VOV4.Mnông: {a [ơ tâm bơi tât 10 năm ba năp, tơm tiu geh ua\nh lah maih krăk bâh Tây Nguyên lah nsum n’hanh Daklak lah êng, rnôk ma ăp ha an nău geh bâh 500 rkeh tât rlău 1 rmen prăk/1 năm. Nău geh âk têk nkre nău tâm kơt hun hao đah âk nău kan, n’hanh a[aơ rbăn rnăk le\ geh nău roh rui, nău mô djăt t^ng ăp nău mbơh đă khoa học, ndơ\ tơm tiu tăm ta ăp nkual ndeh rđu\ng, luh dak mô ueh, lah nkô| nău bôk năp. Nău ngăn aơ le\ mbơh âk mpeh nău nchrăp kan tuch tăm, ua\nh năl nău tơm tăm ta âk ntu\k tâm n’gor. Kơp dơn ta xã Ea Ô, nkuăl Ea Kar, ngoăy tâm âk xã bôk năp ta Daklak mpeh nău mpo\ng tât bôk nău kan nkual [on lan mhe.

            Phu\t mbrô 12 le\ rlău, yơn ăp rơh mih têh jê| hôm nha geh na nao ta nkual trôk xã Ea Ô, nkuăl Ea Kar du\t n’hâm ngo. Mpeh ta trôm ntu\k kan uỷ ban geh rlău 60 nu^h, dâk gu\ t^ng rmôt, t^ng mpôl, kâp tât rơh nơm dơn prăk kơl an. Ăp nău nkoch, nău lo ăp nu^h rngot da dê lơ ma [ư an ntu\k aơ m^n rvê lơn.

            Yuh Hoàng Thị Hạnh, thôn 7a an g^t, aơ lah [on lan hăn dơn prăk kơl bâh nău tât khuch tă phu\t sial năm e. phu\t sial năm aơ, ăp nău khuch khat ê ho\ dơi geh kơp le\.

            Phu\t mbrô 12 aơ r^ a[aơ hên dôl mbơh ua\nh nău khuch roh. Năp lor r^ jay gâp chôt pă 500 tơm cao su. Hôm tơm tiu r^ kh^t bâh năm e, păng geh dak băm reh ba dâng n’hanh a[aơ tiu le\ kh^t le\”.

            T^ng nău mbơh bâh yuh Hoàng Thị Hạnh, rnăk yuh kanu\ng lah ngoăy tâm âk rnăk [on lan ta thôn 7a, n’hanh rbăn rnăk tâm lam xã, geh nău khuch bâh rơh mih sial. Tâm le\ rngôch ăp nu^h dôl gu\ kâp ta Uỷ ban kâp dơn prăk kơl an, rnăk I geh r^ roh dơm tât rbăn n’gâng tiu, rnăk đê| roh tât rhiăng jro\ng tiu.

            “Tiu r^ geh jay geh tât rbăn n’gâng ma mih du tơ\ lah a[aơ kh^t le\ dâl, khuch khat du\t âk ngăn. Hôm năm aơ r^ mih sial, ăp jro\ng tiu hôm e chôt pă da dê đo\ng.

            Nô Nguyễn Xuân Mạnh, thôn 3B xã Ea Ô an g^t, mhe ntơm bôk năm e dơm, [on lank an lo\ mir tâm xã hôm nha geh nău răm rhơn knơm ta tơm tiu aơ, rnôk ma rnoh khlăy du kg tiu kro geh kơp đah rhiăng năm. Ăp jro\ng tiu an bar pe jât kg play. [on lank an lo\ mir xã Ea Ô rhơn, bôl lah ta nkual neh rđu\ng, yơn khân păng le\ geh mât ueh jêng tơm tiu, an nău geh âk ban kơt ăp nkual êng ta lam dak đo\ng. yơn tât a[aơ, nău rhơn bâh play tiu mô hôm geh, nău knơm ta ntil tơm maih krăk aơ le\ mô hôm geh.

            “Ntơm nơh lah 280, 200 rbăn prăk/kg, r^ a[aơ jur hôm geh 70 tât 80 rbăn rpăk. Kơt ne\ hôm nha mâp trôk nar mô ueh bâh năm e tât năm aơ đo\ng…Mih sial têh, tiu bâh [on lan kh^t âk. A[aơ [on lank an lo\ mir kơt lah roh dơm đah tiu”.

