Bi Y Sô Rian Kbuôr ơm tàm ƀòn Kmrơng Prong A, xã Ea Tu, ƀòn dờng Buôn Ma Thuột, càr Dăk Lăk nam do tòm 20 sơnam. Nàng lơh tềl tŭ tơngai kwơmàng tàm rài kis kòn klau dê, mè bèp Y Sô Rian dê neh tàm bơyai mờ bơyai lơh yàng “Mpŭ toh kông”, dà Rơđê geh gơtha là hồ kòng lơngô halà gam geh hòi là lơh yàng duh khuai tih dờng. Tŭ bal mờ mè bèp lòt tus hìu cau bơjơu dan lơh yàng, Y Sô Rian geh uă ngan jơnau kơlôi sơnơng tàm nùs nhơm, chờ bal mờ gơlơh mprơm nùs sơl. Y Sô Rian, đơs: Bơh chờm oh gơlơh mprơm nùs ngan, tơnơ̆ hơ̆ den chờ hờp mờ brơn brài tài bơh geh lơh yàng tih dờng. Bơh ndo oh neh tih dờng mờ gơtùi dong kờl, kơlôi rơcăng ai mè bèp, cau pròc mhàm tàm hìu bơnhă in.
Dờn jơnau jà lơh yàng duh khuai tih dờng ai klau pơnu in, klau bơjơu Y Wơn Niê Kdăm ơm tàm ƀòn Wiâo, ƀòn drà dềt Krông Năng, kơnhoàl Krông Năng, càr Dăk Lăk tơngkah mè bèp Y Sô Rian dê rơcăng wil tơl phan lơh yàng, geh dồ nơm sur dam, 7 drăp tơrnờm, sơlàu phan ơn pơdơng duh khuai pal geh 7 bơnah phan sa ơn pơdơng is bal mờ wil tơl puăc sur, tơrnờm, mblar sơkul, bùm trau, prìt tơm bà.
Tus ngai neh lơh nền, phan ơn pơdơng duh khuai neh rơcăng wil tơl, klau bơjơu ai dồ pèt puăc sur ris jòng bơh muh, tồr tus tiang sur, ngui 7 tơrlà gle kơ̆t tềng hơđăng jrong ơn tàm anih ơn drăp tơrnờm dờng ngan rlau jơh. Tŭ ală bơta neh rơcăng sir jơh, klau bơjơu sơnđờm lơh ală broă lơh yàng. Dơ̆ lơh yàng geh lơh 2 bơnah, bơnah bơh sơnrờp là lơh yàng duh khuai yal mờ mò pàng in; bơnah dơ̆ bàr là lơh yàng duh khuai tih dờng.
Tàm săp ntas dròng cing nggồr nggàc ngan, klau bơjơu tê hồ dồ nơm kòng lơngô bơh tê Y Rô Sian bơr den răc jơnau răc dan bal mờ tơngume: Añ hồ kòng lơngô kòn in, nàng kòn khăt gơboh is lơh nền rài tơnơ̆ do, khăt gơboh is lơh mìr lơh sươn. Bơh tŭ do kòn là cau tih dờng, pràn kơldang dong kờl àñ ơnòng broă hìu bơnhă in mờ sền gàr ƀòn lơgar. Pa jơh đơs, klau bơjơu yồng kòng lơngô tềng tồr drăp tơrnờm dờng ngan rlau jơh ngui nàng lơh yàng, tơnơ̆ hơ̆ pơn jăt tai răn dan ală yàng ai klau pơnu in pràn kơldang, lơngăp lơngai, bơta khin cha, kơ̆ nùs mờ bồ tơnggoh ngăc ngar, àng sơrdah.
Tơnơ̆ tŭ neh jơh răc dan mờ yàng, klau bơjơu jà tơl nă cau sa bal ală phan ơn pơdơng lơh yàng neh rơcăng lài ơn pơdơng tềng sơlàu. Cau geh lơh yàng tih dờng sa lài, pơn jăt hơ̆ là là cau mè mờ tơnơ̆ hơ̆ là cau bèp mờ tơl nă cau geh bal dơ̆ lơh yàng sa bal. Klau bơjơu pơn jăt tai lơh broă lơh yàng hồ che tềng jrong gle, mờ tă puăc sur lơh yàng duh khuai. Pơn jăt hơ̆, ồng jàu khèl, đàu ai klau pơnu in lơh broă lơh tam ya khèl, tơnggŏ bơta pràn mờ bơta khin cha, pràn kơldang, đơs nền bơh tŭ do klau pơnu neh mùl màl tih dờng, ờ gam là kơnòm kòn se tai. Klau bơjơu ồng Y Wơn, đơs: Jàu tàm tê klau pơnu in ală phan ngui bè tà, đàu, khèl bè phan gàr să, jàu ai klau pơnu in kơnòl tam lơh, àñ ơnòng nàng sền gàr hìu bơnhă, sền gàr cau pròc mhàm tŭ geh ală broă gơlik tus. Bơh tŭ do, klau pơnu do rơ̆p tàm pơdờn broă sươn mìr, là cau pràn kơldang, kră kơldang sền gàr mè bèp mờ cau pròc mhàm.
