VOV4.Mnông:  Geh nău dơi mpeh pâl nđaih âk, yơn tâm ba năp nơh, Gialai hôm nha ê ho\ geh so\k do\ng săk rnglăy gay ma ntrôl “n’gâng kan công nghiệp mô nsuk” hun hao an tâm di. Âk nău tâm rgop an lah n’gor an geh [ư âk n’hanh n’hao tay lơn nău ueh ndơ pâl nđaih ăp ntil, ndơ pâl nđaih ns^t tay nău ueh êng gay ma geh nău ntơ tâm nuih n’hâm năch.

Nău pâl nđaih mô tâm ban.

Gialai geh  ntu\k ntô du\t ueh đah âk dak leng, dak bât têh n’hanh ăp bri kro\ng têh hvi, âk ntil tơm si, ueh ndơ. Ta meng ne\ lah ăp nău khlăy mpeh văn hoa geh âk nău ueh êng mpôl rnoi đah ăp lễ hội way ơm; nău geh kan tâm [on, ăp nău nkoch ndrong, nău ueh êng mpeh văn hoá ch^ng gong..Gialai hôm nha geh n’gâng kan tuch tăm âk ntil đah ăp ntil ndơ tuch tăm mbra dơi tâm rgop gay ma hun hao nău kan pâl nđaih nsum du ntu\k. lah nkual neh geh ua\nh kah “ntu\k tơm” bâh kon nu^h n’hanh geh nău khlăy mpeh lịch sử bâh rơh rdâk njêng ngih dak, mât ngih dak bâh u che he. T^ng nău ua\nh năl bâh kruanh Hiệp hội pâl nđaih n’gor Gialai wa Nguyễn Tấn Thành, le\ rngôch ăp nău dơi aơ le\ mbra jêng ndơ pâl nđaih ntoh lư bâh n’gor, mbra dơi tâm rlong ta ntu\k tăch rgâl tâm n’hanh bah dih dak.

Nău ngăch hun hao pâl nđaih lvang năm 2013-2018 bah Gialai geh nău rgâl âk đah rnoh hun hao râng geh mpeh rnoh năch geh tât 15% , nău geh hao râng geh 16%/năm. Êng năm aơ, le\ rnoh năch pâl nđaih tât Gialai le\ rlău 432 rbăn tơ\ (hao 26,2% đah khay aơ năm e).

Yơn lah, wa Nguyễn Tấn Thành an lah, n’gâng kan pâl nđaih bâh n’gor ê ho\ geh nău rgâl răng dăng, ntu\k kan pâl nđaih ê ho\ geh ntoh n’gôr, ê ho\ âk nău pâl, ndơ do\ng, ntung trong nău pâl nđaih hôm nh jê|, mô tam ban. Ăp ntil ndơ n’hanh nău pâl nđaih ta n’gor hôm nha dơh, ê ho\ geh so\kle\ drăp ndơ ơm geh. Nău ntuh kơl gay ma njêng ndơ pâl nđaih hôm nh ta rnoh đê|, ê ho\ to\ng nău ueh, ê ho\ geh âk năch tât pâl rlưn.

Kơt lah, nău rdâk njêng ntrong kan pâl nđaih ta ntu\k rêh jêng ta ăp [on lan rnoi đê ê ho\ tâm di. Nău geh g^t trong pâl nđaih bâh năch kanu\ng geh rlu ta nău joi g^t nău [on lan, ăp nău kan way ơm, g^t nău tur ch^ng goh gong..Rlău ma ne\, le\ rngôch ăp ntu\k pal rlưn le\ ê ho\ geh ntu\k kơl pâl nđaih hăn dnrel nkre tât nău ngêt sông, pâl rlưn, ndeh rdeng năch, tăch ndơ nkah ndrăy mô lah ăp nău pâl rlưn, g^t nău êng gay ma nta nău dơh nơih an le\ rngôch năch to\ng ăp năm deh mbra dơi tât râng- wa Nguyễn Tấn Thành ua\nh năl.

