Tơnơ̆ uă dơ̆ lòt lơh tàm ƀòn dờng Buôn Ma Thuột mờ ală kơnhoàl tàm càr Dăk Lăk, pa do, jơnau đơs crih lơh lèu “Bơta kơp kơnờm Dam Săn” neh geh lơh tềng đap gal ngan cau sền mờ cau kờñ niam chài ƀòn dờng Hồ Chí Minh. Jơnau đơs crih lơh lèu bơh cau bơceh jơnau đơs crih ồng Nguyễn Cường bơceh jat tàm jơnau yal yau Dam Săn bơh kòn cau Rơđê dê, ai gŏ rùp hin cau khin cha jak chài Dam Săn mờ bơta kơp kơnờm bơt bơtàu ƀòn lơgar mờ sền gàr jơi nòi khin cha jak chài, pràn kơldang. Klau Dam Săn neh gơtùi lơh ngoh rơngac tus Ùr yàng mat tơngai, cèng bơta àng ai ƀòn lơgar in, lơh hìt sơm pòl ồs bơta kờñ gơboh mờ bơta kis tàm tiah kơh bơnơm Tây Nguyên dờng ơning ơnàng. Mò Lưu Thị Hoa, ơm tàm ƀòn dờng Hồ Chí Minh đơs: “Dơ̆ sơn rờp ai sền jơnau đơs crih lơh lèu Bơta kơp kơnờm Dam Săn, añ gŏ niam ngan. Bơh lài den añ sền uă ngan kải lương, jơnau đơs crih lơh lèu, mơya ờ hềt gŏ dùl jơnau đơs crih lơh lèu lơi niam bè do. Cau khin cha jak chài kòn cau Dam Săn geh nùs nhơm niam ngan, geh rài kis khin cha jak chài, dờng màng ngan mờ neh gơ rề làm gùt lơgar nàng tơl nă cau in đòm jat”.

Jơnau đơs crih lơh lèu bơh ală cau chài Mpồl đơs crih tamya kòn cau càr Dăk Lăk dê lơh. Tàm hơ̆, cau lơh pơgap klau Dam Săn là Cau chài jak ngan Y Joel Knul mờ cau lơh pơgap ùr H’Nhí (pơ ùr klau Dam Săn dê) bơh pơ ùr bi dê là cau đơs crih H’Luêng Niê lơh.

Cau chàj jak ngan Y Joel Knul yal, bơh dềt, bi neh geh iat ồng mò đơs pơnđik yal yau mờ ki ngàm ngan cau khin cha jak chài Dam Săn tài bơh bơta khin cha jak chài, phi să tài ƀòn lơgar. Den tàng, tŭ geh tus bal jơnau đơs crih lơh lèu, bi gŏ gơ lơh pơn iờ să ngan mờ hàng muh ngan. Pah dơ̆ lơh, bulah là tàp lơmg gời, mơya bi ndrờm geh ală bơta nùs tồr krơi is tàm jơnau lơh. Ndrờm bè ală bơta kuơ niam chài bèp ồng dê neh gơmut tàm să jan bi: “He tơmut să jan he tàm cau he lơh pơgap là Dam Săn, geh uă bơta he gŏ gơ lơh ngoh rơngac ngan, tài ndrờm bè he mut tàm rài kis bơh cau hơ̆ dê. Gŏ ală bơta phi să hơ̆, gơl mờ yơr tê kung gơ lơh ngoh rơngac sơl, gơl mờ H’Nhí kuar mờ kap tê Dam Săn ngoh rơngac ngan, añ hòr dà mat tơn. Rùp hin hơ̆ pal đơs là ƀuơn mơya ờ gŏ ƀuơn dồ êt lơi, gơ kuơmàng ngan. Tơngume jơnau đơs crih lơh lèu bơh cau bơceh jơnau đơs crih ồng Nguyễn Cường dê geh ai wơl bơh “Khan Dam Săn”, cèng bơta niam chài uă ngan”.

Jat bi Y Joel Knul đơs, bơh sơn rờp, jơnau lơh pơgap klau Dam Săn geh jàu dùl nă cau ndai in. Mơya tàm tŭ tìp mat mờ lơh tơrlòng lài, ồng Nguyễn Cường neh lơh nền rơ wah bi lơh pơgap klau Dam Săn. Mùl là cau đơs crih mờ là cau nhơl đờng goòng, tŭ tus mờ bơta jơnau đơs crih lơh lèu, bi pal lơh ngan, tàp uă ngan. Bè hơ̆ den tàng, tŭ jơnau đơs crih lơh lèu Bơta kơp kơnờm Dam Săn geh lơh mờ geh cau sền kờñ den hơ̆ là dùl bơta tam gơl tàm broă lơh bi dê.

Tàm mờr 25 nam lơh broă niam chài mờ 15 nam sùm đềt mềr mờ Mpồl đơs crih tamya kòn cau càr Dăk Lăk, cau chàj jak ngan bi Y Joel Knul neh lơh geh uă cồng nha, ai geh uă gai lòng, khà jờng tàm ală dơ̆ pơrlòng, ală dơ̆ bơyai lơh tàm lơgar mờ lơgar ndai. Pơn rơ bè Gai lòng Màh nam 2019 mờ Gai lòng Biàng nam 2022 tàm dơ̆ pơrlòng gùng đơs crih ASEAN, Gai lòng Màh dơ̆ pơrlòng đơs crih tamya gùt lơgar nam 2021… Bi H’Su Yn Byă ơm tàm ƀòn dờng Buôn Ma Thuột, càr Dăk Lăk đơs: “Cau chài jak ngan Y Joel neh cèng tus ală jơnau đơs crih, ală gùng đơs pơnđik bơh cau Rơđê dê, ală gùng đơs crih bi dê krơi ngan, geh uă ngan cau git tus. Kơp kờñ bi gơtùi cèng tus uă jơnau lơh, ală jơnau đơs crih sơlơ niam, sơlơ krơi rlau tus mờ cau iat, cau sền”.

Mò Nguyễn Thụy Phương Hiếu, Phó Kwang atbồ Sở Văn hóa, Thể thao mờ Zu lịc càr Dăk Lăk pà git, cau chài jak ngan Y Joel Knul geh pà mat jờng cau chàj jak ngan bơh nam 2015, tŭ pa rơp 40 sơnam, tŭ do là cau kơnòm să ngan rlau jơh tàm 4 nă cau chài jak ngan tàm càr. Ờ mìng geh sap đơs crih niam, cèng bơta krơi is ù tiah Tây Nguyên dê, Y Joel Knul gam jơh nùs ngan, kờñ ngan broă lơh, sùm lơh ngan bơsram, đòm jat. Tŭ do, Y Joel neh geh tơl bơta jat jơnau sồr, den tàng, Sở gam lơh sir sră nggal nàng dan dà lơgar pà khà jờng Cau chài làng bol: “Cau chài jak ngan Y Joel Knul kung neh lơh ngan, pơn đơl pràn lơh niam să tờm he dê tàm broă lơh đơs crih, tàm jơh ală broă lơh bơh Mpồl đơs crih tamya kòn cau càr dê, bal mờ mpồl bơt bơtàu mpồl tam klac bal mờ ngai sơlơ bơtàu tơnguh rlau. Sở kung lơh gơlik bơta ƀuơn nàng Y Joel in geh tus bal pơlam tàp, nàng lơh geh ală cồng nha dờng, bơ tơl bơta pal geh nàng geh dờp là Cau chài làng bol mờr tus”.

Mờ ală broă lơh ngan mờ bơta jơh nùs tàm broă lơh, cau chài jak ngan Y Joel Knul neh mờ gam lơh geh ală cồng nha tàm gùng niam chài đơs crih, dờp geh uă bơta kờñ gơboh bơh cau iat, cau sền dê. Bal mờ đơs crih, tŭ do bi gam kờp dŭ ală jơnau kơp kờñ pa tàm gùng đơs crih Tây Nguyên mờ đơs crih tamya, mờ bơta kơp kờñ gơtùi bơ tòm tơrgùm mờ lơh pa ală jơnau đơs crih bè Tây Nguyên, lơh gơs dùl bơta gùng đơs crih pa drơng cau iat, cau sền in.