VOV4.M’nông – Kaman Covid-19 bôl lah ntil kaman mhe yơn geh âk nău ntưp rêng tâm ban kơt ăp ntil kaman bah năp nĕ, êng têh ngăn bah pơng lah ngăch ntưp rêng, jêr uănh nđôi. Tĭng nai dak si Lê Quốc Hùng-Kruanh khoa Bệnh nhiệt đới, Ngih dak si Chợ Rẫy, kaman Covid-19 jêh rnôk lăp tâm m’lông dơ̆  mbra lăp tâm ăp tế bào niêm mạc n’hanh ntop tay, jêh nĕ deh hang rhiăng mlâm kaman êng. Ntil kaman aơ hun hao đah rnoh âk n’hanh ntil săk n’hanh phah tế bào, rêng bah dih, du mlâm lăp tâm du tế bào mhe, rnôk pơng plơ̆ sĭt plơ̆ hăn âk tơ̆ n’hanh nar lơ hun hao tâm săk.

Lvang aơ kuăl lah lvang trăm nău ji, nuĭh djôt kaman mô geh nău saơ ji jêng mô dơi gĭt lah nơm geh ntưp nău ji aơ. Yơn lah ta lvang aơ kaman lĕ dơi ntưp rêng an nuĭh êng, nău aơ mư ngăn ngên klach ngăn.

- Nar khay rêh bah kaman

Kaman gŭ bah dih n’hâm sial 3 mông, ta n’ha rđaih 1 nar n’hanh 3 nar ta loih. Yor rĭ an mât njrăng kloh uĕh ndơ dŏng kơt ntŭk ntô gŭ rêh. An nkah gĭt, đah ntŭk gŭ rêh kloh uĕh, he an n’hŭch đêt ngăn nău ntưp rêng bah chôt srê.

Ta n’hêl na nê̆, đah ntŭk gŭ đăp mpăn, duh nđik đêt n’hanh n’ĭt ri kaman mbra rêh jŏ lơn ngăn lah jay mô lah măy nđik. Ta bah dih ntŭk gŭ duh, măt nar n’hanh kloh aih mbra n’hŭch nău ntưp rêng bah kaman uĕh lơn. Yor rĭ an uănh tât nău an mpông aih sial mât ntŭk ntô kloh uĕh.

- Kaman mô dơi lăp tâm ntô mô sôt găt

Rnôk mâp đah srê, an rao ty đah sa ƀu kloh uĕh. Rnôk săk geh sôt găt, khap mô dơi hăn tât nkual srê mô lah mâp đah nuĭh ji, ƀa ƀơ ƀư kloh nheh ty, nheh jâng gay n’hŭch kaman ta săk.

Gay dêr ntưp kaman tâm njrăng n’gang srê Covid-19, ndrel đah tĭng rjăp nău mbơh 5K bah n’gâng kan dak si, kônh wa an nkah gĭt, rnôk rao ty tŏng ăp mông đêt ngăn 20 giây, tho ăp nheh ty, aơ lah ngoay tâm âk trong gay jăng lơi kaman. Sa ƀu geh tam ƀư roh ntô lipid bah kaman, lơn lah đah duh âk pơng jêr rêh. Yor rĭ kônh wa n’hanh băl mpôl dơi dŏng dak duh gay rao ty n’hanh nkah gĭt ntop đah sa ƀu. Du đêt ntil geh cồn bah 65% dơi ƀư roh ntô ngi bah kaman, lơn lah ăp ntil dak rao kloh, puh kaman geh tam jŭt rao kaman kơt nău ŭch.

          Nuĭh rblang: Y Sưng Phê Ja