VOV4.M’nông – Tă lah nu^h pah kan lo\ mir, t^ng đah nău kan tuch tăm mât rong jêng âk doanh nhân ta Dak Lak wât ăp nău khlay ma lo\ mir kloh ue\h ns^t tay đah săk soan n’hanh ntu\k ntô. Yor r^, tâm rnôk [ư ndro\ng, khân pơng le\ nsrôih rgâl nău bên tuch tăm, boăt nthoi ăp nu^h ndrel nău m^n gay ndrel [ư lo\ mir kloh ue\h.

Bah kơi rlău 10 năm nsrôih đah ndơ sa poăch djăr ônh Hmong, wa Lưu Văn Đức, Hợp tác xã Lo\ mir n’hanh tăch rgâl Đại Phúc (ta xă Ea Mdroh, nkuăl Cư M’gar) le\ ndâk [ư geh trong tăch đăp mpăn. Poăch djăr ônh Đại Phúc le\ jêng ndơ moh êng dơi g^t tât tâm nkuăl. N’hanh mhe aơ, ndơ dơi g^t tât ta Dak Lak, rnôk n’gor kơp dơn aơ lah ndơ OCOP 3 sao.

A[aơ, ta rnoh neh 3ha, wa Đức dôk ndâk [ư ntrong kan mât djăr ônh đah dak si, [ư mir ntu ka ntop đah pâl nđaih sinh thái lo\ mir. Du năm ntrong kan aơ an geh rlău n’gul rmen prăk, nta an nău kan đăp mpăn an 5 nu^h pah kan ta ntu\k. wa Lưu Văn Đức nkoch:

Nsrôih gay [ư jêng ndơ moh êng đah kon djăr ônh, djăr H’mông tâm di tât nu^h do\ng bah năm 2008 tât a[aơ, hun hao dăng n’hanh rlău lơn tay jêng gâp le\ ndâk njêng Hợp tác xã. Ntrong kan hợp tác xã a[aơ du khay gâp tăch nklăp 2.000 mlâm, du nklăp 1,4kg, tăch du\t âk ta ăp jay ngêt sa, ntu\k sa”.

Wa Đinh Thị Danh, HTX sêt linh chi n’hanh DVNN Krông Ana dôl nkoch ndơ bah HTX

Lah ntu\k nkra njêng sêt têh, Hợp tác xã sêt Linh chi n’hanh ndơ lo\ mir Krông Ana (ta nkuăl têh Buôn Trấp, nkuăl Krông Ana) a[aơ geh 36 nu^h na nê| n’hanh 60 nu^h râng tâm rgop. Đah 20.000m2, ăp năm hợp tác xã pă an ntu\k tăch 200 tấn sêt ăp ntil, ns^t geh 2,5 rmen prăk ăp năm, nta an nău kan [a [ơ an nklăp 50 nu^h pah kan, đah nău geh bah nău kan tăm sêt. Wa Đinh Thị Danh, Kruanh HTX an g^t, an do\ng ăp nău geh đah trôk nar n’hanh ndơ nkra njêng sêt âk, gay ntơm do\ng ndơ moh sêt Krông Ana, HTX le\ ndơ\ trong nkra njêng đăp mpăn bah nău săch ndơ luh bôk năp n’hanh ăp trong nkra njêng. Wa le\ hăn lor kơt do\ng tâm rnôk nkra njêng đăp mpăn n’hanh nsrôih nkoch đah ăp nu^h râng tâm rgop. Jêng rnôk ndâk njêng ndơ moh êng, tât a[aơ ăp ndơ bah HTX le\ dơi âk nu^h nsing nơm, săch do\ng.

“Gâp saơ nău kan sêt aơ ,du\t dơh ta n’gor Dak Lak n’hanh du\t tâm di đah nău u\ch kon nu^h jêng le\ rgum ăp nu^h geh nău u\ch gay hun hao. Uănh khlay bah HTX a[aơ lah hun hao sêt linh chi n’hanh ăp ntil sêt dak si. Ăp nu^h tâm rgop ri [ư sêt lir lar, sêt way do\ng. A[aơ ăp ntil ndơ bah gâp le\ pă an ntu\k tăch n’hanh tâm ăp siêu thị têh kơt Big C, Co.op Mart,… Du\t dơh. Nt^t nsa kơt sêt Hầu thủ n’hanh Trà Tân ri mô to\ng pă an ntu\k tăch”.

Wa Phan Đình Xuân nkoch ndơ trà thảo mộc đah âk nău tam ue\h an săk soan

Hôm đah wa Phan Đình Xuân, ta thôn 8, xă Ea Ô, nkuăl Ea Kar, n’gor Dak lak, bôk le\ bơi 70 năm, yơn đah nuih n’hâm janh m^n, janh [ư wa Xuân le\ nsrôih rgo\ jă kônh wa rgâl trong [ư, r[o\ng tât nkra njêng lo\ mir hữu cơ n’hanh mât njrăng ntu\k ntô gu\ âm. Năm 2007, wa dâk ndâk njêng HTX lo\ mir, ndoh ndơ, tăch rgâl Hợp Nhất đah nău u\ch boăt nthoi ăp nu^h [ư lo\ mir kloh ue\h, pơk hvi ntu\k tăch gay ndơ\ ăp ndơ lo\ mir kloh ue\h kơt cà phê, tiêu, [a\ng tây, cam, quýt, phe du\m dak si… Tât đah nu^h do\ng ta lam dak. Dơn mât nău tơm Kruanh HTX, wa Phan Đình Xuân hôm nti n’hanh nkret njêng lôch jêh ndơ trà thảo mọc bah ăp ntil tơm dak si kơt chùm ngây, đinh lăng, mpang tăng. 3wa Phan Đình Xuân  nkoch, rlău ma ntop kơl kỹ thuật, tơm ntil, pă an ndơ lo\ mir, HTX hôm nta an nu^h kan uănh nsong ăp ntrong kan tăm biăp đăp mpăn kloh ue\h tâm n’hanh bah dih n’gor kơt joi ntu\k tăch an ndơ. Khlay ngăn lah an [ư an nu^h nkra njêng n’hanh nu^h do\ng g^t kloh ndơ kloh ue\h, đăp mpăn ri khân pơng mơ nchrăp râng, rgop jâng nsan bah ndơ moh êng.

“Tât aơ tay mpôl hên mbra [a [ơ [ư kônh wa hăn uănh nsong ăp ntrong kan mhe, geh sa ue\h. Mpôl hên ndơ\ kônh wa hăn tât Krông Ana mô lah hăn Buôn Đôn n’hanh du đêt ntu\k gay bu râng nti trong [ư sêt, hăn nti du đêt ntrong kan mô lah tâm n’gor, tâm nkuăl. Aơ lah du đêt nău u\ch bah nu^h [on lan”.

Hao bah ăp nău blău bah nu^h [on lan, nuih n’hâm đah ăp ndơ ue\h an săk soan n’hanh mât njrăng ntu\k ntô, âk doanh nhân ta Dak Lak dôl rgop jêng ăp ndơ geh ue\h moh êng ta Dak Lak. Ăp nău nsrôih bah khân pơng dôl ntru\t nsôr an âk nu^h êng ndrel râng gay geh ăp ndoh ndơ đăp mpăn kloh ue\h, nkre [ư ndro\ng an săk nơm n’hanh tâm di nău u\ch do\ng bah kon nu^h.

Nu^h rblang: Y Sưng Phê Ja