Pơmut Dak Lak-Phú Yên: Jĕ giăm mơ̆ng hlâo, hơmâo pran pơđĭ kyar phrâo
Thứ hai, 14:52, 21/04/2025 Vũ Nam Trang/Nay Jek pơblang Vũ Nam Trang/Nay Jek pơblang
VOV4.Jarai-Ngă tui tơlơi pơtrun mơ̆ng Ding jum kơđi čar kơ bruă pơmut hĭ tơring čar Dak Lak hăng tơring čar Phú Yên jing sa boh tơring čar, djă anăn phrâo tơring čar Dak Lak, lu khua mua hơđăp, ƀing ơi tha yă mơdôn ngă hơkrŭ, ƀing mơnuih thâo hră, mơnuih rơgơi kơhnâo laih anun mơnuih ƀôn sang dua boh tơring čar pơdah pran jua čang rơmang kơñ pơgi pơđĭ kyar hloh, bơkơnar, hơđong kơjăp, kơnang kơ atur gru phun jĕ giăm mơ̆ng hlâo djru naỏai dơ̆ng mơ̆ng ngă hơkrŭ blah ayăt đưm.

Ơi Nguyễn An Vinh, Khua hơđăp git gai ping gah tơring čar Dak Lak, mơnuih hơmâo mă bruă amăng tơring čar anai truh kơ rơbêh 50 thun, jơlan hơdră kơnuk kơna brơi pơmut glăi dua boh tơring čar jing sa yak rơbat djơ̆ hăng anŏ gêh găl sit nik laih anun tơlơi čang rơmang mơ̆ng ană plơi pla:

“Kâo ƀuh anai lĕ, bruă ngă djơ̆ pran jua ană plơi pladua boh tơring čar. Ƀing khua mua apăn bruă tom mă bruă rơnuk blah ngă hăng ayăt đưm kah hăng kâo anai, hơmâo anŏ jĕ giăm tong ten biă mă, tơlơi khăp djru nao rai plah wah Dak Lak hăng Phú Yên. Amăng rơnuk blah ayăt Mi, Phú Yên jing anih djru tui klôn tong ten biă mă, djru ba mơnong ƀong huă, hra, braih, hăng gơnam yua či kiăng biă mă kơ tơring čar Dak Lak. Kơđai glăi, Dak Lak ăt jing anih ưh kơnang kơ Phú Yên anăp rai pơ kual ssư̆ siăng. Tơlơi jĕ giăm rô nao rai tong ten tơl mơnuih ƀôn sang amăng plơi pla juăt pia amăng tơlơi adoh đưm: Ia Krông Apa rô trun Đà Rằng/Hlơi khăp kơ Dak Lak hloh kơ Phú Yên”.

Amăng pran jua mơ̆ng ƀing ling tơhan tom blah ayăt djai hơdip yua kơ kiăng pơklaih rơngai lŏn ia, djuai ania, tơlơi rô nao rai plah wah dua bơnah tơring čar ƀu kơnong kơ lir hơbit sa mơguai, lŏn mơnai glai klô đôč ôh, dŏ jing tơlơi khăp pơdjru hrŏm đôč. Ơi Bùi Văn Khiêm, tơhan hơđăp tom ngă hrŏm blah pơklaih rơngai Phú Yên thun 1975, ră anai dŏ hơdip mơda pơ Dak Lak, ñu ƀu pơdŏp ôh tơlơi mơak pran jua ñu djơh hăng anai:

"Kâo tom pơngal juăt lăi kơngưñ (čưt) hăng ƀing adơi ayong, kâo  tom čang rơmang lĕ Dak Lak hăng Phú Yên pơmut jing sa. Sit mơ̆n ƀu pơmin ôh, ră anai jing hĭ sit nik. Kâo čăng glăi rơnuk blah ngă, mơ̆ng Ƀuôn ma Thuôt kâo rŭi hrŏm tơhan trun nao pơ Phú Yên, trun mơ̆ng čư̆ siăng glai klô, truh pơ ia rơsĭ, laih anun kâo čang rơmang hơmâo jơlan rơdêh đuăi hmar kiăo tui ter hang ia krông Apa tơkuh mơ̆ng Dak Lak trun nao pơ dơnung sit mơ̆n mơak biă mă. Ră anai ta pơmut jing sa mơ̆ng dua boh tơring čar Dak Lak, Phú Yên ƀu hơmâo tơlơi čang rơmang hơgĕt dơ̆ng tah yom hloh, yua tơlơi kâo kiăng jing sit nik laih”.

