Jing sa amăng hơdôm sang bruă mơdrô nao hlâo amăng bruă sĭ mơdrô boh durian, sầu riêng, yă Nguyễn Thị Hồng Thu-khua kông ty sĭ mơdrô hăng tač rơngiao boh čroh đang hmua Chánh Thu lăi tơpă mơtam: Lơ̆m thun blan boh durian sĭ mơdrô tui jơlan sit nik, ba nao pơ dêh čar Khač, tơlơi pơkă brơi ngă tui djơ̆ tơhnal pơkă hiam, lăi pơthâo anih ba pla, anih dưm amăng kơdung hruh, bruă sem lăng rơnoh ia jrao dŏ đôm, pơčrâo rơđah phun tơdŭ anih anom sĭ mơdrô tơlơi khom ngă. Mah hnun, pơala nao kơ bruă ngă pơhaih tơpă, ngă tui sa hnơ̆ng, ƀuh rơđah bruă pơđĭ kyar tơlơi ngă djơh hăng hmar đơi, lơ̆m anun atur ia rơgơi git gai wai lăng amăng mrô, pơpha bruă aka ƀu hmao ôh. Tơlơi anai, ngă tơnap prong biă mă kơ sang bruă mơdrô.

“Mông anai sang bruă gơmơi ƀuh hŭi biă mă, bơngơ̆t lu, kah hăng dŏ amăng ngŏ jơlah apui mơtam, yua ƀu thâo kiăo tui jơlan pơpă ôh či nao kiăng djơ̆, djơ̆ tơlơi phiăn kơnuk kơna pơtrun. Sang bruă mơdrô khom glăm ba dua bruă, dua bơnah bra; glăm rah amăng bruă blơi gơnam sĭ mơdrô, laih anun khom ngă tui djơ̆ tơlơi pơkă mơ̆ng tơlơi phiăn, lơ̆m anun kơnong kiăng hơmâo sa boh rơdêh kôngtainer pơgiăng ƀu truh pơwơ̆t glăi pơ klôn hă, rơngiă rơngiŏm răm ƀăm ƀu aset ôh, mơ̆ng 2 klai prăk pơngŏ adih”.

Blơi hmar sĭ tañ amăng mông tơlơi phiăn pơkă dŏ lu tơlơi amơ amril aka ƀu rơđah ôh, jing sa črăn tơlơi glăm ba kơtrâ̆o biă mă ƀơi bra phung sĭ mơdrô pơprong boh durian. Tơlơi lông lăng lu nao hrŏm anŏ gêh găl kiăng hơmâo gru mrô pơkă kual pla hăng sang bruă mơdrô pô dưm amăng kơdung, ngă hruh čih mrô tong ten, kơnuk kơna pơsit brơi ƀu lu ôh, pơkă hăng rơnoh hơmâo sit nik, samơ̆ ăt khom pơtrun brơi blơi abih boh čroh mơnuih ƀôn sang ba sĭ. Tui hăng ơi Lê Trung Anh, Khua khul sĭ mơdrô sầu riêng boh durian tơring čar Dak Lak, đơ đam hmua đang pla hơmâo pơsit gru mrô tơring čar kiah hơmâo năng ai 16,5% đôč, samơ̆ lu sang bruă mơdrô hyu blơi abih bang djop đang hmua amăng kual Dap Kơdư. Anŏ ngă rơngiă tơlơi pơkă bơkơnar anai, ngă kơ ƀu ƀiă ôh mrô pơkă gru kơnăl kual  hmua pla pơjing, arăng ngă brơi hră rơbêh lu đơi pơkă hăng anih hơmâo hră sit nik, anun ba truh tơlơi ngă soh glăi, pleč ƀlor bruă lăi pơthâo phun akha, anih pla hăng hơmâo yơh tơlơi soh glăi ƀu klă.

