Ơi A Thit, 70 thun laih samơ̆ ăt djru kơ ană tơčô mơn, rim hrơi ñu nao kiă 4 drơi kơbao. Ơi A Thit ră ruai: Mơng 1 drơi kơbao ania, tơdơi kơ 7 thun sang anŏ ñu hơmâo 7 drơi. Aka ƀu yap ôh rơnuč thun hlâo ñu sĭ laih ha drơi kơbao tơnô hơmâo 22 klăk prăk, pơ thim brơi ană ñu ngă sang phrâo. Ñu dŏ tom dua rơkơi bơnai ană đah rơkơi ñu wơ̆t hăng 3 čô tơčô. Hăng 5sao pơdai, 2 ha đang hơbơi plum laih anun 1,5ha kơphê, sang anŏ ñu tơbiă laih anăn sang anŏ rin. Hlâo adih kơnong thâo ngă pơdai tơjŭ hăng kơdư đôč, ƀơi anŏ mơboh lĕ hơmâo braih huăi djŏp. Samơ̆ tơdah pơdai ƀu mơboh, ƀudah hơmâo bui glai ƀong lĕ ƀu hơmâo braih huă dong tah. Mơ̆ng hrơi ngă pơdai ia, braih ƀong djŏp mơn, hơmâo rơbêh pioh rông bui mơnŭ dong. Mơ̆ng đang hơbơi plum hăng kơphê rim thun ñu pơhrui hơmâo giăm 50 klăk prăk. Rơnuč thun 2022, sang anŏ nu hơmâo pơkra sang man, pơbung pơkra hăng tôl hơmâo nua rơbêh 120 klăk prăk. Ơi A Thit lăi:

“Prăk pơhrui mơ̆ng sang anŏ gơmơi ră anai lu tui laih pơhmu hăng hlâo adih. Kâo hăng lu boh sang pơkŏn dong huăi ƀun rin dong tah. Yua hơmâo tơlơi lăng ba mơ̆ng kơnuk kơna kơ anah phun pla, djuai hlô rông anun tơlơi hơdip hơđong laih. abih bang mơnuih ƀôn sang amăng plơi gơmơi ƀu hơmâo pô hlơi phă glai ngă hmua dong tah”.

Ayong A Nâng brơi thâo, 10 thun rơgao, ñu hrŏm hăng 8 čô pơkŏn amăng plơi Măng Kênh, să Đăk Man hơmâo gơgrong wai lăng 230 ha glai. thun 2022 phrâo rơgao, mrô prăk apah wai lăng glai brơi kơ ƀing gơñu hơmâo 91 klăk 200 rơbâo prăk. Ha hrơi hyu tir amăng glai, rim čô mơnuih hơmâo apah 180 rơbâo prăk, mrô prăk dŏ glăi pơđom lui kơ kek prăk djru mơnuih mơnam, mă yua amăng lơ̆m plơi pla hơmâo bruă kah hăng: pơkra glăi sang jơnum plơi, pơkra jơlan hăng blơi un, braih điơ̆ hơtuk ƀañ čưng brơi ană plơi ƀong hrŏm amăng hrơi čơkă thun phrâo. Ayong A Nâng pơsit, 5 thun hăng anai, ƀu hơmâo pô čong jah glai ngă hmua dong tah.

“Kâo gum pơgang glai rưng giăm 10 thun anai laih. Ră anai ha wơ̆t hrơi tơjuh gơmơi hyu tir ha wơ̆t. Mơnuih amăng plơi ƀu hơmâo pô čong jah glai ngă hmua dong tah. Abih bang mơnuih amăng plơi lêng kơ thâo hluh pơgang glai rưng anun jing kyâo glai huăi hơmâo arăng koh drôm, lŏn glai ƀu hơmâo pô mă dong tah”.

Plơi Măng Kênh, să Đăk Man, amăng plơi hơmâo 171 boh sang anŏ, hăng rơbêh 600 čô mơnuih. hrŏm hăng pơdai ia, hơmâo pla giăm 100 ha đang hơbơi plum, amăng plơi hơmâo laih 130 ha đang kơphê. Rơmô kơbao hơmâo giăm 150 drơi. Hlâo kơ thun 2015, mrô sang anŏ rin amăng plơi hơmâo 54%, ră anai hrŏ trun yŭ kơ 10%, dŏ kơnong 16 boh sang anŏ đôč. Tui hăng ơi A Dứa, khua plơi Măng Kênh, glai rưng ană plơi wai lăng lăp djơ̆ biă hăng bruă pla phun jrao akha pơmă kah hăng: lan kim tuyến, sâm hrĕ hăng sâm Ngọc Linh. Samơ̆ kiăng pơđĭ kyar djuai phun anai, kiăng hơmâo prăk blơi pơjeh, blơi anah. Tui anun jing ană plơi ƀu anăm hơmâo ôh.

“Gơmơi rơkâo kơ Kơnuk kơna lăng ba hloh dong, pok prong anih jao wai lăng glai kiăng ană plơi hơmâo prăk lu ƀiă dong. Mơta dua dong lĕ gah yŭ kyâo glai, djru brơi ană plơi pla djuai phun jrao. Kiăng lăng ba dong hăng neh met wa đah mơ̆ng dưi pơđĭ kyar bơwih ƀong, huăi rin rơpa”.

Đăk Glei hơmâo lŏn prong biă mă, giăm 150.000ha, kyâo glai hơmâo lu mơn, truh lơ 71,14%. Ƀơi tơring glông Đăk Glei hơmâo 247 boh sang anŏ amăng 38 boh plơi wai lăng pơgang ba 6.400 ha glai rưng, amăng anun lŏn glai hơmâo 5.600 ha. Ơi Nguyễn Sĩ Phương, kơ-iăng khua anom wai lăng glai tơring glông Đăk Glei brơi thâo: bruă jao wai lăng glai jing glai hơmâo pơgang ba klă hloh, hơbô̆ bruă anai klă amăng djŏp mơta tơlơi, tơlơi ngă soh gah glai rưng ăt aset mơn. Bruă phă glai prai rưng, gŏ mă lŏn glai jai hrơi aset tui laih.

“Mơ̆ng hrơi hơmâo prăk apah wai lăng glai lĕ tơlơi pơmin mơ̆ng ană plơi jai hrơi pơplih tui. Ră anai hơmâo hơdôm tơlơi tơnap mơn amăng bruă wai lăng glai, lăng nao lăng rai bruă djru tơlơi bơwih ƀong mơ̆ng mơnuih ƀôn sang lơ̆n gơñu wai lăng glai, hơđong pran jua dŏ hrŏm hăng glai rưng dŏ hơmâo mơn tơlơi aka ƀu klă đơi. Hăng mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă ƀơi anai arăng kiăng hơdip hrŏm hăng glai, bơwih ƀong ƀơi glai rưng lĕ kơnuk kơna kiăng hơmâo hơdră djru mơn, kiăng pơđĭ tui tơlơi hơdip mơda, hơđong tơlơi bơwih ƀong kah arăng mơ̆ng gir wai lăng glai. Ră anai amăng jơlan hơdră jao glai kơ mơnih ƀon sang lĕ hơmâo mơn kual lŏn hông. Mơnuih ƀôn sang kiăng kơnuk kơna hơmâo hơdră djru tuh pơ alin brơi ană plơi kiăng arăng pla glai, ƀudah pla djŏp djuai phun lăp djơ̆, hơmâo prăk kăk, hơđong tơlơi hơdip mơda”.