Mhe aơ, rnâng kan Tuyên giáo n’gor uỷ Gialai le\ [ư du rơh ua\nh ôp nău tam rgop ntu\k rêh jêng geh tât nău hun hao pâl nđaih ta ntu\k. Nău geh ua\nh nđôi an saơ, bôl lah n’gor geh nău dơi pâl nđaih geh nău dơi âk n’hanh âk nău ueh yơn nău kan mbơh tơih, mbơh n’hơ hôm nha mô jăp. A[aơ n’gor ê ho\ geh  ntu\k pâl nđaih êng mât đăp mpăn ăp nău pala rlưn, tât kan, rlu rlău..to\ng ntu\k an năch gu\ nkre jo\ nar. Du đê| ntu\k pal rlưn, ăp ntu\k pah kan pâl nđaih hôm nha mô geh nău kơl ndơ êng n’hanh nău kơl vơt năch mô ho\ jăp. Ta meng ne\, nău mbơh tơih, mbơh n’hơ n’hanh [ư ăp rơh hăn nsong bâh ăp cty leo hăn pâl hôm đê|, mpôl kan nt^m nti ê ho\ blău n’hanh mô âk.

An geh njêng nău ntơ bah ntu\k tât.

Bâh nău mbơh rblang nău ngăn, wa Nguyễn Tấn Thành, kruanh Hiệp hội pâl nđaih n’gor Gialai đă ăp gâl, ăp n’gâng kan an geh ua\nh năl nkô| ndơ pâl nđaih. An geh ua\nh nđôi, ua\nh năl nău ơm geh, nău dơi, nău u\ch bâh năch gay ma njêng nău geh kan lor tâm ntuh kơl ndơ pâl nđaih, der rvoan ir yơn mô geh g^t vât, mô geh năch. Nkre lah, njêng ăp rnoh ndơ geh to\ng nău dơi hun hao jêng ndơ pal nđaih gay ma mbơh tơih, mbơh n’hơ rup, kuăl jă ntuh kơl, mbơh tăch ndơ an têh hvi.

 N’gor Gialai an geh [ư dâl nău rdâk njêng [ư lôch đah ăp ntil ndơ geh to\ng nău ntuh kơl, yor ngih dak mât ua\nh kơt lah ăp ndơ di tích văn hoá- lịch sử, bảo tàng, mât rbăy n’hanh hun hao văn hoá way ơm ta ăp [on pâl nđaih ntu\k rêh jêng, [ư ăp nău kan ta lễ hội: Kao êr tăng- yôk u\nh Chư Đăng Ya, mprơ ta ntung Huê bâh nu^h Việt ta An Khê, nău dơi Ngọc Hồi- Đống Đa, ntung mih Yang pơtao Apui ta Phú Thiện, nar tâm nđur văn hoá pal nđiah, Festival Văn hoá ch^ng gong Tây Nguyên..nău rdâk njêng ăp ntil ndơ aơ an geh mât đăp mpăn ueh to\ng, to\ng soan n’hanh an geh nau kahg^t tâm  tâm nuih n’hâm năch pâl nđaih.

Êng ăp nău nchrăp kan geh [ư têh kơt lah nkual pâl nđaih Biển Hồ- Chư Đăng Ya, nkual pâl nđaih rlu rlău- thể thao ta yôk tơm n’ho Glar, nkual pal nđaih Ia Ly, ntu\k dak leng n’hanh bri sinh thái Kbang…, n’gor Gialai an geh nău nchrăp na nê| [ư mât ua\nh, kuăl đă n’hanh [ư ntuh kơl tâm ban kơt tâm ton kơl an du đê| mpeh ndơ do\ng ntung trong. Rlău ma ne\, an geh ntru\t đă ăp ntu\k mat tăm (tăm biăp, tăm kao, tăm tiu, cà phê, tơm sa play…) do\ng công nghệ mhe ntuh kơl tay ndơ do\ng ndơ kan gay ma [ư pâl nđaih. Nău rdâk njêng nău ntơ an ăp ntil ndơ ntoh lư tâm ntu\k lah nău khlăy tâm ntrong kan [ư ueh ăp ntu\k pâl nđaih ơm geh ta n’gor.

N’hao nău ueh pah kan n’hanh nău ueh ndơ do\ng way ơm, rgum hun hao n’hanh mbơh n’hơ ăp ntil ndơ geh nău ntơ gay ma kơl an nău u\ch rvăt năp bâh năch kơt lah: phe, cà phê, tiu, chè Bàu Cạn, poăch ndrôk ih du nar, dak su\t bri, cao mật nhân, ngi bơ…tâm rgop đah n’gâng kan way ơm, n’hao nău hun hao pâl nđaih tuch tăm kloh ueh, n’hao tay lơn nău ueh ăp nău pâl nđaih ndrel đah ntu\k rêh jêng, văn hoá.

Nu^h rblang: Thị Đoắt