwih ƀong huă, bruă pơhlôm rơnuk rơnua kjăp, anih anom, apui lơtrik, jơlan glông, sang hră, sang ia jrao hơmâo man pơdong djop anih. Samơ̆ tơlơi ba glăi hok mơ-ak hloh lĕ kual Kơdư-Dơnung tum pơƀut amăng kual lŏn anai. Ƀu djơ̆ kơnong hơdôm boh sang anŏ tum pơƀut amăng hơdôm boh plơi pla đôč ôh mơ̆ ƀing mơnuih hăng pran jua mut hrŏm ăt dưi pơbưp, gum hrŏm anăp nao kơñ pơgi.

Amai H’Len Niê, dŏ amăng plơi prong Buôn Ma Thuột, hơmâo ƀing adơi ayong mơng ƀôn prong Hồ Chí Minh, Đà Nẵng rai ĕp lăng kiăng kơ ngă hrŏm, hrưn đĭ gru grua, gơnam ƀong djuai ania Êđê. Kar hăng amai H’Loan dŏ amăng să Ea Hiu, tơring glông Krông Pač, hơmâo tơlơi truh kih mơng bruă rông čim čang črah ƀơi Dak Lak hăng Gia Lai, hơmâo anăn apăn sĭ mơdrô, ba sĭ pơ tač rơngiao gơnam pơkra mơng hruh čim čang črah.

Hăng Y Pốt Niê, tơdăm djuai ania Êđê, mơnuih akŏ pơjing kông ti pơčruih ngăn Êđê Café, dŏ amăng tơring glông Krông Ana, tơring čar Dak Lak, hơmâo ĕp ƀuh sa čô ayong amăng bruă bơwih ƀong sĭ mơdrô pơ Hà Nội, djru brơi pơphun bơwih ƀong, man pơdong sang măi…Ră anai Y Pốt jing sa čô mơnuih bơwih ƀong sĭ mơdrô ngă pơsur pran bơwih ƀong brơi kơ lu hlăk ai:

“Kâo kiăng pơsur pran jua ƀing čơđai anet hăng mơnuih mă bruă phrâo, tơdơi kơ anai lĕ bruă pla pơjing kơphê kiăng ƀuh rơnoh yôm mơng bruă ngă hmua, tơlơi yôm mơng plơi pla, kiăng ƀing hlăk ai djuai ania ƀiă pơplih tơlơi pơmĭn, ngă klă ƀiă dong, pơđĭ kyar ngă hmua amăng plơi pla jai hrơi hơđong kjăp ƀiă dong”.

Bơyan bơnga anai hơdor glăi 50 thun pơklaih rơngai, mơnuih 54 djuai ania amăng djop plơi pla amăng lŏn ia dưi tum pơƀut. Hăng kual Dap kơdư mơng ƀôn sang mơng djop kual rai dŏ hơdip ƀơi anai apăn tơngan tum pơƀut, mut hrŏm jua čing hơdor găn rơgao hĭ boh pơhiăp hăng hnưr thun. Anŏ hiam mơng pran gum pơgôp glăk ngă dơlăm tui rơnoh yôm mơng tơlơi rơngai, pơlir hơbit lŏn ia, pok jơlan yak nao pơ anăp kiăng plơi pla jai hrơi pơdrong asah./.