“Ƀơi hơdrôm hră čih pơhaih jŭ yap CO, hră čih anăn tum teč gơnam sĭ mơdrô ngă kơnôl rơkâo kĭ brơi hră CO jing čih klah čun mơ̆ng tơlơi Angle lĕ Certificate of Origin-Hră pơsit phun akha anih pla, čih pơhaih mơ̆ng 16,5% đôč anun. Lơ̆m anun čih hră jŭ yap tui gru hră mrô 1 lĕ amra pleh ploh lu biă mă. Tui anun tơdah pơkă hăng tơlơi phiăn duh jia hăng tơlơi phiăn wai lăng ba pơmut tơbiă gơnam sĭ mơdrô hăng tač rơngiao lĕ sit mơ̆n, soh mă sa mơta gơnam ƀiă đôč, pô sang bruă mơdrô djop tơlơi soh arăng mă čăo tơngan hăng kông pơsơi mơtam yơeh. Sang bruă mơdrô ngă lu, soh lu, tơdah ƀu ngă anai, ƀu dưi blơi boh čroh mơnuih ƀôn sang ba sĭ ôh. Ră anai ngă hiư̆m pă, kiăng kơ djơ̆ lĕ khom čang rơmang sang bruă kơnuk kơna hơmâo tơlơi dưi, djop gưl anom bruă ĕp hơdră  pơsir brơi kơ sang bruă mơdrô tơlơi gun anai”.

Rơngiao kơ tơlơi lông lăng amăng tơlơi phiăn pơkă, lu sang bruă mơdrô dŏ pơsir ƀu ƀiă ôh bruă pơdjơ̆ nao boh thâo ia rơgơi. Ơi Nguyễn Hữu Chiến, Khua anom ngă hrŏm sĭ mơdrô Tân Lập Đông, să Krông Ƀŭk, tơring čar Dak Lak brơi thâo, sa boh kôngtainer pơgiăng boh durian anai, sit mơ̆n blơi pơƀut mơ̆ng lu blah đang hmua mơnuih ƀôn sang pla phara ba anih. Tơdah lăi pơthâo rơđah kơ tơlơi anai hơdôm, mơ̆ng pơpă sit mơ̆n ƀu anăm ngă ôh. Tơdah hơmâo tơlơi soh glăi mơ̆ng kongtainer anai, ƀu pơčrâo rơđah anih pla, sang bruă pơkra ming dưm amăng hruh kơdung hơmâo gru mrô anăn rơđah rơđong lĕ, amra bơbeč djơ̆ kơ ƀing pô hmua hơdôm rơtuh hektar laih anun tơlơi bơwih ƀong huă mơ̆ng mơnuih ngă hmua. Ơi Chiến lăi lĕ, kiăng ngă tui khut khăt hloh pel ĕp boh tŭ yua hiam mơ̆ng kual pla pơjing, pơgăn bruă dưm lŭk pŭk hyu blơi lu anih pơtum sa ƀut, jing gơnam sĭ mơdrô rai mơ̆ng lu đang hmua phara kual soh.

“Tơdah ƀing ta dŏ lui nao tơlơi ngă lŭk pŭk djơh hăng anai, ƀing ta ăt ngă anăn gru mrô kual pla, amra lu sang bruă ngă mă mrô gru kơnăl anih pla, samơ̆ lơ̆m sĭ mơdrô lĕ sang bruă mơdrô mơ̆ng ƀing hyu blơi mă raih daih, hyu blơi mơ̆ng 100 blah đang hmua, 1000 blah đang hmua ba glăi pioh pơƀut sa anih laih anun pơgiăng nao pơ dêh čar tač rơngiao sĭ mơdrô, tơlơi anun hŭi biă mă hơmâo tơlơi truh. Yua kơ anun, ngă klă ăt gơñu kŏn hơmâo pran jua lơi. Kâo rơkâo hơdôm bruă ngă pơ anăp kiăng pơtong rơđah boh durian Việt Nam ta hơmâo amăng anih anom sĭ mơdrô”.

