Khồm tồr là dùl tàm ală broă lơh yàng kwơmàng bơh làng bol ală jơi bơtiàn dồ êt nă cau kis tàm tiah Tây Nguyên dê. Do là broă lơh lơh tềl tŭ tơngai tàm pơn jăt tai bơh rài kis dê nàng bơh hơ̆ yàng, hìu bơnhă, mờ ƀòn lơgar dờp rò dồ nă cau pa, dồ nă kòn bơnus pa tus mờ ƀòn lơgar. Tiến sĩ ồng Bùi Ngọc Quang, Phó Kwang ătbồ Anih prăp gàr phan kwơ yau kơlôi sơnơng jơi bơtiàn Việt Nam, pà gĭt: Ndrờm bè jơi bơtiàn lơi tàm tiah Tây Nguyên kung geh lơh dơ̆ lơh yàng khồm tồr. Tơnơ̆ tŭ kòn se pa deh, cau đơs ờ hềt tus dồ sơnam kòn se ờ hềt gĭt đơs, khai mìng là dồ nơm phan kis geh hwềng lơm, mờ kờñ gơgơs là kòn bơnus tàm mpồl bơtiàn den kòn dềt hơ̆ pal dờp rò bơhiàn niam chài bơh mpồl bơtiàn dê. Gơ wèt mờ cau Tây Nguyên, dồ nă să is cau, hìu bơnhă bal mờ mpồl bơtiàn là bơta tàm bơrkuăt bal kơnhăp ngan, ờ gơtùi tam cah is. Den tàng lơh yàng khồm tồr bulah mìng lời ai dồ nă cau tàm hìu bơnhă in lơm mơya mùl màl là ai jơh bal dồ mpồl bơtiàn in. Tài bơh bơh tŭ do tus hờ tơnơ̆ do kòn dềt là dồ nă cau bơh mpồl bơtiàn dê.

Nàng lơh yàng khồm tồr, bơh tŭ cau mè deh kòn dềt tơn, hìu bơnhă neh sơnđờm rơcăng phan bơna ơn pơdơng duh khuai yàng, mò pàng in, bè: iar, sur, plai chi ală bơta, ƀañ kèu…hìu bơnhă pas sơm den sa rơpu, sa kơnrồ. Bal mờ rơcăng phan ơn pơdơng duh khuai yàng, mò pàng in bè iar, sur, plai chi, ƀañ kèu…den dồ tờm gơnơng dềt kung geh hìu bơnhă lơh pơđàu tơn tàm hìu. Tờm gơnơng tàm ngai lơh yàng khồm tồr là bơta chi mùl gŏ is bơh làng bol ală jơi bơtiàn tiah do dê lơh mờ gle, blah rơjài mờ wăc rùp tềng tờm chi gơnơng. Ồng Đinh Pờ Ly, ătbồ mpồl kòn cau Bahnar tàm ƀòn niam chài, lòt nhơl ală jơi bơtiàn Việt Nam dê yal: Tờm gơnơng pơđàu hòi là tờm gơnơng jơnăng duh khuai den tàng tờm gơnơng dềt. Tờm gơnơng ơm rềp jơnăng duh khuai nàng he in ƀươn gŏ, ƀươn kah. Jà ală yàng, ală mò pàng rê sền gŏ bal mờ hìu bơnhă.

Tŭ phan rơcăng lơh yàng neh wil tơl, hìu bơnhă rơ̆p jà cau tus lơh yàng. Gơ jăt tơl jơi bơtiàn mờ cau tờm dơ̆ lơh yàng dê gơtùi jà cau bơjơu, mò đơng deh halà mè bèp tờm kòn dềt dê. Ờs mờng mò đơng deh geh duh khuai jà ală yàng, mò pàng rê sền gŏ bal.

