VOV4.M’nông –  Đah ndơ kah khlay, dak toh bê a[aơ dôl dơi nu^h do\ng u\ch ngăn. Ndrel đahne\ tâm âk năm bah năp rnoh khlay poăch bê du\t đăp mpăn ns^t tay săk rnglăy wa\ng sa an nu^h mât rong. Mât ue\h nău dơi geh ơm, n’gor Kon Tum dôl hun hao nău mât bê so\k dak toh pơk trong hăn mhe an nău kan mât rong bah n’gor.

Ndru\ng bê dak toh Măng Đen bah Công ty Cổ phần Dược liệu n’hanh ndơ sa Măng Đên ta nkuăl Kon Plông, n’gor Kon Tum a[aơ geh 8.000 mlâm bê u\ch mât so\k dak toh. Aơ lah ndrung bê dak toh geh têh ngăn lam dak đah ntu\k bê ntil dơi nglăp rwa\t bah Úc n’hanh Pháp bah năm 2015. He aơ doanh nghiệp aơ le\ ntơm geh ndơ nkret njêng bah dak toh bê tăch ntu\k rwa\t n’hanh dơi nu^h do\ng u\ch. Tiến sỹ ndơh kah mpa rong Nguyễn Thị Mùi, nu^h geh soan du\t têh tâm nău ndơ\ ăp bê ntil bôk năp bah dak bâh dih s^t Kon Tum an g^t, a[aơ ndrung bê dak toh Măng Đen dôl do\ng ăp ntil bê so\k dak toh ue\h ngăn lam ntu\r neh. Nău yơng ntil gay pơk hvi têh n’hanh pă bê ntil an nu^h [on lan dôl dơi [ư:

 “Mpôl hên nglăp rwa\t 3 tơ\. Bôk năp lah 700 mlâm. Tal 2 1.800 mlâm n’hanh tal 3 lah 2.000 mlâm. Aơ lah geh le\ rngôch ăp ntil bê khlay s^t geh dak toh hôm. Geh âk ntil geh 5, 7 mlâm dơm mpôl hên nglăp rwa\t mpôl hên [ư trong kan yơng ntil dơm. Geh âk ntil ma mpôl hên so\k dak toh kơt Sanasem, Alpine ne\. tât a[aơ ri le\ rngôch ăp nău geh trong mât uănh, ntru\t an wa\ng sa rêh jêng, nău trôk nar ntu\k ntô gay an bê aơ le\ saơ geh tâm di”.

Mât bê dak toh công nghiệp ta ndrung bê Măng Đen

T^ng Groi Giáo sư-Tiến sỹ Đinh Văn Bình, Gu\ m^n njêng gưl prêh mpeh mât rong bê, tă [ư Kruanh ntu\k m^n njêng Bê n’hanh rpai, mpeh tâm N’gâng kan tuch tăm mât rong n’hanh hun hao [on lan, nu^h le\ geh bơi 30 năm t^ng, m^n njêng ntil mpa rong aơ an g^t, nkôp đah ăp ntil mpa êng, mât bê geh âk nău ue\h n’hanh ntu\k ta\ch dak toh bê a[aơ du\t khar. Nău n’gor Kon Tum n’hanh doanh nghiệp ta ntu\k aơ hun hao mpôl bê dak toh lah du trong hăn mhe mbra geh săk rnglăy wa\ng sa n’hanh rgâl mhe an nău kan mât rong.

“Bê êng đah ndrôk rpu êng sa tơm si, sa pih, biăp dơi da dê n’hanh bê lah sa kloh. Ăp ndơ tâp lah mô sa tay ma gu\ ta ka ndrơng. Bê pơng gu\ kloh kơt ne\ ndơ dak toh bê du\t âk khlay ndơ đăp mpăn an nu^h. dak toh bê ăp rnoh kah bah pơng khlay da dê nkôp đah dak toh ndrôk n’hanh tâm ban đah dak toh nu^h. Dak toh bê lah ndơ kah an kon se, an nu^h ranh n’hanh an ăp nu^h kop ji. A[aơ dak toh bê bah Việt Nam he geh âk ntu\k tăch lah dak toh bê yơn na nê| dak toh bê rih 100% ri du\t đêt”.

Mat rong bê kon

N’hêl na nê| nău mât bê so\k dak toh ta Kon Tum an saơ, du nar du mlâm bê an bah 3 tât 3,5 lít dak toh. Êng geh kon an geh 6 lít. Đah rnoh tăch ntu\k rwa\t bah 70 tât 10.000 rbăn prăk du lít dak toh bê kơt a[aơ săk rnglăy wa\ng sa an nu^h mât rong lah saơ na nê|. Ta n’gor Kon Tum gay hun hao mpôl bê dak toh, n’gâng kan [on lan nta nơih an doanh nghiệp, ngăn lah mpeh neh ntu n’hanh sam [u\t ntuh kơl. Mpeh doanh nghiệp geh nău kan lah “nu^h kơl an” bah nu^%h [on lan tâm nău hun hao mpôl bê.

Trong [ư pet dak toh hoch êng

Ta năp măt Công ty Cổ phần Dược liệu n’hanh Ndơ sa Măng đên le\ boăt nthoi đah nu^h [on lan ta 2 nkuăl Kon Plông, Kon Rẫy tăm rlău 100ha pih n’hanh mbo so\k tơm Doanh nghiệp geh nău rwa\t rgum ndơ sa an bê n’hanh dôl ntơm rgâl kon ntil, kỹ thuật an nu^h [on lan gay pơk hvi ntrong kan bê dak toh bah dih doanh nghiệp. Thạc sỹ thú y Hoàng Như Thành, mât uănh ntu\k mât rong bê dak toh Măng Đen, Công ty Cổ phần Dược liệu n’hanh ndơ sa Măng Đen, an g^t:

“Mpôl hên mbra [ư mpôl bê ue\h kan n’hanh hun hao, tâm di đah kônh wa [on lan pơk hvi ăp ntu\k, ăp ntu\k mât rong. Tâm rgop gay pă an ntil, pă an kỹ thuật ton rwa\t. Nău u\ch gay geh ăp ndơ ue\h kah an nu^h [on lan do\ng”.

Tâm ăp năm tât n’gor Kon Tum dơi geh hun hao mpôl bê dak toh hao nklăp 100.000 mlâm. Đah săk rnglăy le\ dơi m^n lah, nău mât bê so\k dak toh lah trong hăn mhe ta n’gor aơ n’hanh dôl dơi âk doanh nghiệp kơt nu^h [on lan uănh ntuh kơl./.

Nu^h rblang: Y Sưng Phê Ja