Đah nkô̆ mât đăp mpăn ndơ sa tâm rnôk ê nkra, tăch rgâl, rvăt lăp ndrel dŏng ndơ sa; n’hao nau kan nkân, njrăng rdâng năn nau kan ê nkra, tăch rgâl ndơ rlăm, ndơ mô nâp kah, đăp mpăn nau dơi bah nŭih dŏng, njrăng khih ndơ sa tâm rnôk têt năm mhe Quý Mão ndrel năm mhe 2023, lơ 6/12, UBND n’gor Dak Lak ntrŭnh nau rmô 236 mpeh nau ntrŭnh ƀư đăp mpăn ndơ sa tâm rnôk Tết năm mhe 2023 ân ƀon lan tâm n’gor gay ma n’huch ăp nau khich ndơ sa tâm rnôk Tết năm mhe Quý Mão ndrel năm mhe 2023. Nkre n’hao nau mêt uănh bah ăp gưl ntơm bah n’gor tât ăp xã, phường, rgum ngăn tâm ăp ntil ndơ sa geh rvăt âk tâm rnôk tết ndrel năm mhe, rgum âk ntŭk nkoch mbơh nau mpeh ăp nau ntrŭnh bah pháp luật mpeh nau đăp mpăn ndơ sa kŏ kơt lah nau blau tâm nau săch, mât têm, ê nkra ndrel dŏng ndơ sa tât nŭih ƀon lan. Gay nau kan mêt uănh geh săk tam, UBND n’gor jao ân N’gâng kan dak si ƀư tơm, tâm rgop nsum đah N’gâng kan tuch tăm ndrel hun hao ƀon lan, N’gâng kan Công thương ndel ăp ntŭk kan geh tât  kơl mbơh nau ân UBND n’gor ndâk 3 rmôt hăn mêt uănh tâm nkuăl ƀon têh Buôn Ma Thuột ndrel 7 nkuăl geh Ea H’Leo, Krông Năng, Krông Búk, Cư Kuin, M’Drak, Krông Bông, Krông Ana. Ăp rmôt kan mra mêt uănh ntŭk ê nkra, răch rgâl, rvăt lăp ndơ sa, tăch ndơ ngêt sa tâm trong, rgum tâm ntŭk ê nkra tăch rgâl geh dŏng âk tâm rnôk tết năm mhe ndrel ăp Lễ hội, kơt: Puăch ndrel ăp ntil ndơ tă bah puăch, biêr, ndrănh, dak ngêt geh côl, dak njŭng, bánh, mứt, kẹ, byăp, bum,. Play...ndrel ăp ntŭk tăch ndơ ngêt sa. Tâm nê, mrôt kan bah n’gor rgum uănh tâm ăp ntŭk ê nkra, tăch rgâl, rvăt lăp ndơ sa tơm têh, ăp chợ tơm, siêu thị, ntŭk tăch ndơ. Đah ndơ sa bah găp ndrel jê̆, ntŭk tăch rgâl ndơ ngêt sa ngăn lah yor nkuăl ndrel xã ƀư mêt uănh.

          Wa Phạm Thế Hoan, Groi Chánh Thanh tra N’gâng kan tuch tăm ndrel hun hao ƀon lan n’gor Dak Lak-Kruanh rmôt kan mêt uănh ndơ ngêt sa mrô 1, mbơh:

          ‘Bah nau mêt uănh ri saơ ăp rnăk, ăp nŭih ê nkra tăch rgâl mpeh nau đăp mpăn ndơ ngêt sa ƀư ueh ăp nau ntrŭnh bah pháp luật. Yơn lah, êp nê geh du đê̆ ntŭk geh nau tih ri hên ntơm rklaih mhal tĭng nau ntrŭnh. Tâm rgop mêt uănh tri hên mra nkoch mbơh tĭng nau ntrŭnh bah pháp luật mpeh nau đăp mpăn ndơ sa ndrel ntĭm ân ăp ntŭk ê nkra tăch rgâl đăp mpăn ndơ sa tĭng nau ntrŭnh. Bah aơ gâp kŏ đă nŭih ƀon lan săch ăp ntŭk nkra ndơ sa geh kloh tu tơm, kloh rvah, geh bu rnơm, mô rvăt ăp ntil ndơ mô kloh ntŭk ê nkra. Đah ntŭk kan ê nkra tăch rgâl kŏ đă ƀư tĭng ueh ăp nau ntrŭnh bah pháp luật mpeh đăp mpăn ndơ ngêt sa”.