            Xã Ea Ô lah xã bôk năp bâh nkuăl Ea Kar, n’gor Daklak mpeh trong mpo\ng tât bôk nău kan nkual [on lan mhe n’hanh tiu dơi ua\nh lah nău ntoh ang du\t mhe tâm ntrong kan tuch tăm ta ntu\k. yơn lôch du năm n’gul kơp bâh ntơm geh kơp dơn [ư lôch nău kan nkual [on lan mhe, nău ntoh ang mhe geh njêng le\ mô dơi geh, tơm tiu lam xã kơt lah roh le. Wa Vũ Thị Sen, groi kruanh UBND xã kơp dơn, xã an geh ua\nh năl tay trong hun hao bâh nơm. Nău nchrăp pah kan, nău kan tơm tăm, mbra geh ua\nh n’hêl tay, yor nău ndăn bâh ăp năm ba năp le\ njêng nău tât mô ueh.   

            “A[aơ tơm tiu jêng tơm ndơ\ tay nău jêr jo\t du\t âk an [on lank an lo\ mir. Yor nău ntuh kơl lah du\t âk ma tât a[aơ tơm tiu kơt lah roh le\. Đah nău ngăn kơt a[aơ le\ geh kơt ne\ hôm, nău khuch khat le\ du\t têh kơt ne\, r^ klâp lah ta ntu\k xã Ea Ô an geh ua\nh kơp tay, n’hanh săch tay tơm tơm. An geh ôp ua\nh  mpeh nău ueh neh, mpeh ntu\k tăm. Jêr kơt tơm tiu r^ mô dơi ndơ\ lăp jêng tơm tăm tơm khlăy ta xã Ea Ô”.

            T^ng nău mbơh bâh wa Nguyễn Hắc Hiển, groi kruanh ntu\k kan mât tơm tăm n’hanh mât chăm tơm tăm n’gor Daklak. Ndrel đah Ea Ô nău kan tâm kơt tăm tiu le\ geh âk ta âk xã tâm n’gor, [ư an rnoh neh tăm tơm aơ ta Daklak le\ geh ta rnoh 40 rbăn ha, nău nchrăp tơm tiu bâh n’gor le\ mô dơi [ư.

            Đah nău tăm hao  âk, bôl ma geh nău mbơh bâh ntu\k kan khoa học, nău mbra roh rui le\ geh mbơh lor bâh ba năp. Yơn lah, t^ng nău mbơh bâh wa Nguyễn Hắc Hiển, ntu\k kan mât ua\nh mô dơi geh nău [ư đo\ng, yor neh ntu tâm ti [on lan n’hanh khân păng dơi geh tăm tơm t^ng nău u\ch bâh nơm. Nău aơ mbra khuch tât lvang 2 rơh rdâk njêng nkual [on lan mhe, yor nău mpo\ng nchrăp kan n’hanh [ư t^ng nău nchrăp lah nău mpo\ng kan mbrô 1 bâh bôk nău kan. Ndrel đah hun hao ăp ntrong kan ua\nh nđôi, mât ua\nh nău kan, Daklak mbra njêng tay nău kan tuch tăm đah du đê| ntil tơm tăm jo\ năm, rnoh khlăy wa\ng sa geh tâm ban đah tiu đo\ng, gay ma n’hao nău săch kan an [on lan.

            “N’gor Daklak le\ geh nău nchrăp mpeh tơm sa play n’hanh tơm công nghiệp jo\ năm. N’hanh tâm bôk nău kan njêng tay n’gâng kan tuch tăm geh Uỷ ban nhân dân n’gor an do\ng le\ geh ua\nh năl tơm sa play lah ngoăy tâm âk tơm têh dăng. N’gor mpo\ng ntuh kơl ta ăp tơm geh nău wa\ng sa têh kơt lah sầu riêng n’hanh tơm bơ jêng ăp nkual rgum, njêng ndơ [ư geh tăch rgâl, geh njoat nsrôih hun hao nău pah kan jan sa ndrel đah tăch an dak bah dih. T^ng nău nchrăp tât năm 2020 r^ lam n’gor geh klâp ma 20 rbăn ha tơm sa play.

Mhe geh ndơ\ ta nău nchrăp kan, n’hanh nău ngăn le\ dơu geh nău wa\ng sa bâh bar pe rhiăng rkeh prăk tât rlău 1 rmen prăk/1ha/1năm, yơn Daklak le\ dâk ta năp nău mbra âk ir rnoh neh tăm tơm sa play . yor lah t^ng du hê nu^h leo kan sở khoa học công nghệ Daklak, kanu\ng êng ta rnoh neh tơm bơ ta n’gor, le\ geh tât 20 rbăn ha ta rnôk a[aơ. Nău nchrăp bâh n’gor lah ndrel đah tăch an dak bah dih, n’hanh lah nău nchrăp mô geh [ư ngăch, săk rnglăy. Nău roh tơm bâh mât tăm tơm sa play mbra roh dơm kơt mât tơm tiu mbra geh tay.

Nu^h rblang: Thị Đoắt