VOV4.Mnông: Bôk nău kan “Du xă du ntil ndơ” (kuăl lah bôk nău kan OCOP), dôl dơi n’gor Dak Lak nsrôih [ư. Aơ dơi uănh lah mâng rnai ntrôl wa\ng sa lo\ mir, thôn [on hun hao, nta an mô đêt du xă ngoay mô lah âk ndơ khlay, geh âk nău nkôp, hăn tât ndâk njêng moh êng ndơ, mboăt ntoi pơk hvi tuch tăm nkra njêng n’hanh tăch ndơ lo\ mir khlay. Bôk nău kan aơ dơi n’gor Dak Lak geh geh âk nău mpo\ng mbra trong hăn mhe rgop rgâl nău rêh nu\ih [on lan, rgop soan ntrôl ngăch ndâk njêng thôn [on mhe n’hanh nău r[o\ng n’hu\ch ach o nâp nâl ta n’gor.

Đah nău way “Mih r^ dak buk, duk n’heng plôk ntô”, Buôn Đôn lah du nkuăl kro ntang ngăn ta n’gor Dak Lak. Đah âk nău nsrôih rlong ăp nău kan tuch tăm n’hanh mât rong, yơn âk năm ba năp, Buôn Đôn ê ho\ geh nău dơi đah nău kan êng; tăm bum r^ nău geh du\t đê|, tăm tao r^ năm geh năm roh, tăm prit r^ bu tuh âk [ư an [ư an ndơ aơ mô tâm di an tăch dak bah dih…Năm 2017, lôch geh rlong n’hanh m^n ua\nh ntu\k tăch rgâl, nô Khuất Duy Tuấn ta xã Ea Nuôl, nkuăl Buôn Đôn njêng cty TNHH Phú Quý way tăm mblăng n’hanh [ư nghi mblăng. Lôch 2 năm pah kan, nô Tuấn lah na nê|: tơm mblăng tâm di đah nkual neh Buôn Đôn. Lơ ma duh kơt Buôn Đôn, tơm lơ ma an geh âk nghi. Băm bar pe nar mô geh khuch tât nău têh jêng bâh tơm. Nghi mblăng, mblăng Java geh to\ng nău gay ma jêng ndơ ntoh lư bâh ăp xã ta Buôn Đôn.

“ Bôk năp lah ntu\k tăch đăp mpăn, tal 2 lah pă nău kan an nu^h [on lan ta ntu\k. gâp u\ch tâm rgop gay ma [ư nău nchrăp kan jut jăng ach o ta ntu\k. tâm rnôk cty dôl rvăt ndơ n’ha mblăng bâh ăp ntu\k êng kơt Ea Hleo, Ea Kar rdeng s^t r^ prăk nchoăn rdeng khlay ir jêng lah mô hôm geh prăk kon. Tơm mblăng mô săch neh, ntu\k tăm dơi da dê , mbra dơi tăm ta nâm tơm điều, tơm cam, tơm quýt dơi tăm da dê yor ne\ hun hao tơm mblăng ta Buôn Đôn mbra n’huch prăk nchoăn rdeng”.

Lah ntu\k geh rnoh ndơ\ tâm bôk nău “ăp xã du ntil ndơ” bâh n’gor lvang năm 2018-2020, cty TNHH ca cao Nam Trường Sơn, xã Ea Na, nkuăl Krông Ana, n’gor Dak Lak dôl nsrôih rgâl mhe nău pah kan, n’hao nău ueh ndơ gay ma an tâm du đah ăp nău mpo\ng kan bâh bôk nău kan. A[aơ ăp khay cty [ư luh 5 tấn ca cao le\ lôch nkret [ư an ntu\k tăch rgâl tâm dak n’hanh tăch dak bah dih. Bôl ma ndơ bâh ca cao bâh cty du\t âk, âk ntil, nău ueh ndơ tâm di đah nău u\ch ntu\k tăch rgâl. Yơn lah, t^ng nău mbơh bâh wa Trương Ngọc Quang, Giám đốc cty, jêr jo\t a[aơ lah ăp nău kan tâm rgop pă kan, mbơh pă nău kan, tâm kơl tăch rgâl, pă nău kan đah ăp doanh nghiệp ta ntu\k hôm nha đê|, yor ne\, nău tât râng ta bôk nău kan “ăp xã du ntil ndơ dơi ua\nh lah du nău dơh nơih an ntil ndơ ca cao bâh cty.

“Ta Dak Lak geh du\t âk ndơ du\t ntoh lư mpeh nău geh ueh le\ dơi geh nu^h do\ng ndơ tâm dak n’hanh dak bah dih ua\nh rnê âk. Yơn lah ê ho\ ua\nh khlăy tât mpeh nău rdâk njêng ăp rup kan đah ăp ntil ndơ, n’hanh ăp nu^h khân păng rdâk njêng du\t jêr jo\t. gâp m^n bôk nău kan du xã du ntil ndơ lah nău nsrôih, lah nău nsan gay ma kơl an ăp rnăk tăch rvâl kan êng geh nău mbơh n’hanh geh nău mpo\ng kan di gay ma rdâk njêng ăp ntil ndơ an tâm di đah nău uch, bâh ne\ ăp nar lơ ma hun hao n’hanh tâm rgop njêng du rmôt hun hao nsum mpeh ntil ndơ ne\, t^ng gâp m^n bôk nău kan OCOP du\t tâm di”.

T^ng rnoh ua\nh kơp, Dak Lak a[aơ geh 27 ntil ndơ geh nău dơi, ta 6 rmôt ndơ. Tâm ne\, rmôt ndơ ngêt sông geh, găr tiu, ca cao, plau bơ, sầu riêng, play rba, biăp bum, ndơ bâh dak sut, sur, ca tầm, ca lăng tung gur, chả cá pat. Rmôt ndơ ngêt geh: cà phê n’hanh ndơ bâh cà phê, trà tơm si Xuân Sang, trà mãng cầu, mắc ca, chanh rse. Ntil ndơ dak si geh: dak si Ama Kông, rm^t, nghi hương nhu, nghi mblăng.

Ntil ndơ bok n’hanh ndơ nsoh geh ndơ tanh cheh. Ntil ndơ [ư ueh ngih jay- ndơ mât ndrăy geh tanh tôk. Ntil ndơ pâl nđaih nkual [on lan geh: pâl nđaih sinh thái Troh Bư, ntu\k leng Thuỷ Tiên, ntu\k pâl nđaih công nghiệp văn hoá nông thôn Ea Kar, pâl nđaih ntu\k rêh jêng 7 [on rnoi đê| ta Ea Kar, pâl nđaih sinh thái ta nkual bri mât Ea Sô.

Wa Nguyễn Hữu Vinh, kruanh chi cục hun hao nkual [on lan n’gor Dak Lak an g^t, ua\nh năl tuch tăm lah n’gâng kan wa\ng sa tơm, “Nău kan OCOP Dak Lak lvang năm 2018-2020, mpo\ng tât năm 2030” rgum [ư rgâl mhe nău kan wa\ng sa, njêng nău pah kan tuch tăm gay ma hun hao wa\ng sa ta nkual [on lan, n’hao nău geh, nău rêh an [on lan; [ư t^ng săk rnglăy rmôt nău mpo\ng kan wa\ng sa n’hanh leo [ư pah kan tâm nău mpo\ng kan ngih dak mpeh rdâk njêng nkual [on lan mhe.

“Bôk nău kan OCOP lah ngoăy tâm âk nău kan n’hanh ntrong kan bâh bôk nău kan nkual [on lan mhe. Yor ne\, ntil ndơ OCOP le\ ndrel đah ntrong kan rdâk njêng nkual [on lan mhe ta ntu\k. a[aơ ăp ntu\k dôl rgum mbơh [ư nău nchrăp kan, geh 27 ntil ndơ OCOP r^ ntil ndơ ne\ geh kơl bâh bôk nău kan OCOP. Kơt lah ntil ndơ geh rnê 3 sao r^ geh kơl mbơh nău tăch rgâl n’hanh ăp ntil ndơ aơ rnôk tăch ta ntu\k tăch rgâl mbra geh bu ua\nh rvăt. Nău ueh n’hanh đăp mpăn ndơ sông sa âk lơn gay ma tât râng ta ntu\k tăch rgâl.

Đah ăp nău dơi, nău geh mpeh ntil ndơ tuch tăm, ndơ [ư ma ti, n’gor Dak Lak dôl nsrôih mbơh [ư dơi bôk nău kan “ăp xã du ntil ndơ gay ma hun hao wa\ng sa nkual [on lan, nău pah kan tuch tăm, [ư geh săk rnglăy nkô| mpo\ng rdâk njêng nkual [on lan mhe, n’hao nău geh wa\ng sa, nău dơi tam rlong bâh ndơ tơm khlăy ta ntu\k, kơl an nu^h [on lan n’hao nău geh, n’huch ach o nâp nâl.

            Nu^h rblang: Thị Đoắt