Hơdôm hrơi amăng krah bơyan phang khôt ngă kơtang mơ̆ng Dap Kơdư, nao pơ̆ tơring glông guai dêh čar Ia H'Drai, tơring čar Kon Tum ăt mơtah hlê̆ mơn ƀơi đang phun bôh. Amai Vy Thanh Tuần, sang ñu pơ̆ thôn 4, să Ia Đal ư-ang lăi pơthâo kơ kông ngăn đang hmua mơ̆ng sang anô̆. Ñu brơi thâo, mơ̆ng plơi pla phun Thanh Hóa rai dô̆ pơ̆ anai rơgao hăng anai 14 thun hăng dua ƀĕ tơngan sôh, ră anai rim blan rơkơi bơnai ñu pơhrui hmâo hơnong ñu 15 klăk prăk mơ̆ng bruă čơkă jao mă kơtăk 8 ektar đang kơ su mơ̆ng plah tơsiong đang kyâo. Hlâo kơ Tết Giáp Thìn mơtăm, sang anô̆ sĭ 3 drơi rơmô amăng pŭ 17 drơi hmâo rơbêh kơ 30 klăk prăk. Rơngiao kơ anun dô̆ rông mơnŭ, bip, pla dong phun bôh ñông pioh hmâo dong prăk pơhrui glăi sui thun. Hmâo pơtlaih ƀun rin kơjăp sui thun, Tết phrâo rơgao, sang anô̆ amai Vy Thanh Tuần ăt kah hăng hơdôm bôh sang anô̆ mơnuih ƀôn sang ƀơi anai hmâo lu tơlơi mơ-ak:
“Thun blung a phrâo rai pơ̆ anai tơnap tap biă. Lăi hrŏm lĕ jơlan nao rai, apui lơtrik, sang hră, sang ia jrao lĕ akă hmâo hơget ôh. Gong gai plơi pla lăng ba biă kơ neh wa ƀơi anai. Bơhmutu ñu kah hăng brơi neh wa hlô rông: be, rơmô, un. Mơ̆ng anun neh wa ƀơi anai pơđĭ kyar bơwih ƀong hloh, hrŏ trun mrô sang anô̆ ƀun rin rơđah hloh”.
Lăng ba, bơwih brơi bruă hrŏ trun ƀun rin, 3 thun rơgao tơring glông Ia H’Drai hmâo pơđom pioh rơđah laih bruă hrŏ trun ƀun rin mơ̆ng tơring čar Kon Tum. Thun 2021 thun blung a ngă tui Tơlơi pơtrun pơsit Jơnum Ping gah tal 17, tơring glông Ia H’Drai hrŏ trun hmâo 742 bôh sang anô̆ ƀun rin tui hăng mrô 25,16% mrô sang anô̆ mơnuih ƀôn sang mơ̆ng tơring glông. Thun 2022 hrŏ trun hmâo 686 bôh sang anô̆, dưm dưm hăng 20,09% hăng thun 2023 hrŏ trun hmâo 506 bôh sang anô̆ dưm dưm hăng 13,38%.
Ơi Trịnh Quốc Hoàn, Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang să Ia Đal brơi thâo, kiăng sang anô̆ ƀun rin hmâo pran jua hrưn đĭ, hmâo ngăn rơnoh phing ƀiă pơđĭ kyar bơwih ƀong sang anô̆, bruă mă yua ba glăi bôh tơhnal prăk čan, jơlan hơdră pơkă mơ̆ng Gong gai dêh čar pioh pơjing dong bruă mă kơ mơnuih ƀôn sang lĕ jơlan pok brơi tơtlaih mơ̆ng ƀun rin kơ sang anô̆ ƀun rin:
“Hơdôm bôh sang anô̆ mơ̆ kơƀah prăk Jơnum min mơnuih ƀôn sang să gum hrŏm hăng Sang prăk gah hơdră bruă Mơnuih mơnam brơi čan, sa lĕ pơsir bruă mă, dua lĕ prăk yua kơ sang anô̆ ƀun rin. Hơdôm Jơlan hơdră pơkă mơ̆ng lŏn ia Jơnum min mơnuih ƀôn sang să djru brơi hơdôm bôh sang anô̆ kơ phun pla, hlô rông; djru rơmô ania, be, un. Rơngiao kơ prăk blan mă bruă kơ sang bruă ƀơi anai phun ñu hơđong mơn”.
Kiăng hmâo bôh tơhnal lăp djă pioh, jing gru rơđah amăng bruă hrŏ trun ƀun rin mơ̆ng tơring čar Kon Tum, tơring glông Ia H’Drai hmâo ngă klă laih tơhnal gal hmâo hơđăp hăng dưi rŭ tơgŭ tơlơi kiăng tơtlaih mơ̆ng ƀun rin mơ̆ng mơnuih ƀôn sang. Kơnang kơ anun mơ̆ng rơbêh kơ 41% mrô sang anô̆ ƀun rin, tơdơi kơ 3 thun, tơring glông hmâo hrŏ trun kơnong kơ dô̆ 8% mrô sang anô̆ ƀun rin. Ơi Võ Anh Tuấn, Khua Jơnum min mơnuih ƀôn sang tơring glông Ia H’Drai, brơi thâo: Gong gai, khul grŭp mơ̆ng tơring glông truh plơi pla pơdŏng truh kih lu hơdră pơđĭ kyar bơwih ƀong sang anô̆ ba glăi bôh tơhnal hăng lu mơta. Rơđah biă ñu kah hăng rông akan hơdang ƀơi dơnao drai ia pơkĕ apui lơtrik Sê San 4; rông rơmô bĕ; rông sa mă tơki; pla phun bôh troh, phun pla sui thun... hrŏm hăng anun, ngă tui hơdôm bôh than gal mơ̆ng kual lŏn phrâo:
“Mơnuih ƀôn sang nao pơdŏng pưk sang biă ñu mă bruă kơ Sang bruă kơ su. Laih anun neh wa mă yua dong guai đang kơ su, hang ia tơjŭ pla, rông hlô, yua anun lĕ, jơlan pơhrui glăi prăk rơngiao kơ mơ̆ng kơ su. Ră anai, neh wa ăt hmâo mơn anô̆ ƀong anô̆ huă, anô̆ pioh lui. Neh wa pơsit anai lĕ plơi pla tal 2 mơ̆ng pô yua anun yơh tuh pơplai pơdŏng sang dô̆, bah amăng plơi pla, pơnăng war tâ̆o klă biă”.
Tơdơi giăm hmâo 9 thun pơdŏng, tơring glông guai dêh čar Ia H’Drai, tơring čar Kon Tum glăk pơphun tañ hăng kơjăp ƀơi yak jơlan pơdŏng tơlơi hơdip mơda trơi pơđao, yâo mơ-ak kơ mơnuih ƀôn sang. Thun anai, tơring glông hrưn đĭ hrŏ trun rơbêh kơ 7% mrô sang anô̆ ƀun rin; hrưn đĭ amăng 2 thun dô̆ glăi mơ̆ng rơwang bruă Jơnum Ping gah tơring glông abih bang hơdôm bôh să leng kơ djơ̆ hăng plơi pla phrâo ngă giong tơhnal pơkă truh rơnuč thun 2025 Ia H’Drai jing tơring glông plơi pla phrâo. Hăng hơdôm bôh sang anô̆ ƀun rin phrâo hmâo gah sang anô̆ mut mă bruă kơ sang bruă, anom bơwih ƀong ƀơi anai, tơring glông Ia H’Drai hmâo hơdôm hơdră
Viết bình luận