Nau kan deh êng kon tâm ngih geh âk nau tât khuch ngăn, bu ur deh êng bu hê, mô geh nau kơl an, mât chăm mpeh bah dak si, nau tât khuch lah dŭt hô. Nau klach rvê kơt nê, yơn hôm âk đŏng nŭih bu ur tâm ƀon lan nkuăl jri ngai ta Gia Lai geh nau mơng deh êng kon tâm ngih.

          Bah năp nau aơ, ăp gưl kan bu ur tâm 15 nkuăl, nkuăl têh bah n’gor Gia Lai geh kơl an Bôk nau kan mrô 8 tâm rgop ma ăp gưl n’gâng kan dak si ƀư bơi tât 100 nar nkoch trêng, ntĭm mbơh ‘hao nau gĭt ndrel bonh đă bu ur deh kon gay hăn ngih dak si, rgum geh bơi tât 7000 nŭih oh nur tâm năm deh kon râng. Êp nê, hŏ kơl an bơi tât 361 nŭih bu ur rnoh prăk rlau 364 rkeh.

          Geh nau mbơh an bah ăp nŭih mbơh nau tâm ƀon, yuh Anhen, ƀon Ar Quat, xã Đê Ar, nkuăl Mang Yang, n’gor Gia Lai mbơh, tuh mô ndơn nau deh êng kon tâm ngih: Gâp bŭn 8 khay hôm. Tăng yuh H’Nhach ntĭm nơm, gâp hăn ngih dak si gay ma khám, chuh dak si n’gang, sŏk dak si sắt ngêt. Lah tât rnôk deh ri gâp mra hăn ngih dak si.

          Bah ăp nau kan kơl an bah bôk nau kan mrô 8 kŏ kơt lah tă bah nau nkoch trêng. Ăp nau mbơh ndŏ hŏ n’hao nau gĭt, nau dơi mât chăm n’hâm soan tâm ăp yuh rnoi mpôl đê̆, rgop nau njêng nau dơi gay oh nur tât ngih dak si gay ma deh kon tâm ndrel nsôih ƀư ueh rnoh nŭih.

          Tâm xã nkuăl III Đê Ar án bah nkuăl Mang Yang, âk ngăn bu ur rnoi Bahnar săch nau deh kon êng tâm ngih, rdâng ma nau tât khuch hô. Âk nŭih mô gĭt mpeh nau mât chăm rnôk bŭn. Ntrong kơl an bonh đă ăp nŭih tă bah nau jăng lơi nau deh kon tâm ngih mô geh nau nơih. Ăp “nŭih bu ur đang deh” kơt yuh H’Nhech lah ăp nŭih kơl an bah ngih dak si nkuăl jêr jŏt Đê Ar:

‘Ta aơ ri gâp vay kơl an ăp nŭih tâm ƀon mô lah ƀon êng, xã êng kŏ tât đă ri gâp kŏ hăn dâng deh ân đŏng. Rnôk bu ŭch ma nơm ri bol ma măng mô lah nar ri gâp kŏ găn yor oh nur bu mô ŭch hăn ngih dak si ri gâp mra hăn tât ngih bu. Lah ma saơ mô dơi deh tâm ngih ri gâp ssă bu hăn deh tâm ngih dak si”.

          Tĭng nau kơp bah Ngih dak si nkuăl Mang Yang, năm 2023, nkuăl geh 5 nŭih khĭt rnôk deh kon, du hê me khĭt. Ăp nŭih kon se khĭt kơt lah mô hăn khám rnôk bŭn tâm ngih dak si. Yuh Lê Hồng Sâm, cán bộ nai dai si xã Đê Ar, nkuăl Mang Yang, n’gor Gia Lai mbơh: Ngih dak si ƀư âk nau rgŏ bonh đă oh nur ndrel rnăk vâl nŭih bŭn mô dơi khuch tât ân me deh êng kon tâm ngih:

          “Đê Ar lah xã nkuăl III, nkuăl jêr jŏt ngăn. Đah nau nsôih bah bôk nau kan, tâm năm rlau aơ, phung hên ƀư n’hao nau nkoch trêng ân bu ur tâm năm di deh kon, ƀư nau khám ân ăp yuh, jêh ri geh nau kơl an ân bu ur hăn deh kon tâm ngih dak si. Bah nau kan nê ri hên kŏ saơ kơt lah ăp yuh geh nau rgâl ueh đŏng. Rnoh hăn deh tâm ngih dak si kŏ hảođil đah năm e”.

          Bah năp nau deh êng kon tâm ngih, rnoh khĭt tâm me ndrel kon se mhe deh hôm âk, n’gor Gia Lai dôl nsôih ƀư âk nau kan, tâm nê ndăn âk ntŭk tă bah bôk nau kan, nau kơl an, ngăn lah Bôk nau kan mrô 8 nkô̆ nau bah neh dak hun hao văng sa rêh jêng nkuăl rnoi mpôl đê̆ ndrel gôl yôk, njêng nau nsôih khlay gay ăp nhoat rgâl nau mĭn, n’hao n’hâm soan ân me ndrel kon se tâm nkuăl rnoi mpôl đê̆./.

