Doh Kông ti: Nău kuăl brah mbơh hao druh ndăm bâh nuĭh Rđe
Chủ nhật, 00:00, 10/11/2024 VOV Tây Nguyên/Nuĭh rblang: Thị Đoắt VOV Tây Nguyên/Nuĭh rblang: Thị Đoắt
VOV4.Mnông: Nuĭh Rđe bah năp đah djăt ăp ntil brah yang, tâm nău rêh kon nuĭh mbra rlet rlău âk nău ƀư brah êng êng, tâm nĕ geh ƀư brah dôh kông, hôm kuăl lah wât săk têh ndăm. Rlet rlău nău ƀư aơ, bu klô mô lah bu ur Rđe mbơh dơi ƀon lan kơp dơn nuĭh têh ndăm, dơi râng tâm ăp nău ntrŭnh khlay, mbak anh ăp nău kan jâk tâm rnăk wâl, rnoi mpôl.

 

 

Nô Y Sô Rian Kbuôr, ta ƀon Kmrơng Prong A, xã Ea Tu, nkuăl ƀon têh Buôn Ma Thuột, n’gor Đăk Lăk năm aơ tŏng 20 năm deh. Gay ma an saơ mbơh mpơl nău khlăy tâm nău rêh kon bu klô, mê̆ bơ̆ Y Sô Rian lĕ tâm nchră n’hanh ƀư kuăl brah “Doh Kông ti”  gay ma mbơh nău jêng hao ndăm bâh nuĭh Rđe. Rnôk ndrel đah mê̆ bơ̆ tât ta jay dăn đă bu n’hâm ƀư kuăl brah, Y Sô Rian geh âk nău rhơn n’hanh dŭt hâr nuih.

 “Bôk năp gâp dŭt hâr nuih, lôch nĕ lah rhơn n’hanh nđơr ngăn yor geh ƀư kuăl brah hao ndăm. Bâh ta aơ gâp lĕ têh n’hanh mbra dơi kơl an âk nuĭh, kơl an mê̆ bơ̆ n’hanh nuĭh ta rnăk vâl”.

Ŭch ƀư kuăl brah hao ndăm an bu ndăm jê, nuĭh kuăl brah Y Wơn Niê Kđăm ta ƀon Wiâo, nkuăl ƀon têh Krông Năng, nkuăl Krông Năng, n’gor Đăk Lăk ntĭnh ntăn mê̆ bơ̆ Y Sô Rian nchrăp tŏng ăp ntil ndơ kuăl brah, geh du mblâm sŭr dăm, 7 yăng ndrănh, ndơ kuăl brah an geh 7 ndông sa êng đah tŏng ndơ sa poăch sŭr, ndrănh yăng, m’êt, bum trău, prit gâm.

Tât nar lĕ ton, ndơ kuăl brah lĕ tŏng ăp, bu n’hŭm sŏk rse poăch sŭr rêh jong bâh muh , tôr tât tiăng sŭr, sŏk 7 sre mâng nkar kât ta jrŏng ta ntŭk n’gân yăng ndrănh i dŭt têh. Rnôk ăp nău nchrăp lĕ lôch da dê, bu n’hŭm ntơm ƀư ăp nău way kuăl brah. Nău kuăl brah geh ƀư 2 nkô̆, bôk năp mbơh tơih đah u che yău ye, nkô̆ tal 2 lah mbơh hao têh.

Tâm nău nteh chĭng gong, bu n’hŭm nkre  doh kông bâh ti Y Sô Rian nkre răk nău kuăl brah đah nkô̆ nău : “Gâp doh kông ti an kon, gay ma kon geh nău rêh êng, ƀư mir ba êng. Bâh aƀaơ kon lĕ têh ndăm, ngăch dăng kơl ăp nău kan an rnăk vâl n’hanh mât ƀon lan”. Lôch nĕ, bu n’hŭm yông kông ti ta tôr yăng ndrănh i têh ngăn gay ma ƀư kuăl brah, lôch nĕ dăn tay ăp huêng brah kơl an săk dăng lăng ngăch n’hanh ngăch ngăr gĭt blău.

Lôch kuăl brah, bu n’hŭm jă ăp nuĭh ndrel sa ăp ntil ndơ tă kuăl brah ta dông. Nuĭh geh kuăl brah hao ndăm sa bôk năp, lôch nĕ lah i mê̆ lôch nĕ tât i bơ̆ n’hanh ăp nuĭh tât râng.

Bu n’hŭm ƀư nău way doh kông ti ta jrŏng tơm ngâr n’hanh doh poăch sŭr, lôch nĕ doh ăp ndơ geh nchrăp ta nĕ gay ma mpơl nău ngăch dăng n’hanh bâh aƀaơ an saơ bu klô ndăm aơ lĕ têh ndăm, mô hôm lah oh kon se. Bu n’hŭm Y Wơn ngơi.

“Pă ta ti bu klô ndăm tak, khêl, pêh đao kơt lah ndơ mât săk, pă an bu klô  nău kan mât đăp mpăn an rnăk vâl, mât ƀon lan rnôk geh nău tât. bâh aƀaơ,  bu klô ndăm aơ mbra ƀư mir ba, lah du hê nuĭh dŭt ngăch dăng mât mê̆ bơ̆ n’hanh rnăk vâl”.

Lôch ƀư ăp nău kuăl brah, lĕ ma tơm jay n’hanh năch ndrel ngêt sông, tŭr chĭng njroh mprơ, rhơn an bu klô hao ndăm. Râng rơh ƀư kuăl brah hao ndăm bâh nuĭh Rđe, yuh H Ngăm Adrơng, ta ƀon Krong Prong A, xã Ea Tu, nkuăl ƀon têh Buôn Ma Thuột, Đăk Lăk nkoch:

  “Deh ta ƀon lan yơn ê hŏ tă geh saơ nău ƀư kuăl brah hao ndăm dŭt na nê̆ kơt aơ, nchrăp na nê̆ bâh bu n’hŭm kuăl brah, mê̆ bơ̆ n’hanh lĕ ma nuĭh geh ƀư kuăl brah hao ndăm đŏng. Kuăl brah aơ an gâp gĭt tay âk nău way mpeh rơh kuăl brah hao ndăm n’hanh gĭt tay ăp nău way bâh nuĭh Rđe he nơm”.

Wa Adrơng Y Blih, ta buôn Drai, xã Dliê Yang, nkuăl Ea Hleo, n’gor Đắk Lắk an gĭt, nău kuăl brah doh kông ti lah du nău way ơm bâh nuĭh Rđe, geh nău khlăy ngăn, mpơl na nê̆ nău têh ndăm bâh du hê bu klô rnôk tât râng ăp nău pah kan khlăy n’hanh geh nău ntrŭnh ngơi tâm rnăk vâl, mpôl rnoi. Nău kuăl brah hao ndăm yor mê̆ bơ̆ mô lah nuĭh bên ƀư, đah nău tât râng bâh lĕ mpôl rnoi, ƀon lan. ƀư rơh kuăl brah têh mô lah jê̆, mông nar ƀư kuăl brah ta năm hao ndăm ơm mô lah brơi tĭng nău geh ta rnăk vâl. Tĭng nău mbơh bâh wa Adrơng Y Blih, ta du đê nkual, nău way geh ƀư tĭng an l kon bu klô n’hanh kon bu ur tâm rnăk vâl.

 “Gâp geh 3 nuĭh kon rĭ ƀư kuăl brah lĕ 3 tơ̆, lĕ ma kon bu klô n’hanh kon bu ur dơi geh ƀư da dê, yơn geh ƀư êng êng. Đah kon bu klô rĭ ndơ kuăl brah geh tiăng sŭr mbra yông ta jrŏng, hôm bu ur rĭ an ta dông dơm. Bu ur rnôk ƀư kuăl brah hao druh rĭ mô geh pă tak, khêl, pêh, yơn bu klô rĭ geh. Ăp nău way kuăl brah aơ geh bâh rơh u che kăl e hôm jêng geh ndơn tay tât rơh aƀaơ mô dơi geh nklơi”.

Nău kuăl brah hao ndăm tâm ban kơt ăp nău way kuăl brah kon nuĭh bâh rnoi Rđe mpơl nău tâm rnglăp đah rnăk vâl n’hanh ntŭk rêh jêng. Bâh nĕ geh mât ăp nău way, nău kan, ntop mât ueh ăp nău way êng ueh tâm nău rêh nuĭh Rđe aƀaơ.

 

VOV Tây Nguyên/Nuĭh rblang: Thị Đoắt

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC