Đah âk ƀon lan kan lŏ mir ta ăp ƀon  lan n’gor Dak Lak, rnon tă lah nău nhiăl rmal ƀư kônh wa mô nănh manh tơm prăk ngân hàng. Yơn ndrel đah trong kơl an manh dơh n’hanh I ngăn ăp rnăk manh tơm prăk ntuh kơl dŏng di nău kan n’hanh nsĭt geh nău dơi, nău  kônh wa manh tơm prăk hŏ jêng nău way bên. Rnon ngân hàng nha hôm  lah nău rvê yơn lah suan mpet rgâl trong mĭn, trong kan jê̆ chrai jêng  ăp tŏng rêng, nsĭt geh nău dơi đŏng.

Ăp nar dja, rnăk yuh H’Búi Ayun ta buôn Drai Sí, xã Ea Tul, mô ru đah mir tơm sa play n’hanh sŭr djăr, ndrôk rpu. Yuh H’Búi an gĭt, rnăk ơm way rvah rvăch đah 1ha cà phê, wăng sa mpêt đê̆. Yuh tă âk tơ̆ mĭn tât manh tơm prăk ngân hàng gay ntuh kơl tay an nău  kan tuch tăm đŏng, yơn tă bah rvê chăm drăp ndơ, mô dơi trok mbra geh ngân hàng uih drăp ndơ, jêng wĭ wĕ mbro.

Đah aƀaơ 7 năm, lôch ôp uănh bah rnăk kiău ma ri chi hội bu ur buôn Drai Sí, yuh mơ nănh manh 70 rkeh prăk bah ngân hàng, ntuh kơl tăm rlŭ tơm sa play tâm cà phê, mât rong tay sŭr- djăr gay sŏk glêh mât jong. Trong leo ƀư way bên dja kơl yuh H’Búi nsĭt geh tay wăng sa đăp mpăn. Tât năm 2023 rnoh âk tơm sa play tăm rlŭ an klêh play, yuh hŏ trok lĕ rnon ơm lôch nê manh tay gay rvăt tay neh mir, pơk hvi nău kan tuch tăm.

“Ntơm nơh nău rêh hôm âk jêr jŏt, nsĭt geh wăng  sa đêt. Nơm geh ăp oh yuh ntĭm nti trong wăng sa, manh tay tơm prăk mât tay sŭr djăr. He kơt nti n’hanh gĭt trong mât rong, tuch tăm, rgâl si tăm ndơ mât tâm di. Nơm geh kơt nê tât aƀaơ wăng sa rnăk wâl he hŏ geh âk nău rgâl, nsĭt tay nău geh ngăn ngăn.”

Mô dơn n’glĕ ta nău ƀư jê̆ chrai, nar lơn ma  âk ƀon lan ta Dak Lak nănh đăt ndal ntlơi nău kan huêt jê̆. Âk rnăk hŏ nănh manh tơm prăk ngân hàng hang rmen prăk ntuh kơl tuch tăm sĭt jêng tay: tuch tăm nkre đah poh phân du n’gul hoch êng nkre đah mât rong. Kơt rnăk nô Nguyễn Văn Đức, ta xã Ea Ning hŏ manh 3 rmen prăk ntuh kơl trong dak tŏ hoch êng, ƀư ndrung n’gar jĭr êng n’hanh weh ƀư mir tơm jong năm. Aƀaơ, mir cà phê tăm rlŭ cau, sầu riêng ndrel 6.000 kik deh tăp n’hanh lò mpăn tăp têh uĕh mhe nsĭt tơm geh wăng sa nklăp 1 rmen prăk ăp năm. Nô Nguyễn Văn Đức an gĭt:

“Ntơm nơh gâp manh nklăp jât rkeh prăk gay ƀư jê̆ chrai dơm, aƀaơ ri ân bar pe rmen prăk gay hun hao trong ntĭt leo ƀư. Mô geh tơm prăk ri mô dơi ƀư. Nơm geh trong kơl bah Ngih dak, bah ngân hàng pơk mpông, soih aih  lơn ri mpôl hên mơ geh ndơ ma manh tơm prăk tâm di gay hun hao mât rong n’hanh mir ba.”

Ntơm bah  ăp nău mpet jâk ân ƀư dơi rnôk manh tơm prăk đŏng, yuh Dương Thị Tuyết Sương, ta xã Ea Ktur hŏ n’glêh an rlu kan ta nkual ƀon têh, sĭt ƀon tơm njêng nău kan. Ntơm bah 800 rkeh prăk manh bôk năp, ur sai yuh nănh rgâl 2 ha neh jêng ntŭk rgum mât rong têh. Lôch du năm, ăp lông djăr bôk năp tăch luh ndăch tơm prăk, pơk hvi ntuh kơl tăm tay cà phê, cau, sầu riêng n’hanh tăch rgâl ndơ tuch tăm. Tĭng yuh Sương, tơm prăk năn di rnôk hŏ kơl rnăk nănh rgâl trong rƀŏng wăng sa.

“Ntơm nơh neh rnăk gâp ntlơi dơm, lap nơm geh tơm  prăk năn ngăch bah ngân hàng ri mơ geh tơm prăk ntuh kơl kơt nar aơ.  Aƀaơ tâm ndrung n’gar mât djăr, rlău ma mir tăm tay cà phê n’hanh cau tâm rlŭ nsum. Ngân hàng ntop kơl lĕ rnoh gay rnăk tât năn ngăch đah tơm prăk, năn di rnôk.”

Đah ƀon  lan kan lŏ mir Dak Lak, manh tơm prăk aƀaơ hŏ mô dơn jêng tât nău rvê trok rnon ma jêng tât ntuh kơl ăp tŏng rêng tât jêng geh nău dơi. Wa Trần Văn Thương, ta xã Quảng Phú nkoch, lah rgop tĭng năm klêh ri dŭt jŏ mơ dĭng hun hao, tâm rnôk nê oh kon hao têh tĭng nar, nău ŭch geh ndơ dŏng dŭt âk. Manh ngân hàng mô dơn gay ntuh kơl ma hôm nta trong dơh gay rvê an ăp oh kon nti ren ăp tŏng.

“Lah ƀư mbrơi mbrơi ri ân roh dŭt jŏ ngăn jêng ur sai hên n’glêh an hăn manh prăk ngân hàng. Ngân hàng nta trong dơh an geh tơm prăk gay ntuh kơl đŏng, geh ndơ gay an oh kon hăn nti tât lôch tât dŭt, gay jêh aơ tay sĭt geh bằng cấp dŏng an nău rêh, mô hôm rvê kơt kăl e nơh đă nti tât lĕ jrô 4 lah an kon rlu sĭt kan lŏ mir”.

Ngăn an saơ, rnôk rgâl nău mĭn “klach manh” jêng tât “gĭt manh gay ƀư geh ndrŏng”, ƀon lan Dak Lak hŏ ƀư nău mpet jâk jêng geh nău dơi. Đah ngăn an saơ bah nhih pah kan tơm an manh nău kan tuch tăm mât rong n’hanh thôn ƀon, wa Phan Thanh Huy, Agribank gŭ kan Dray Bhăng, n’gor Dak Lak an gĭt, ntơm bah klach phăn rnon, âk rnăk hŏ mĭn di na nê̆, tuch tăm mât rong ăp tŏng rêng.

“Lôch ngăn geh cán bộ grêt dăch tâm dâng, jŭr tât tĭng rnăk he hŏ an manh năl saơ, lôch dơn geh tơm prăk ri kônh wa hŏ jăp gơih, krêp dêh nsan hao n’hanh saơ lah nău rêh bah khân păng hun hao lơn, khân păng ŭch nar lơn ma pơk hvi nău kan tuch tăm, lơn lah tuch tăm tâm thôn ƀon”.

Đah nău ƀư “N’gâng ndăl” bah jâng wăng sa, trong kan tuch tăm mât rong – si gle – tui ka way dơi Đảng, Ngih dak uănh khlay ma ăp trong kơl an manh thuk dơh, ntop kơl an nău kan tuch tăm mât rong. Ta Dak Lak, tơm prăk manh an nău kan tuch tăm mât rong n’hanh thôn ƀon hŏ ntrŭt ntrôl kônh wa ăp ƀon lan rgâl nău mĭn nău kan tuch tăm tĭng trong ăp tŏng rêng lơn, ngăch ƀư têh uĕh mhe nău kan tuch tăm mât rong. Bah nê, rgop rdâk njêng geh nău dơi ƀon lan mhe./.