Dak Lak tâm nchră trong mkra ƀư tĭng nău kơl bu urr rnoi mpôl đêt mât uănh săk soan

          Pơh bah năp, Hội Liên hiệp bu ur n’gor Dak Lak lĕ tâm rgop đah N’gâng kan dak si ƀư Rƀŭn nchră chuyên đề uănh lah nău ƀư tĭng ăp nău ntop kơl bu ur rnoi mpôl đêt deh nse đăp mpăn n’hanh mât uănh săk soan nkual ƀon lan rnoi mpôl đêt n’hanh nkual yôk, lvang 2021-2025, an saơ ăp săk rnglăy khlay trong kan aơ. Âk trong dơi ăp đại biểu tâm nchră tât n’hao săk soan deh nse n’hanh mât uănh kon se lvang bah kơi tay:

          N’gor Dak Lak aƀaơ geh rlău 132.800 bu ur rnoi mpôl đêt bah 18 năm let lơ. Ƀư tĭng ăp nkô̆ nău dơi tâm pă bôk nău kan rƀŏng tĭng lam dak “Hun hao wăng sa-rêh jêng nkual rnoi mpôl đêt n’hanh nkual yôk”, lvang 2021-2030, Hội Liên hiệp bu ur n’gor Dak lak lĕ mbơh ƀư Nău nchrăp” “Ƀư tĭng tâm ban bu ur bu klô n’hanh trong mkra ăp nău khlay đah bu ur, kon se” (Nău nchrăp ƀư 8), ntop kơl bu ur, kon se ta 519 thôn, ƀon mpeh tâm 54 xă dŭt jêr jŏt tâm n’gor, kơl lor nuĭh rnoi mpôl đêt tâm rnăk ach o, êp ach o, bu ur, kon se lah nuĭh geh tăch rwăt, geh lơh mbram tâm rnăk wâl, geh rŭn mpet, trơn gŭ pah kan mô đăp mpăn, bu ur koet nte.

Tâm rgop đah N’gâng kan dak si Dak Lak ƀư tĭng bôk nău nchrăp ƀư mât uănh săk soan nuĭh ƀon lan, n’hao săk jăn nuĭh rnoi mpôl đêt, njrăng n’gang brêt têh kon se (Nău nchrăp ƀư 7). Tâm nĕ rgum mbơh ƀư 4 ntil nău ntop kơl geh: Mât uănh bah năp deh; ntop kơl mât uănh tâm rnôk deh; Ntop kơl mât uănh jêh n’hanh mât uănh săk soan kon se. Bah năm 2021 tât aƀaơ, lam n’gor lĕ ƀư 20 rƀŭn nchră nkoch trêng, tiăr nti mpeh nău wât ƀư me đăp mpăn an bơi 2.000 bu ur tâm rnoh năm deh; nkoch trêng săk soan deh nse an rlău 80% bu ur rnoi mpôl đêt geh rnoh deh kon ta jay âk; phăt 8.000 n’ha sam ƀŭt nkoch trêng mpeh njrăng, n’gang tâm lơh ta rnăk wâl n’hanh nău wât ƀư me đăp mpăn tât rmôt bu ur n’hanh nuĭh ƀon lan tâm nkual rnoi mpôl đêt.

Ta rƀŭn nchră, đại biểu lĕ tâm nchră mpeh ăp jêr jŏt, wăk kol tâm nău mbơh ƀư tĭng nău ntop kơl bu ur rnoi mpôl đêt deh nse đăp mpăn. Wa Nguyễn Thị Mỹ Linh, Ntŭk uănh nđôi kop ji n’gor Dak Lak nkoch na nê̆:

N’gâng kan dak si lah ntŭk kan bôk năp ntĭm mbơh ƀư ăp nău kan way kan, hôm tơm prăk mbra yor UBND n’gor pă an UBND nkuăl. Đah gưl nkuăl, ngih dak si lah bôk năp tâm ôp tâm nchră ndâk njêng trong ƀư njuăl UBND nkuăl an dŏng. Bôl tâm rnôk tâm rgop đah UBND nkuăl n’hanh ngih dak si nkuăl hôm dŭt âk jêr jŏt, mô geh nău tâm ban, rhăt jăp. Jêng tât du đêt nkuăl an dŏng trong nchrăp mbrơi, mbơh ƀư ăp nău kan mô âk, pă prăk ƀư mbrơi.

Bah ăp nău jêr jŏt mhe nkoch, đại biểu đă ăp trong mkra gay n’hao săk rnglăy tâm rgop, mbơh ƀư ăp nkô̆ nău nchrăp ƀư, pơk hvi n’hanh mât uĕh nău ƀư tơm ăp ntrong ƀư bah bu ur tâm mât uănh săk soan nuĭh ƀon lan, n’hao săk jăn nuĭh rnoi mpôl đêt. Ƀư uĕh lơn trong kan tâm rgop đah ăp nău kan dơi kan tâm nău ntop kơl gĭt tât, dŏng ndơ dak si mât uănh săk soan an nuĭh me, kon se. Wa H Mi Niê, Kruanh Hội Liên hiệp bu ur xă Cư Né, nkuăl Krông Búk, n’gor Dak Lak nkoch dăn đă.

Dăn đă gưl bah lơ ngăch ntop kơl an nuĭh pah kan thôn ƀon hăn nkoch trêng mpeh nkô̆ nău. 2 tay lah ƀa ƀơ pơk ăp jrô tiăr nti, ntĭm mât uănh săk soan deh nse an bu ur n’hanh kon se ta ntŭk, yor ăp rmôt aơ lah rmôt dăch dêh đah kônh wa tâm ƀon lan lơn jêng rnôk dơi tiăr ri khân pơng mbra nkoch trêng an kônh wa nuĭh ƀon lan he geh săk rnglăy âk lơn.