Sa čô dơ̆ng mơnuih tom ngă hrŏm rơnuk blah ngă, ơi Tô Tấn Tài, arăng juăt iâu Ama H’Oanh, ñu tom ngă khua git gai ping gah plơi prong Ƀuôn Ma Thuôt, ñu amĭ ƀă yă pơjing pơ Phú Yên, samơ̆ abih tơlơi hơdip ñu, mă bruă ngă hơkrŭ truh kơ pơdong sang anŏ ƀơi Dak Lak. Ñu tom ngă lu bruă apăn amăng kơnuk kơna tơdơi kơ lŏn ia pơklaih rơngai, lêng kơ ƀing ngă khua mơ̆ng rơnuk hơkrŭ ƀơi Dak Lak mơ̆ng thun 1959. Ñu kah pơpha tơlơi pơmin pran jua ñu hơ̆k mơak laih hmư̆ dua boh tơring čar pơmut glăi hĭ, samơ̆ ñu pơtă pơtăn mơ̆n kơ tơlơi abih bang khom gum pơgôp nao rai amăng sang bruă, khul tơpuôl mă bruă :

“Bơngơ̆t lĕ bơngơ̆t kơ tơlơi ngă hiư̆m pă thâo gum pơgôp nao rai, mơnuih ƀôn sang thâo hluh tong ten, gum pơgôp tơpă. Yua kơ kâo dŏ pơmin, hlâo adih rơnuk aka ƀu hơđong pơčlah laih anun pơmut, pơmut giong pơčlah, lŭk pŭk, kah hăng Bình Trị Thiên, laih anun Quảng Nam Đà Nẵng, Phú Yên Khánh Hòa. Samơ̆ hlăk anun aka ƀu kơjăp, dua lĕ bruă prăp lui tơlơi pơmin kơ mơnuih ƀôn sang aka ƀu tong ten, anun hơmâo hĭ tơlơi pơčlah pha lŭk pŭk nao rai. Ră anai amăng tơlơi pơhing phrâo, Ping gah ta brơi git gai kơjăp, djơ̆ hơdră, pơtô lăi hlâo kiăng amăng lăm kơnuk kơna, mơnuih mă bruă khom thâo gum pơgôp nao rai, dưi bang bơngač truh pơ mơnuih ƀôn sang anun yơh ƀuh klă biă mă”.

Bơ Niê Thanh Mai, Khua sang bruă Khul mơnuih rơgơi kơhnâopơčeh hơ̆k hơr adoh suang tơring čar Dak Lak lĕ, ama ñu mơnuih mơ̆ng Phú Yên, amĭ lĕ Dak Lak, ñu lăng nao kơ tơlơi anai yom biă mă amăng gru grua hiam djuai ania, plơi pla. Niê Thanh Mai lăi lĕ, Phú Yên hơmâo gru grua mơ̆ng ia rơsĭ, Dak Lak hơmâo gru grua atur lu mơta mơ̆ng djop djuai ƀiă kual Dap Kơdư. Tơdah thâo ba yua, bơtơbiă rai gah rơngiao lĕ, anai amra jing atur gru grua hiam hơmâo lu mơta ia iom, pơjing rai tơlơi adoh suang hiam mơak, pơđĭ kyar bruă tuai čuă ngui hăng pơdjru nao rai gru grua hiam tơdruă pơdah brơi tuai lăng:

“Ƀing gơmơi čang rơmang biă mă hăng tơguan dưi pơdjru nao rai anŏ hơgĕt tơlơi kơƀah hăng kah pơpha tơdruă tơlơi thâo thăi, tom găn rơgao lu hloh tơlơi pơčeh phrâo, ră ruai amăng 2 bruă phun. Tơdah hơmâo akŏ bruă hăng dăp bruă mă rơđah tong ten sit mơ̆n amra pơjing rai bruă mă gru grua hiam lu hloh kơ pơgi ni anăp”.

Lăng nao mơ̆ng mơnuih ƀôn sang lăi, abih bang tŭ ư hrŏm. Ơi Nguyễn Song Thoại, dŏ pơ ƀut 8, tơring kual Quảng Phú, tơring glông Čư̆ Mgar, tơring čar Dak Lak lăi lĕ: Ră anai Dak Lak hăng Phú Yên mut hrŏm jing sa, djơ̆ yơh, hơmâo čư̆ siăng, hơmâo ia rơsĭ, samơ̆ dŏ gleh lĕ tơlơi bơwih ƀong huă gru grua dŏ pơpă hai ăt kar kăi soh đôč.

Pơmut hrŏm plah wah Dak Lak hăng Phú Yên ƀu kơnong pơsỉ kơ bruă git gai wai lăng đôč ôh, dŏ jing bruă pơwơ̆t glăi tơlơi jĕ giăm hơmâo mơ̆ng đưm đă laih, rơnuk blah ayăt kiăng rơngai lŏn ia. Hăng atur lŏn mơnai glai klô, gru grua hiam lu mơta, lir hơbit laih, tơring čar Dak Lak phrâo amra hơmâo lu tơlơi čang rơmang pơđĭ kyar lu mơta hloh amăng kual dơnung Tong krah hăng Dap Kơdư. Hrŏm hăng anun, kah hăng lu tơlơi pơgôp hiăp hơmâo lăi pơthâo ƀơi ngŏ anai, anŏ pơsit yom hloh lĕ tơlơi bơtŭ ư hrŏm mơ̆ng ƀing khua mua apăn bruă laih anun mơnuih ƀôn sang sa pran jua mơtam kiăng. Hnun kah, bruă pơmut hrŏm anai amra bang bơngač laih anun ba glăi boh tŭ yua kơtang, pran kơjăp pơtrut pơđĭ kyar phrâo, mơak hlak hăng hơđong na nao.

 

Vũ Nam Trang/Nay Jek pơblang

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC

Video

Klêi mtă mtăn kơ jih jang
Ŏ buôi krô
29/07/2024
Tơgŭm ƀô đô̆i tơblăh ayăt
13/07/2024
Việt Nam ngời sáng tương lai
11/07/2024