VOV4.Jarai-Covid 19 lĕ kmna klin prong hloh amăng 100 thun hăng anai, ƀu kơnong ngă răm ƀăm kơ tơlơi hơdip ană mơnuih, pran jua djop pô đôč ôh, dŏ bơbeč djơ̆ prong biă mă hăng sui thun truh pơ djop bơnah tơlơi hơdip mơda bơwih ƀong hưa, kơđi čar, gru grua hiam, mơnuih mơnam djop djang anih amăng rŏng lŏn tơnah.

Klin prong Covid 19 bơbeč truh mơ̆n tơlơi dưi ană mơnuih hăng ngă rơngiă tơlơi bơkơnarr tơdruă. Lơ̆m hrơi mông hơmâo klin, Ping gah, kơnuk kơna Việt Nam hlăk djru abih pran jua pô kiăng pơgang ba tơlơi hơdip mơda, tơlơi dưi tŭ mă hơdră wai lăng pơgang suaih pral kơ ană plơi pla.

Ƀu kơnong hơdrôm hơdră pơhlôm hlâo đôč ôh, pơgăn klin kheng, pơjrao mơnuih duăm ruă ƀă kman virus Covid 19, Việt Nam hlăk pơphun, hur har amăng bruă mă gir run pơkra ming hăng hơduah ĕp anih sĭ mơdrô ia jrao vaccine pioh pơhlôm brơi djop mơnuih mơnam, ƀu kah pơpha mơnuih pơdrong asah hăng ƀun rin, čơđai ƀudah tha rơma, đah kơmơi ƀudah đah rơkơi ôh, kŏn kah pơpha djuai ania lơi abih bang dưi tlâ̆o ia jrao pơgang soh kiăng pơhlôm tơlơi ruă hŭi rơhyưt anai.

Việt Nam hơmâo blơi pơmut hơduah ĕp ia jrao vaccine pơhlôm, pơgang klin laih anun jing hĭ 1 amăng 40 boh dêh čar blung a lông yua vaccine amăng mơnuih. Kơnuk kơna Việt Nam git gai djop sang bruă kơsem min pơkra ia jrao amăng dêh čar kơtưn pơmin pơkra vaccine. Truh ră anai, hơmâo 4 boh sang bruă ngă hrom kơsem min, pơkra rai ia jrao, him lăng amăng thun anai hơmâo sa boh sang bruă lông mă yua ia laih pơkra ming črăn II, III ƀơi Việt Nam.

Tui hăng anun, anom bruă blung a ngă hrom kơsem min, pơkra ia jrao pơgang vaccine pơhlôm klin Covid 19 lĕ kông ti pơčruh ngăn kơsem min bruă djuai mơnong hăng boh thâo ia rơgơi Nanogen ( Ƀôn prong HCM). Tơdơi kơ 5 blan hăng pran jua mă bruă hur har biă mă, Kông ti Nanogen hơmâo pơkra laih ia jrao vaccine anăn Nano Covax kiăng lông mă yua lăng hlâo.

Blung a ƀing mơnuih rơgơi kơhnâo lăi, vaccine Nano Covax mă yua hơđong mơ̆n, dưi ngă kơ drơi jăn pô yua bong glăi hăng kman gah rơngiao, dưi pơgăn kman virus Sars-cov-2, wơ̆t hăng djuai kman bơblih kơtang hai. Ƀing mơnuih pơyơr pran jua brơi tlâ̆o lông lăng hlâo ia jrao anai lêng kơ suaih pral soh, ƀiă mơnuih ia jrao pơglăi ƀơi nam tlâ̆o hăng hrơi mông phrâo tlâ̆o kah hăng duăm hlor djong, 1-2 hrơi hlao yơh.

Anŏ kơtang mơ̆ng ia jrao vaccine Việt Nam pơkra ming dưi djă pioh amăng anih rơ-ŏt dưi pioh amăng hip rơ-ot mơ̆ng 2-8 đô̆, lơ̆m anun vaccine pơkŏn lĕ arăng răk lui amăng anih rơ-ot gah yŭ yêrô 75 đô̆, tơnap biă mă ba hyu, pơdŭ nao pơ anih pơkŏn.

