Xã Nhân Cơ, kơnhoàl Dăk Rlấp neh geh tŭ là dùl xã rơƀah, mìng geh lơh sa suơn sre tŭ do neh brồ guh pràn kơl dang mờ là xã lam lài tàm broă bơtàu tơnguh pràn càr Dăk Nông dê. Xã Nhân Cơ tŭ do geh lơh sa mờ măi mok, kă bro, broă lơh drơng ala bơtàu tơnguh pơnrơ ngan càr Dăk Nông kung bè Tây Nguyên dê. Tiah tờm xã, ală hìu ràng tăc phan kă bro geh lơh dờng niam, rềp bal, geh ờ uă ngân hàng tus tàm xã do nàng lơh hìu lơh broă. Ală broă kă bro, broă lơh sră nggal càn priă geh lơh uă ngan.

Bơta tam gơl do sơn đờm bơh rơlao 10 nam lài tŭ Dà lơgar lơh jăt rơndăp broă lơh bôxit, ai mŭt ngui lơh broă Hìu măi Alimin tàm do neh lơh geh bơta pràn lơh sa mpồl bơtiàn jơh gùt xã Nhân Cơ bal mờ ală tiah rềp bal bơtàu tơnguh. Bi Điểu Phương, kòn cau Mnông, kis tàm ƀòn Bu Dấp, xã Nhân Cơ pà git, bơh tŭ mŭt lơh kông ñân tàm hìu măi Alumin Nhân Cơ, rài kis hìu nhă bo neh tam gơl tơl ală bơta. Mờ khà priă geh rơlao 10 tơlăk đong pah nhai, ùr bơklao bi neh lơh geh hìu dờng niam, ală kòn geh lòt bơsram tơl. Bi Điểu Phương pà git tai: “Lài do tŭ hìu măi ờ hềt geh lơh, làng bol kis tàm ƀòn uă ngan là mìng lơh sa suơn sre. Tơnơ̆ mờ hìu măi geh lơh, añ bơtoah ngan geh rơwah mŭt lơh broă, tŭ do priă geh pơn drờm mờ lài do neh kơ̆ kơl jăp rơlao”.

Càr Dăk Nông geh khà bôxit di pơgăp 70% gùt lơgar dê mờ geh sền là tiah geh bôxit uă ngan tàm tiah đah jum măt tơngai lik câu Á dê. Mờ bơta geh uă bè hơ̆, càr Dăk Nông ai broă tơrgùm bơtàu tơnguh lơh sa mờ măi mok gơs broă lơh sa tờm là lơh sa mờ măi mok Alumin-trà nàng ai geh bơta pràn bơtàu tơnguh lơh sa mpồl bơtiàn. Pah nam, gah lơh sa mờ măi mok lơh bôxit, lơh Alumin gam pơgồp bal tàm broă tă kes priă ai càr in di kờp dŭ geh 400 tơmàn đong, geh di pơgăp 40% priă geh bơh lơh sa mờ măi mok mờ rơlao 12% kờp jơh priă tă tàm ke spriă càr dê.

Càr Dăk Nông gam wèt tus gơs tiah tờm lơh bôxit – trà mờ tơnơ̆ trà dà lơgar dê. Bơh tŭ hơ̆, gah lơh sa mờ măi mok do geh là gah lơh sa tờm ai gah lơh sa càr in. Ồng Nguyễn Bá Út, Kwang atbồ Sở Kông thương càr Dăk Nông pà git: “Gah lơh sa mờ măi mok bôxit-lơh Alumin, lơh trà tàm tơnơ̆ do càr Dăk Nông dê geh bơta pràn. Tàm bơta tŭ do broă rơndăp ù tiah phan geh is dà lơgar dê, ai rơndăp ù tiah lơh bôxit neh geh kĭ. Bŭ lah càr Dăk Nông gam gơtìp ờ uă bơta kal ke, mơya kơ̆p kơnờm mờ broă lơh ngan, pràn kơl dang bal bơh ală mpồl lơh broă cíñ trị, bal mờ broă bơsong bơh ală ƀộ, gah lơh broă dà lơgar dê, bal mờ broă sền gròi bơh ală cau bơcri priă uă, tập đoàn dờng tus tàm do den tàm tơngai tus gah lơh sa do geh bơtàu tơnguh ngan”.

Bal mờ lơh sa mờ măi mok, ală gah lơh sa suơn sre, kă bro, broă lơh drơng ala, lòt nhơl ndrờm neh geh càr Dăk Nông sền kwơ bơtàu tơnguh mờ neh geh ală cồng nha niam. 20 nam do, khà gơguh lơh sa (GRDP) càr Dăk Nông geh sùm mờ kơl jăp. Bơta dờng lơh sa ngai sơlơ geh rề ơnàng, ai càr Dăk Nông lik klàs mờ bơta càr rơƀah, ờ pràn bơtàu tơnguh. Kờp jơh priă phan geh lơh tàm càr tus lồi nam 2023 geh 45 rơbô tơmàn đong, uă rơlao 24 dơ̆ pơn drờm mờ nam 2004. Nàng hòi jà geh ală bơta pràn ai broă bơtàu tơnguh in, càr Dăk Nông neh lơh ngan lơh niam sră nggal, lơh niam tiah bơcri priă, kă bro. Tơnơ̆ mờ tơngai jŏ geh sùm khà săp sèng lơyah tàm khà săp sèng PCI gùt lơgar dê, càr Dăk Nông neh geh bơta pràn gơguh niam, guh tus khà 38 tàm 63 càr, ƀòn dờng tàm gùt lơgar dê nam 2022. Broă gơguh pràn do neh lơh gơrềng niam ngan tus mờ broă bơtàu tơnguh mpồl lơh sa kă bro mờ cồng nha hòi jà bơcri priă tus tàm càr dê.

Tŭ do, càr Dăk Nông geh rơlao 3 rơbô 700 mpồl lơh sa kă bro mờ kờp jơh priă dan cih măt rơlao 35 rơbô tơmàn đong pơn drờm mờ 93 mpồl lơh sa kă bro tàm nam 2004. Ồng Hồ Văn Mười, Củ tịc UɃÑZ càr Dăk Nông yal, nàng sơrlèt mờ bơta neh geh tŭ là dùl tàm ală càr rơƀah ngan gùt lơgar dê, bơta brồ guh bơh sơnrờp ờ uă, Tỉñ ủy, HĐÑZ mờ UɃÑZ càr neh tơlik ală nghị quyết, ală broă lơh di pal mờ gùng dà broă lơh bơh Dà lơgar dê, di pal mờ bơta mùl màl tàm càr dê. Mờ tơrgùm đơng lam, lam lơh, lơh mùl màl jơh, ai nghị quyết bơh Đảng mŭt tàm rài kis. Càr Dăk Nông neh ngui jơh bơta pràn ai broă bơtàu tơnguh in. Ồng Hồ Văn Mười đơs: “Ală kấp ủy Đảng, gơnoar atbồ càr Dăk Nông sùm ngui bơhiàn tam klăc bal, nùs nhơm lơh ngan sơrlèt mờ kal ke, tam gơl pa bơceh lơh, khin kơlôi, khin lơh, khin dờp kơnòl tài bơta kwơ bal, tàm hơ̆ uă ngan là cau lam bồ kấp ủy, gơnoar atbồ ală kấp. Mờ bol añ sùm sền kwơ broă pơrlai bồ tơngoh, nùs nhơm kơ̆p kờñ brồ guh, ngui bơta pràn tam klăc bal bơh kwang bàng, đảng viên mờ làng bol ală jơi bơtiàn. Nàng ai càr Dăk Nông pràn kơl dang bơtàu tơnguh kơl jăp, gơs càr pràn, làng bol pas gơs, ù tiah geh is niam bơnĕ, mpồl bơtiàn geh nùs nhơm niam”.

Tơnơ̆ 20 nam crơng gơs, càr Dăk Nông neh geh ală broă bơtàu tơnguh pràn. Ală bơta geh, bơta pràn gam rơhời geh càr lơh, ngui geh cồng nha ai broă bơtàu tơnguh lơh sa mpồl bơtiàn in. Jơnau kờñ càr pràn kơl dang, làng bol pas gơs, ù tiah niam bơnĕ, mpồl bơtiàn geh nùs nhơm niam mờ càr Dăk Nông gam mờr geh tus.