Ayong Y Quân Hdok, djuai ania Êđê ƀơi ƀuôn Alê A, phường Ea Tam, plơi prong Buôn Ma Thuột, Dak Lăk phrâo hơmâo pơmut amăng Ping gah blan 1 thun 2025. Ayong Y Quân brơi thâo, mơnuih ping gah amăng plơi jing mơnuih rơgơi mơbruă, hơmâo ană plơi kơnang, khăp ƀu-eng, anun jing ñu gir mut amăng ping gah. hrŏm hăng ngă klă bruă mă amăng Grup adoh suang djuai ania Dak Lăk, Y Quân ăt gir ngă bruă amăng khul grup plơi pla. Ñu hrŏm hăng hlăk ai amăng plơi juăt pơphun bruă gru grua - adoh suang, iâu pơthưr neh met wa djă pioh pơtrut tui gru grua hiam mơ̆ng djuai ania. Y Quân lăi:“Pô kâo pơ-ư pơ-ang biă mă lơ̆m hơmâo mut amăng Ping gah Cộng sản Việt Nam. Kâo amra gir hrăm, bơrơguăt bruă hloh đah mơ̆ng djơ̆ hăng anăn mơnuih ping gah”.

Ơi Lê Văn Nhuần, Khua ping gah ƀuôn Alê A, phường Ea Tam, plơi prong Buôn Ma Thuột, tơring čar Dak Lăk brơi thâo: bruă pơmut mơnuih amăng ping gah jing bruă kơđi čar yôm hloh. Yua amăng kual hơmâo rơbêh 90% mrô mơnuih jing djuai ania Êđê, lu neh met wa nao mă bruă pơ ataih anun jing mrô mơnuih či pơmut anăn ping gah tơnap biă. Mah hnun hai, thun 2024, grup ping gah ăt pơmut 2 čô mơnuih ping gah phrâo. Ơi Lê Văn Nhuần brơi thâo, amăng grup glăk hơmâo 76 čô ping gah; pơtrut tui tơlơi gơgrong bruă mơ̆ng pô, biă ñu lĕ bruă pôr pơhing, iâu pơthưr neh met wa đĭ kyar bơwih ƀong - mơnuih mơnam, pơhlôm rơnuk rơnua hăng akŏ pơdong anom bruă kơđi čar amăng plơi pla:“Wơ̆t mơnuih ping gah glăk jơnum pơ anai ƀudah mơnuih ping gah glăk jơnum pơ plơi pla gơñu lêng kơ ngă klă bruă bơkơtưn mơ̆ng tơring. Biă ñu lĕ mơnuih ping gah glăk jơnum amăng plơi pơgôp lu biă mă wơ̆t prăk kăk hăng pran jua ngă bruă, laih dong pơgôp hiăp či akŏ pơjing plơi pla. Yua hnun, ƀing gơmơi rim thun yơh hơmâo ƀing khua bơni, biă ñu lĕ bruă iâu pơthưr pơtô ba mơnuih ƀôn sang”.

Hăng hơdôm kual hơmâo lu mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă glăk hơdip mơda, bruă hơmâo ƀuh, pơtô kiăng mut ping gah ƀu kơnong jing bruă ruah mă ƀing rơgơi mơbruă đôč ôh mơ̆, ăt jing bruă pơtô hrăm, pơđĭ tui tơlơi pơmin kjăp bruă kơđi čar hăng râu mơdưh tơlơi gêh gal hơmâo mơ̆ng plơi pla. Pơhmutu ƀơi să Yang Tao, tơring glông Lăk, tơring čar Dak Lăk anih hơmâo truh 95% djuai ania ƀiă, samơ̆ hăng pran jua gir “akŏ pơdong, pơđĭ tui grup ping gah kjăp phik” rim anom bruă ping gah hơmâo čih pơkra akŏ bruă, ba tơbiă Tơlơi pơtrun kơ rơnoh pơkă kiăng pơmut mơnuih ping gah rim thun. Hrŏm hăng anun, mơnuih ping gah amăng rim grup, gir nao hlâo, ngă tơlơi lông jing tơlơi gêh gal amăng pơđĭ kyar bơwih ƀong huă - mơnuih mơnam ƀơi tơring. Ơi Y Wu Sruk, Kơ-iăng khua jơnum min mơnuih ƀôn sang să Yang Tao, tơring glông Lăk brơi thâo:“Ta thâo hluh gru grua phiăn juăt pơ anai, biă ñu amăng bruă pơhiăp tơlơi djuai ƀiă, jing ta amuñ pơhiăp tom, ră ruai hăng neh wa. Giong anun ta thâo tơlơi juăt hơdip mơ̆ng neh wa, thâo tơlơi tơnap mơ̆ng gơñu. Mơ̆ng anun ta thâo mă yua, ba tơbiă hơdôm tơlơi pơtrun mơ̆ng Ping gah, tơlơi phiăn mơ̆ng Kơnuk kơna hăng neh wa kiăng gơñu thâo hluh hăng ngă tui amăng tơlơi hơdip mơda”.

Thâo hluh anŏ yôm mơ̆ng bruă pơđĭ tui mơnuih ping gah, khua mua gong gai Dak Lăk hơmâo ngă hăng glăk ngă lu hơdră gêh gal brơi kơ mơnuih ping gah, biă ñu ping gah djuai ƀiă. Hrŏm hăng anun hơmâo hơdră djru pơtô ba tơlơi gal, tơlơi pơtô djơ̆, ngă mơ-ak brơi anih jơnum kơ mơnuih ping gah pơ kual ataih yaih, gum pơđĭ tui anŏ klă amăng bruă wai lăng hăng git gai mơ̆ng gong gai. Ơi Lê Nam Cao, Kơ-iăng khua anom pơphun bruă ruah khua tơring čar Dak Lăk brơi thâo:“Djŏp gưl ping gah lăp đing nao bruă ruah mơnuih djuai ƀiă giong anun brơi hrăm pơ sang hră čem rông ană bă djuai ƀiă gưl tơring glông hăng tơring čar. Dua dong lĕ ruah ană bă djuai ƀiă hrăm bruă giong anun pơmut ngă bruă amăng hơdôm anom bruă kơnuk kơna. Mơ̆ng bruă dưm dăp anai jing yôm biă mă kiăng hơmâo khul grup git gai wai lăng klă djŏp gưl”.

Hăng bruă bơwih ƀong huă mơnuih mơnam, kual plơi pla phara pơ Dak Lăk, bruă pơđĭ tui mơnuih ping gah amăng kual mơnuih ƀôn sang djuai ƀiă ƀu kơnong yôm gah bruă kơđi čar đôč ôh mơ̆ ăt pơtrut pơplih ƀô̆ mơta ƀơi tơring. Sit mơnuih ping gah djuai ƀiă glăk jing “pơtruh brơi” klă biă hơdôm tơlơi pơtrun mơ̆ng Ping gah truh hăng mơnuih ƀôn sang, ngă bă tui pran jua đăo kơnang mơ̆ng mơnuih ƀôn sang hăng Ping gah; jing hrĕ pơkôl ngă kjăp khul gum pơgôp djuai ania; akŏ pơdong tơlơi hơdip hiam; djru ba neh wa đĭ kyar bơwih ƀong, djru dưi ngă truh kih hơdôm hơnong pơkă đĭ kyar bơwih ƀong - mơnuih mơnam pơđĭ tui anŏ rơgơi bruă git gai wai lăng, pran kơtang, akŏ pơdong ping gah, kơđi čar jai hrơi bruă mă klă, tơpă, kjăp kơtang./.