Hrom hăng anun, vaccine pơgang Covid 19 mơ̆ng Kông ti TNHH sa ding kơna Vaccine hăng Sinh phẩm mrô 1 (VABIOTECH) ăt ngă giong hơdră pơkra ming anih lông mă yua lăng hăng hlăk pơtong glăi anŏ rơnuk rơnua hơđong, anŏ dưi bong glăi hăng kman mơ̆ng ia jrao vaccine lơ̆m tlâ̆o amăng hlô mơnong.

Rơngiao kơ anun, Anom kơsem min vaccine hăng Sinh phẩm gah ia jrao (IVAC) hăng anom kơsem min pơkra vaccine hăng Sinh phẩm ia jrao (POLYVAC) ăt hlăk kơsem min, pơkra ming vaccine pơhlôm, pơgang Covid 19 hăng hơmâo laih 2 mơta ia jrao vaccine lông tlâ̆o ƀơi mơnuih.

Prăp lui hlâo kơ bruă pơhlôm, pơgang klin lơ̆m vaccine amăng dêh čar aka pơkra tŭ yua sit nik, hơduah ĕp ia jrao pơgang mơ̆ng dêh čar pơkŏn blơi glăi tlâ̆o pơgang hmao kru kơ mơnuih ƀôn sang, ngă tui dua bruă pơtrun lơ 24/2, ia jrao vaccine blung a ba glăi truh pơ Việt Nam hăng lơ 8/3, Ding jum ia jrao brơi tlâ̆o pơgang Covid 19 mơtam hăng ia jrao AstraZenenca ƀơi 18 boh anih pơjrao hlăk pơjrao mơnuih duăm ruă ƀă kman Covid 19 tơring čar Hải Dương. Khua ding jum ia jrao ơi Nguyễn Thanh Long brơi thâo:

“Ƀu khin lăi ôh, abih bang vaccine ră anai, wơ̆t hăng vaccine hlăk mă yua dưi hơđong soh, ƀơi anŏ hơmâo mơ̆n ia jrao pơglăi laih tlâ̆o pơgang, hnong pơglăi djong truh kơ kơtang. Yua kơ anun, Ding jum ia jrao ăt git gai djop sang bruă thâo rơgơi khom kơsem min ngă hiư̆m pă ƀing ta dưi tlâ̆o pơgang, pơphun tlâ̆o pơgang djơ̆ anih, pơphun hrơi mông tlâ̆o pơgang rơnuk rơnua hloh”.

Tui hăng Ding jum ia jrao, Ding jum ia jrao hlăk gir run bơkơtuai hăng lu boh kông ti, hơdôm dêh čar pơkra rai vaccine. Khom ngă tui khut khăt tơlơi pơtrun blơi djop ia jrao pơgang kơ mơnuih ƀôn sang, kiăng pơgang tŭ yua hloh pơgăn klin kheng:

“Amăng thun 2021 tơdah tlâ̆o ia jrao pơgang kơ abih bang mơnuih ƀôn sang 150 klăk liêu vaccine. Ră anai, ƀing gơmơi hơmâo bơkơtuai hăng anom bruă COVAC blơi 30 klăk liêu amăng thun 2021, amăng 6 blan rơnuč thun.

Kông ti AstraZeneca ƀuăn 30 klăk liêu. Tui anun yơh, amăng thun anai ƀing gơmơi hơmâo 60 klăk liêu vaccine. Ră anai Ding jum ia jrao hơmâo bơkơtuai hăng hơdôm boh kông ti pơkŏn kah hăng Pfizer, Moderna hăng ĕp ia jrao pơgang vaccine mơ̆ng dêh čar Nga dơ̆ng đơ đa…”.

Tui anun yơh, him lăng mrô vaccine djơh hăng anun, abih bang mơnuih ƀôn sang amăng dêh čar amra dưi tlâ̆o pơgang Covid 19 pơ anăp anai. Samơ̆, blung hlâo hloh lĕ djru kơ 11 grup mơnuih brơi tlâ̆o pơgang Covid 19 hlâo. Anun lĕ ƀing ngă bruă dŏ pơ anih hlăk pơgang kman klin hăng pơjrao ƀing duăm ruă djơ̆ klin, mơnuih djuai ƀiă ƀiă hloh dưi brơi tlâ̆o pơgang hlâo mơ̆n hă? Gơmơi amra lăi pơthâo amăng črăn hơdră anai, pơ anăp dơ̆ng, rơkâo ơi pang yă dôn hăng ƀing gơyut čơkă hmư̆ hŏ.

Nay Jek: Pơblang