          Êp nau kan mêt uănh gay ma n’hao nau đăp mpăn răk kloh ndơ sa, ăp ntŭk kan hôm tâm rgop ƀư đah ăp n’gâng kan ntrŭt dăng nau kan nkoch mbơh ăp nau ntrŭnh bah pháp luật mpeh nau đăp mpăn ndơ ngêt sa, ăp nau ntrŭnh mpeh đăp mpăn ndơ ngêt sa tâm nau ê nkra, tăch rgâl, nau ntrŭnh mpeh mhal tih, njrăng rdâng ndơ rlăm, ndơ mô nâp kah, mô kloh tu tơm, nkoch mbơh mpeh ăp nau khuch bah nau dŏng dak si mât tơm tăm tâm rnôk tăm byăp, ndơ mô ân tâm nau mât rong, dak si, kháng sinh tâm nau rong tui ka, nau khuch bah nau dŏng ndơ mô kloh ueh đah n’hm soan. Nkoch mbơh nau gĭt, nau kan, ƀư ueh mpeh đăp mpăn ndơ sa tâm rơh tết năm mhe ndrel năm mhe năm 2023. Nkah đă ƀon lan geh nau nchrăp rvăt ndrel dŏng ndơ sa ân tâm di kŏ kơt lah săch ndrel nkra ndơ sa, mô rvăt ndơ mô kloh tu tơm, geh nau ƀô iu, djơh, khuch kŏ mô dơi rvăt, mô dơi têm tâm nar tết gay ma der dŏng ndơ mô rih, mô kah. Nkre lah, n’hao nau nkoch trêng nau kan mêt uănh ndơ ngêt sa, rklaih mhal ăp nŭih tih...

          Lah ngoai tâm ăp rnăk kơt tĭng ăp nau ntrŭnh mpeh nau đăp mpăn ndơ ngêt sa tâm nau kan ê nkra, tăch ndơ sa, wa Nguyễn Thị Nguyệt-Tơm ntŭk nkra giò, chả Bà The, nkuăl ƀon têh Buôn Ma Thuột, n’gor Dak Lak, nkoch:

          ‘Ntŭk ê nkra Bà The tăch ndơ ntơm bah rnôk rơh me mbŏ tât rnôk aơ nklăp 40-50 năm, rnôk aơ gâp lah nŭih ndơn. Ăp năm lah tât tết ri nau ŭch rvăt ndơ kŏ âk yơn phung hên mô geh yor nau nê ma tăch âk. Ntŭk hên mro uănh rjăp mpeh ndơ sa ân geh ƀư leo bôk năp gay ma nkra. Đah nŭih kan, ân geh kơt tĭng gĭt nau kloh ndơe sa, ndrom ty, put mbung rnôk nkra. Ndơ dŏng ân kloh. Ndơ rih, ndơ sĭn mô geh ân nsum gay ma bah kman yor nau răk kloh lah nau khlay. Hôm ăp ntil ndơ geh chê̆ nsum rnôk ƀư ri ân geh kơt tĭng nau ntrŭnh bah N’gâng kan dak si”.

          Rnơm ƀư ueh kơt ăp nau kan n’hao nau đăp mpăn răk kloh ndơ ngêt sa ri ma tât rnôk aơ nau geh bah ntŭk tăch, rnoh tăch bôk năm 2023 tâm nkuăl ƀon têh Buôn Ma Thuột lah êng ndrel lam n’gor  Dak Lak lah nsum mro ueh, nau kloh nâp ndơ sa geh mât rjăp, ăp ntŭk ê nkra kŏ geh pă săm ƀŭt kơp dơn tŏng nau dơi kloh ueh ndơ sa, nŭih pah kan geh nchrăp ndơ dŏng, ndrom ty ndrel put mbung rnôk pah kan, mô ân geh nau khih ndơ sa, mô kloh ndơ sa tâm nkuăl.

          Mra dơi saơ, nau n’hao mêt uănh ndơ tâm rnôk bah năp, tâm ndrel ba kưi tết năm mhe ndrel yan lễ hội năm mhe tâm n’gor hŏ rgop nau đăp mpăn rnoh, rdâng, rklaih năn ăp ndoh ndơ mô nâp, mô kloh ndơ sa tâm lam ntŭk tăch. Yơn lah, ăp nŭih ƀon lan dŏng ân jêng nŭih blau, săch ndơ kloh tu tơm, kloh ntŭk, mêt uănh kloh ntô lir, mô dơi dŏng ndơ ƀô ih, djơh khuch... gay đăp mpăn n’hâm soan ân săk nơm, rnăk vâl, gay ăp nŭih, ăp ngih vơt năm mhe geh nau ueh, đăp mpăn.

        Tết Nguyên đán lah rnôk u\ch do\ng ndơ sông sa hao âk ngăn tâm năm. Aơ lah rnôk ăp nău khih ndơ sông sa dơh geh, yor nê, ăp nu^h an năp lor an nơm nău wât mpeh do\ng ndơ sông sa gay n’hu\ch geh khih, dơi geh du nău tết răm ue\h, ngăch dăng. Bah kơi aơ, nai dak si chuyên khoa 2 Trịnh Hồng Nhựt-Groi Giám đốc Ngih dak si đa khoa nkual Tây Nguyên mbra mbơh tay mpeh nău khih ndơ ngêt sa n’hanh trong njrăng dêr.