Amăng mông jơnum pơƀut bruă mă laih pĕ boh durian thun 2025 mơ̆ng tơring čar Dak Lak, yă Nguyễn Thị Thành Thực, ding kơna khul mơnuih ngă hmua mrô Việt Nam lăi lĕ” Tơdah pơđok ten hră lăi pơthâo hăng pơhno lăng tơlơi pơtrun mơ̆ng kơnuk kơna, ƀuh 99,9% mrô mơnuih pla boh durian, sầu riêng ră anai ngă soh glăi phara tơlơi soh tui hluai hnơ̆ng ñu. Tui anun, tơlơi kiăng lăi ƀu djơ̆ hlơi pô arăng hơmâo mă laih, kiăng lăi yua hơgĕt sa gơnong bruă sĭ mơdrô mơ̆ hơmâo hĭ bruă ngă djơh hăng ră anai. Tui hăng yă Thực, anŏ phun aliăng ñu tơbiă rai mơ̆ng bruă mă aka ƀu pơhaih rơđah rơđong laih anun kơƀah bruă ngă lir hơbit sa dơnuai wai lăng amăng kơnuk kơna.

“Tơlơi tơpă hnơ̆ng hăng anŏ bơkơnar dŏ amăng tơngan ƀing ngă bruă mơdrô, amăng tơngan ƀing ngă bruă kơnuk kơna. Sit ƀu hơmâo bruă wai lăng sa hnơ̆ng, amra ƀu hơmâo sang bruă ngă gong jơlan, sĭ mơdrô khom gir run ngă hră pơar djop, lu sang bruă mơdrô pơmin lĕ djơ̆ tơlơi phiăn laih samơ̆ tuč rơnuč ăt ngă soh glăi mơ̆n. Tơdah sang bruă mă jia, anom bruă  mă jia gơnam sĭ mơdrô hăng tač rơngiao laih anun sang bruă pel ĕp anŏ tŭ yua gơnam sĭ mơdrô mơ̆ng Ding jum bruă hmua ngă hrŏm lir hơbit, wai lăng mrô gru kơnăl anih pla hăng anih dưm djă pioh tui hluai rơnoh pơpha brơi tơlơi dưi wai lăng sit mơ̆n amra ƀu hơmâo anŏ gêh găl kơ tơlơi ngă soh pleč ƀlor ôh laih anun kŏn hơmâo mơnuih ngă soh tơl mă krư̆ lơi”.

Tal pơtrun hiăp brơi suh ĕp kiăo mă Khua khul wai lăng kông ty NhoNho yua sĭ mơdrô hră pơsit anŏ tŭ yua hiam gơnam sĭ mơdrô boh durian, mrô gru kơnăl anih ngă hmua pla pơjing….sa bruă mă yom pơphăn biă mă hăng bruă pơđĭ kyar tơpă kơ bruă sĭ mơdrô boh sầu riêng durian. Anai ăt jing anih pơphun brơi blung a kơ bruă lăng tơpă pơ anăp hơdôm tơlơi aka ƀu djơ̆ găl hơmâo khul grup, anom bruă mơtam, mơ̆ng anun kiăng dăp glăi, hơdră git gai wai lăng gah bruă sĭ mơdrô boh durian nao djơ̆ jơlan, tơpă, pơhaih rơđah rơđong, bơkơnar hăng hơđong kơjăp. Kơnong ngă hiư̆m pă tơlơi ƀu tơphă huăi hơmâo dong tah, huăi plĕ nao ƀơi bra ƀing ngă bruă mơdrô hăng mơnuih ngă hmua pô glăm ba, mông anun yơh ngă djơ̆ hăng pơgang tong ten hăng pơtrut pơsur bruă ngă, boh durian sầu riêng Việt Nam ta dưi pơđĭ kyar sui thun pơ anăp adih, hơđong kơjăp amăng anih anom sĭ mơdrô ƀơi jar kmar.