Lơh yàng khồm tồr sùm geh lơh tàm trồ mho mơya bơh àng drim gờn tơn, mò đơng deh mờ cau hìu bơnhă neh geh jà tus nàng sàu bal piang klo ngai. Mò đơng deh rơ̆p ngui dồ nơm ding đơr jòng pơgăp 30 phơng brong trồm tàm bàr gơl. Tơnơ̆ hơ̆, ơn rềp tềng tồr kòn dềt dê uh rơlĕ bơh ding do mŭt tàm tồr oh dềt dê mờ đơs ală jơnau nting săp kơ̆p kờñ niam bơnĕ ngan rlau jơh rơ̆p gơ tus mờ kòn dềt.

Jăt bơta rơndăp tăp sèng cau khồm tồr tàm dơ̆ lơh yàng sơnđờm bơh cau tờm dơ̆ lơh yàng, tơnơ̆ hơ̆ sồng tus mè bèp kòn dềt dê, lồi dŭt hơ̆ sồng tus jơi nòi, gơp ƀòn. Dilah kòn ùr den răc dan tŭ dờng ơruh hàng bơnĕ, lơh glah lơh lềng jak chài, ai dilah là kòn klau den tŭ dờng pal jak ting mòk phan brê, gĭt ià phan tam lơh sền gàr làng bol ƀòn lơgar. Tiến sĩ ồng Bùi Ngọc Quang, Phó Kwang ătbồ Anih prăp gàr phan kwơ yau kơlôi sơnơng jơi bơtiàn Việt Nam pà gĭt tai: Cau Tây Nguyên rwah ngai niam lơh yàng khồm tồr ai kòn dềt in. Cau tờm dơ̆ lơh yàng geh lơh yàng yal mờ yàng ngai do hìu bơnhă, mpồl bơtiàn rơ̆p lơh yàng khồm tồr ai kòn dềt in. Cau tờm dơ̆ lơh yàng là cau khồm mờ đơs bơh chờm tơnơ̆ hơ̆ tus mè bèp mờ ală cau gùt dar đơs bal ƀà tai. Tơl nă cau đơs dồ êt sền kòn dềt là dồ nă cau bơh mpồl bơtiàn dê mờ rak brê mờ kòn dềt bè ală jơnau niam bơnĕ, bơto yal wơl mờng chài ơm kis, mờng chài lơh broă, lơh sa, bơto yal wơl bơta niam chài…ai kòn dềt in.

Tơnơ̆ ală jơnau nting bơr ai lơngai ai kòn dềt in, cau tờm dơ̆ lơh yàng rơ̆p ai dồ êt ơlak bong rơlĕ tềng bơr, tềng bìng liang kòn dềt dê. Hơ̆ kung là tŭ broă lơh yàng tơn jơh mờ tơl nă cau sơnđờm mŭt tàm dơ̆ ñô sa, đơs crih tam ya. Ală cau lơi geh jà tus bal dơ̆ lơh yàng gơtùi cèng jăt bal phan pà, cau lơi geh phan lơi den pà phan hơ̆, bơta kwơmàng là nùs nhơm nàng chờ hờp ai cau tờm hìu in.

Jăt bơta pin dờn bơh làng bol ală jơi bơtiàn tàm tiah Tây Nguyên dê den bồ tơngoh jak kòn bơnus dê gơ ơm tềng trồm tồr. Tơl nă kòn bơnus tŭ pa deh ndrờm pal lơh yàng khồm tồr nàng geh tam pà bơta ngăc ngar jak chài. Pơgăp 1 poh tơnơ̆ ngai lơh yàng khồm tồr, cau mè kơnđu kòn dềt lòt nhơl hờ hìu jơi nòi dê nàng dờp phan pà. Phan pà oh dềt in sùm là sề wơu geh tiah hòi là jơlèng, ñòng, halà dồ sơmbăt đềs, dang che brài…ờ kơn jơ̆ ir bè priă jền mơya geh bơta kwơ lơh pơrya, bal mờ bơta kơ̆p kờñ kòn dềt pràn kơldang, tơnơ̆ do geh rài kis wil tơl, chờ hờp chờ hờn.