Dăn nai dak si an g^t nkô| nău [ư khih ndơ ngêt sa tâm rơh tết?

Nai dak si Trịnh Hồng Nhựt: Tết lah rnôk u\ch do\ng ndơ ngêt sa hao âk, du\t âk nu^h [on lan nar Tết klach hăn rwa\t jêng way ntêm nkrem âk ndơ ngêt sa. Lah mô g^t trong mât prăp ri ndơ ngêt sa dơh geh kaman lăp, geh sa dơh geh khih . Ăp ntil ndơ ngết sa geh đạm âk kơt piăch mblăi, ka… ndơ s rêh mô lah mô si\n kơt gỏi, mham bla mô lah dak ngêt dak play mô ho\ dơi puh rao kaman, ndơ ngêt sa bah dak toh mô dơi trih kaman, nkret gâm geh dơh ntưp kaman âk ngăn.

- Mpơl bah khih ndơ ngêt sa lah moh ndơ hơi nai dak si?

            - Nai dak si Trịnh Hồng Nhựt: Geh âk nkô| nău ƀư khih êng. Bôl tĭng geh bah ndơ sông sa mô lah geh nău saơ bah nuĭh ji dơi saơ đêt mnĭt, đêt mô lah đêt nar. Mpơl khih way mâp ngăn lah hok. Rnôk he sa moh ndơ nĕ ma geh saơ chiăt ko, m’ưk hok. Nău ŭch bah hok saơ he geh ndơ rlơn chol ndơ geh luh bah dih. Nău mpơl tal 2 lah ji ndŭl djroh. Rnôk khih hăn tât khung n’hanh khung mpet gay luh ndơ khih bah dih n’hanh lah khih tă bah trong proch nsre ri nuĭh ji mbra ji tâm klŏ tĭng rơh, bôk năp lah hăn ăch dak, ăch mham, ntêng mô lah geh âk nău ji lam săk kơt duh, ntưp kaman, rối loạn điện giải, lơn lah nău roh dak; mbăn lơn nuĭh ji khĭt brŭt, hoơi, jêr nsôr, djuôr play nuih, klơm n’hanh jêng geh khĭt nuĭh.

            - Trong mkra rnôk geh khih ndơ sông sa m’hâm ơi nai dak si ?

            Nai dak si Trịnh Hồng Nhựt: Rnôk geh khih ri he an sŏk ndơ khih luh tâm săk ơm lơ uĕh đah trong ƀư an hok, săch đêt ta mlông dơ̆. Sŏk nglău ty lŏk mlông dơ̆, dêr dŏng nglău ty geh nheh jong mbra ƀư sôt mlông dơ̆. Nuĭh ji jêh hok way roh dak he an ntop dak đah ngêt âk dak mpli bôh, dak orezol, dŏng tay men lêk ndơ sa. Mô lah dơi dŏng tay kháng sinh lah ndơ khih ntưp kaman, mô dŏng êng ma geh nău ntĭm bah nai dak si. Yơn lah, du đêt nuĭh mô dơi ƀư hok kơt nuĭh ji mô ŭch, kon se, nuĭh ji khĭt brŭt...

            Lah nuĭh ji duh hô na nao, hok âk, roh dak âk ri ngăch ndơ̆ tât ngih dak si, mô dơi dŏng dak si ji ndŭl djroh. Yôr rnôk aơ tâm trong ƀư uĕh ngăn lah nuĭh ji ƀư luh lĕ ndơ khih tâm săk luh bah dih.

            - Gay njrăng dêr khih ndơ ngêt sa tâm rơh tết ri nuĭh ƀon lan moh ndơ ƀư hơi nai dak si ?

Nai dak si Trịnh Hồng Nhựt: Rnôk sa ri rwăt sĭt gâm mô lah ntêm nkrem.

- Săch n’hanh prăp ndơ ngêt sa di trong, ƀư tĭng ngêt duh, sa sĭn; trăm kloh,  rao kloh biăp play rnôk sa rih.

- An nkhah êng ndơ sa rih đah ndơ sa sĭn. Mô dơi an nsum.

- Mât ndơ dŏng, ntŭk nkret gâm kloh uĕh.

- Rao ty đah xa ƀu rao kaman rnôk nkret gâm n’hanh lor rnôk sa.

- Nkret gâm ndơ sa đah dak kloh uĕh.

- Kŭp, mât prăp uĕh ndơ sa lĕ gâm sĭn.

- Sa dâol ndơ sa rnôk lĕ jêh gâm.

Nduh tay ndơ sa lor rnôk dŏng tay.

- Mô sa ndơ sa r’iu

Bah meng nĕ ân: Răk rao ŭnh năk ƀa ƀơ, ƀư an kloh aih. Ntŭk ntô mbê̆ n’ĭt dơh an ăp ntil kaman rêh, hun hao, ƀư khuch an săk nuĭh.

Dăn lah uĕh nai dak si!