Pơlar phun jrao, jơlan tơtlaih mơ̆ng ƀun rin mơ̆ng mơnuih Hơdang
Thứ sáu, 06:00, 25/10/2024 Nguyễn Khoa Điềm VOV Tây Nguyên/Siu H’ Prăk pơblang Nguyễn Khoa Điềm VOV Tây Nguyên/Siu H’ Prăk pơblang
VOV4.Jarai - Hơdră pơtrun tuh pơplai, pơđĭ kyar, pơkra jrao mơ̆ tơring čar Kon Tum pok pơhai ngă tui glăk jing jơlan pok tơbiă tơhnal tơtlaih mơ̆ng ƀun rin kơ mơnuih Hơdang. Hăng hơdră bruă mơ̆ng tơring čar, neh wa djuai ania ƀiă ƀơi hơdôm bôh tơring glông kual čư̆ siăng, anun lĕ: Tŭ Mrông, Đăk Glei hăng Kon Plông hmâo tơlơi gal pioh pla lu djuai phun jrao, yak blung a pơđĭ prăk pơhrui glăi, tơlơi hơdip mơda mơ̆ng mơnuih ƀôn sang ƀơi anai glăk pơplih tui ƀơƀrư̆.

Tơdơi kơ dô̆ bơnai ayong A Thứ hăng amai Y Gỗ pơ̆ plơi Tu Thó, să Măng Ri, tơring glông Tŭ Mrông, tơring čar Kon Tum ngă hmua ia, pla hơbơi plum ƀơi lŏn amĭ ama pha brơi. Samơ̆ tơdơi kơ anun, rơkơi bơnai hmâo hơdai nao pla akha sâm, sa djuai phun jrao yôm ƀơi anai, anun hmâo prăk pơhrui glăi lu hloh hơdôm bôh sang anô̆ amăng plơi.

“Rơkơi bơnai kâo phrâo pơdô̆, triăng mă bruă lĕ ăt đĭ gŏ amŏ mơn. Kiăng hmâo hơdôm gơnam pô čang rơmang tơlơi hơdip mơda tơdơi anai ta gir run pla phun akha sâm, biă ñu lĕ sâm Ngọc Linh dong pioh hmâo hmăi prăk pơhrui glăi”.

Lăng ƀuh ba glăi bôh tơhnal bơwih ƀong mơ̆ng bruă pla phun akha sâm, sơn tra, ngũ vị tử, sâm Ngọc Linh..., djuai ania Hơdang hmâo pơplih laih tơlơi juăt mă mơ̆ng glai klô, thâo pơgang djuai pioh pơhư prong lŏn pla mơ̆ng sang anô̆. Hrŏm hăng anun khin hơtai čan prăk tuh pơplai pơlar lŏn pla phun jrao. Ơi A Hải, Khua Khul mơnuih ngă đang hmua să Tê Xăng, tơring glông Tŭ Mrông, brơi thâo:

“Hlâo adih djuai phun pla ƀơi anai ăt ƀiă tui mơn, tơdơi anai neh wa pơdjuai rai lu rim thun amăng ƀiă neh wa hrăm tui tơdruă pioh pla sâm. Sang anô̆ kơƀah prăk pơlar phun jrao hmâo prăk pơsir bruă mă mơ̆ng ngăn prăk gah hơdră ngă gal brơi kơ neh wa rim sang anô̆ čan 100 klăk prăk pioh pơlar phun jrao”.

Djru mơnuih Hơdang pla phun jrao, amăng hơdôm thun rơgao gong gai tơring glông Đăk Gei, Kon Plông hăng Tŭ Mrông, tơring čar Kon Tum hmâo pơdŏng, pơjing đang pơdjuai anăh, hơdră bruă djru djuai pơjeh, prăk mă yua, bôh thâo kơ mơnuih ƀôn sang. Hrŏm hăng anun sa dua bôh anom bơwih ƀong hmư̆ hing klă pla, sĭ mơdrô phun jrao ăt gum tơngan hrŏm djru mơnuih ƀôn sang. Amai Hoàng Thị Thùy Dung, Kơ-iăng Khua Anom sĭ anăh phun pla tơring glông Tŭ Mrông, brơi thâo hăng jơlan gah mơnuih apăn bruă bôh thâo phrâo gum hrŏm hăng sang anô̆ ƀun rin pla phun jrao, hmâo laih tơlơi pơplih lăp yap ba amăng bruă mă yua bôh thâo phrâo hơdră phrâo amăng bruă ngă đang hmua mơ̆ng neh wa:

“Lơm hơdôm bôh sang anô̆ ƀun rin pla sâm neh wa akă thâo hluh lu kơ pơkra lŏn, pơkra saih kyâo, pơkra bơbung pơgang pioh pơgăn čim, tơkuih. Anom pơkiăo nao mơnuih apăn bruă bôh thâo nao pơtô brơi kơ neh wa pla sâm, neh wa dô̆ tŭ mă klă biă hăng mă yua klă amăng bruă pla sâm".

Phing kơ pran hăng bôh tơhnal dưi ngă, truh ră anai kơnong kơ tơring glông Tŭ Mrông hmâo pơlar rơbêh kơ 3.900 ektar đang phun jrao. Amăng anun lŏn pla Sâm Ngọc Linh mơ̆ng mơnuih ƀôn sang hmâo 205 bôh sang anô̆ mơnuih ƀôn sang čan sang prăk hăng abih bang mrô prăk giăm truh 14 klai prăk. Ơi Võ Trung Mạnh, Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring glông Tŭ Mrông, brơi thâo, gong gai tơring glông hmâo pok pơhai ngă tui lu jơlan hơdră pioh sang anô̆ ƀun rin ăt dưi pla mơn phun jrao pơđĭ kyar bơwih ƀong sang anô̆:

“Tơring glông hmâo pơjing laih jơlan hơdră djru mơnuih ƀôn sang kơ tơlơi bơwih ƀong ăt kah hăng pơjing jơlan pơlir hơbit pioh djru mơnuih ƀôn sang pơlar phun jrao. Kơnong kơ hăng phun sâm Ngọc Linh tơring čar mă bruă hăng Sang prăk gah hơdră bruă dong pioh djru mơnuih ƀôn sang čan mơ̆ng hơdôm ngăn rơnoh phara pioh pơlar phun sâm Ngọc Linh, hrŏm hăng anun iâo pơthưr hơdôm bôh anom bơwih ƀong pơphun pơlir hơbit, djru brơi mơnuih ƀôn sang pioh pơđĭ kyar kual sâm mơ̆ng pô ngă phun than tơtlaih mơ̆ng ƀun rin kơjăp phik”.

Bôh tơhnal bơwih ƀong mơ̆ phun jrao ba glăi glăk pok tơbiă tơhnal tơtlaih mơ̆ng ƀun rin kơ djuai ania Hơdang. Truh ră anai abih bang kual lŏn pla phun jrao mơ̆ng tơring čar Kon Tum mơ̆ lu biă ñu ƀơi 3 bôh tơring glông kual čư̆ siăng, anun lĕ: Tŭ Mrông, Đăk Glei hăng Kon Plông dưi pok prong truh rơbêh kơ 11.200 ektar, kơnong kơ Sâm Ngọc Linh rơbêh kơ 2.400 ektar.

Ƀơi hơdôm bôh tơring glông anai, anih hmâo lu djuai ania Hơdang dô̆ hơdip mơda, hrŏm hăng hmua pơdai, hơbơi plum, kơphê..., bruă pla phun jrao glăk djru mơnuih ƀôn sang hmâo lu prăk pơhrui glăi, tơlơi hơdip mơda jai hrơi jai trơi pơđao hloh. Amăng lu thun rơgao tơring glông Tŭ Mrông, Đăk Glei hăng Kon Plông hmâo mrô hrŏ trun ƀun rin lu hloh hơnong ñu mơ̆ng tơring čar Kon Tum. Tơhnal gal mơ̆ tơring čar Kon Tum pơsit pran jua pơtrut kơtang tuh pơplai, pơđĭ kyar hăng pơkra jrao pioh tañ djơ̆ tui tơhnal pơkă jing kual phun jrao phun lŏn ia./.

Nguyễn Khoa Điềm VOV Tây Nguyên/Siu H’ Prăk pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC