Đah nuĭh Raglai n’hanh K’Ho ta xă Phan Sơn, n’gor Lâm Đồng, grăp ba me dơi khlay kơt “grăp mah’. Ntil ba me geh soan rêh têh dăng, grăp phe geh nglang dak toh n’hanh rnôk n’gôn piăng, grăp phe mbra dang têh, nsuôp, geh njŭng, kah êng nkual yôk bri.

Bu ranh ƀon Mang Ngọc Văn ta Phan Sơn an gĭt, rlău âk năm, tât aƀaơ rnăk wâl wa hôm e tuch ba me kơt du trong mât rƀăy nău way ơm. Kônh wa ta aơ dŭt âk lah tuch ba mir, geh âk ntil ba yơn knŭng ƀư brah ba me (Tết bôk ba tâm rơh bŏng khay 12). Bôl tât aƀaơ, rnoh neh tuch ba me ta nkual prêh Phan Sơn lĕ hŭch âk, yơn du đêt kônh wa hôm e mât ndrăy gay rƀăy nău way ơm.

Ăp năm kônh wa mô jăng nău way ơm, hôm e ƀư sa Tết bôk ba, ma lah mô mât ntil ba me ri roh lơi nău khlay way ơm bah nuĭh K’Ho, Raglai, n’ăp ntil ba me.

Ba me-“grăp mah” bah nkual prêh Phan Sơn, đah âk nkô̆ nău êng êng, tât aƀaơ lĕ mbrơi jêt rnoh neh tuch tăm, knŭng geh du đêt rnăk rnoi mpôl đêt hôm tuch ba me ta rnoh neh jêt. Aơ lah nkô̆ nău jêng tât nău roh tơm gen, ƀư an săk geh n’hanh uĕh kah hŭch n’hêl na nê.

Wa Mang Nhu, Kruanh Jrô kan wăng sa xă Phan Sơn, n’gor Lâm Đồng nkoch: xă aƀaơ geh nklăp 20 rnăk tuch ba me. Tâm nĕ, rnăk tuch âk ngăn nklăp n’gul sào, rnăk đêt 30 m2. Wa Nhu an gĭt, aƀaơ ƀon lan hôm e nkoch trêng an kônh wa mât rbăy nău tuch ba me gay mât nău way ơm. Nkre, xă dăn đă đah UBND n’gor rdâk nkra tay ntil ba me.

 Bah năp khay nglăp nsum n’gor, ƀon lân tâm rgop đŏng Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp Miền Nam ƀư ntrong kan rdâk nkra tay ntil ba me ta ntŭk. N’hanh ƀon lan nchrăp tâm mâp đah rnăk wa Nguyễn Văn Chung gay ƀư ntrong kan aơ. Rnăk aơ janh dơn gay ƀư rdâk nkra tay ntil ba aơ bah ƀon lan nuĭh Raglai, K’Ho.

Năm 2024, rnăk wa Nguyễn Văn Chung, ta xă Phan Sơn, n’gor Lâm Đồng lĕ ntơm lăp tuch ba me tĭng ntrong ƀư tuch tăm hữu cơ ta rnoh neh 2 ha n’hanh ntơm an săk geh uĕh. Tâm năm 2025 aơ, wa lĕ pơk hvi rnoh neh hao bơi 5ha ta nkual Phan Lâm ơm (Danao Ghe).

 Wa Nguyễn Văn Chung nkoch, rêh jêng tĭng ta nkual neh aơ bah jŏ, jêng wâl dơi wât nău khlay bah grăp ba me đah kônh wa Raglai, Kho. Rnôk ƀư ntrong kan tuch tăm hữu cơ rdâk nkra tay ntil ba, wa dơi ntop kơl 800kg ntil ba me n’hanh 4 tấn phân hữu cơ.

Nău aơ lah nuih n’hâm bah ƀon lan jêng gâp nsrôih mât. Ntil ba me bah kăl e tât aƀaơ kơt hăn tâm lịch sử hôm, mô dơi ntlơi. Rnôk ƀư dơi đah Viện Khoa học kỹ thuật Nông nghiệp Miền Nam ntop kơl n’hanh n’gâng kan ƀon lan uănh tât nta an gay mât tu tơm ntil ba me an âk lơn.

Tĭng nău rêh, ntil ba me geh khay hao jêng tâm 6 khay, yơn rnôk dơi rdâk nkra tay n’hanh kơt dŏng khoa học kỹ thuật an tuch tăm, khay têh jêng bah ba me rhoăt đêt lơn bơi 2 khay n’hah săk geh âk lơn.

Wa Đoàn Minh Sô, Kruanh bộ môn Săch njêng ntil tơm tăm, Viện Khoa học Kỹ thuật Nông nghiệp Miền Nam an gĭt, năm 2022, bah ăp grăp ba me yor ăp bu ranh ƀon ta xă Phan Sơn pă an, wa ndrel du đêt nuĭh kan ndrel ntơm lăp ƀư tuch tăm ba me ta nkual ƀon Phan Lâm ơm (Danao Ghe) n’hanh tât aƀaơ lĕ jêh trong ƀư.

Mô knŭng ƀư tĭng hữu cơ, ma gâp hôm ƀư tĭng trong tuch way ơm, jêng lah he n’hŭch âk nău dŏng phân vô cơ n’hanh dak si tu ndrŭng. N’hanh trong gâp mĭn njêng tât yan aƀaơ ri săk geh ba me geh tât bơi 4 tấn/ha. Nĕ lah du nău lôch uĕh dŭt têh đah du ntil ba ta ntŭk.

Nkoch mpeh rgŏ năp bah tơm ba me, wa Nguyễn Văn Chung an gĭt, wa mbra rgŏ jă tay kônh wa tuch tăm ba me tĭng ntrong ƀư hữu cơ, bah nĕ ndâk njêng ndơ moh êng ndơ geh êng bah ƀon lan, mô knŭng tŏng nău ŭch bah kônh wa tâm xă ma hôm rhŏ an năch pâl nđaih rnôk trong Quốc lộ 28B nthoi dak lêng Mũi Né đah nkao Đà Lạt êp jêh.

Jêh aơ, grăp ba me-“grăp mah” ta nkual prêh Phan Sơn mbra hăn hăn bah ƀon lan K’Ho, Raglai tâm rơh Tết Bôk ba (Tết way ơm bah nuĭh K’Ho, Raglai), tĭng jâng năch tât đah ăp nkual neh bah Neh dak.