Tơn jơh ală broă lơh yàng, jơh bal cau tờm hìu mờ năc ñô bal tơrnờm, sa bal phan sa, dròng cing, chờ hờp bal ai klau pơnu in neh tih dờng. Tus bal dơ̆ lơh yàng duh khuai tih dờng bơh cau Rơđê dê, bi H Ngăm Adrơng ơm tàm ƀòn Krơng Prong A, xã Ea Tu, ƀòn dờng Buôn Ma Thuột, càr Dăk Lăk yal: Deh mờ dờng tàm ƀòn lơgar mơya ờ hềt tŭ lơi oh sền gŏ dồ dơ̆ lơh yàng duh khuai tih dờng geh lơh dờng ngan, wil tơl ală bơta nền nòn bè do, rơcăng wil tơl ngan bơh klau bơjơu, mè bèp mờ geh bal bơyô geh lơh yàng duh khuai. Lơh yàng duh khuai do ai oh in gĭt wă geh tai bè ală broă lơh yàng duh khuai tih dờng mờ gĭt geh tai ală bơhiàn mờng kwèng bơh cau Rơđê he dê uă rlau.
Ồng Adrơng Y Blih, ơm tàm ƀòn Drai, xã Dliê Yang, kơnhoàl Ea Hleo, càr Dăk Lăk pà gĭt, lơh yàng hồ kòng lơngô là dồ broă lơh yàng ờs mờng bơh yau bơh cau Rơđê dê, geh gơtha kwơmàng, đơs nền bơta tih dờng bơh dồ nă să cau dê lài mờ tŭ tus bal tàm ală broă lơh geh gơtha lơh nền tàm hìu bơnhă, jơi nòi. Lơh yàng tih dờng bơh mè bèp halà cau pròc mhàm bơyai lơh, bal mờ bơta tus bal bơh jơi nòi, ƀòn lơgar dê. Lơh yàng geh lơh dờng halà dềt, tŭ tơngai lơh yàng tàm sơnam tih dờng gờñ halà jơla gơ jăt tàm bơta geh bơh tơl hìu bơnhă dê. Jăt ồng Adrơng Y Blih yal, tàm bàr pe tiah, broă lơh yàng geh lơh bal ai kòn klau mờ kòn ùr tàm hìu bơnhă in. Ồng Adrơng Y Blih, đơs: Añ geh 3 nă kòn den kung lơh yàng duh khuai 3 dơ̆, jơh bal kòn klau mờ kòn ùr ndrờm lơh yàng duh khuai tih dờng lơm mơya geh bơta krơi is. Gơ wèt mờ kòn klau den phan ơn pơdơng duh khuai là tiang sur rơ̆p yồng tềng hơđăng jrong, ai kòn ùr den phan ơn pơdơng duh khuai ơn tàm đồng. Kòn ùr tŭ lơh yàng den ờ geh broă lơh jàu khèl, đàu mơya kòn klau den geh wơl. Ală broă lơh yàng do geh bơh rài ồng mò he dê rao den tàng tŭ do he pơn jăt tai pal sền gàr, lời wơl ai oh kòn kòn sau in mờ ờ gơtùi sang tĕ gơ.
Lơh yàng duh khuah tih dờng kung bè ală broă lơh yàng rài kis bơh cau Rơđê dê tơnggŏ bơta tàm tơrbŏ bal đah hìu bơnhă mờ mpồl bơtiàn. Bơh hơ̆, gàr sùm ală bơhiàn mờng kwèng, adăt bơhiàn yau, pơgồp bơnah prăp gàr ală bơhiàn niam chài niam bơnĕ tàm rài kis cau Rơđê ngai do dê.
Viết bình luận