VOV4.M’nông:   Trok êng prăk kaih lah trong mkra gay n’hao nău mĭn joi êng an ăp ngih dak si ngih dak, rgop n’hao uĕh but uănh, săm ji. Yơn lah, na nê̆ ta n’gor Gia Lai, nău trok joi êng prăk kaih mô săk rnglăy, dôl ƀư âk ngih dak si ngih dak geh tâm nău lơ jêr jŏt lơn. Nău n’glơi tay geh mô tŏng nuĭh kan uĕh blău n’hanh khuch but uănh, săm ji tâm jŏ jong.

Ngih dak si Y dược Cổ truyền n’hanh Phục hồi chức năng n’gor Gia Lai ƀư tĭng trok joi êng prăk kaih bah năm 2018 tât aƀaơ. Yơn bah nĕ đŏng, nău prăk sŏk mô tŏng an trok prăk khay, năm bah kơi mô tŏng sŏk lơn năm bah năm geh ƀa ƀơ. Wa Nguyễn Thanh Hùng-Kruanh ngih dak si an gĭt nkô̆ nău, ntŭk kan lah ngih dak si chuyên khoa, mô geh săm ndal n’hanh ăp nău ji ngăch. Ndơ geh khlay bah but uănh bơi 1000 nuĭh dăn tă bah thẻ bảo hiểm y tế. Bôl têh 150 nsưng ji, yơn knŭng n’gul tâm rnoh aơ ƀa ƀơ dơi dŏng. Yor nê, âk rnôk, cán bộ dak si bah ngih dak si geh rnon prăk khay tâm âk khay mro. Bâh rnôk ƀư tĭng trok tâm êng, nău cán bộ mô geh nkhôm tâm ăp rơh lễ, Tết jêng di ngăn:

        “1 năm trok lĕ 12 rmen prăk, ma aƀaơ ngih dak si geh 6 rmen dơm. 3 khay, bảo hiểm y tế mư njuăl prăk 1 tơ̆, manh lor 80%. Ntĭt nsa ri manh 800 rkeh prăk. Manh ri m’hâm ƀư geh prăk trok an cán bộ, công chức. Jêng ngih dak an “ntop” prăk. Tết mô geh du prăk, ntŭk geh prăk ma nkhôm”.

Ăp nai dak si râng njrăng n’gang srê Covid-19 ta Gia Lai.

Ta Ngih dak si Đa khoa n’gor Gia Lai-ngih dak si hạng 2, têh âk ngăn ta n’gor, nău trok êng prăk kaih mô geh nău dơh. Tâm 2 năm geh srê Covid-19 (năm 2020 n’hanh 2021), ndơ sŏk bah but uănh, săm ji bah ngih dak si hŭch 60%, ƀư ntŭk kan an dăn tơm prăk ntop 44,7 rmen prăk gay trok prăk kơl an cán bộ dak si. Wa Phạm Bá Mỹ-Kruanh ngih dak si an gĭt, mô tŏng prăk, nău kan ntĭm nti nuĭh kan n’hanh năp rwăt ndơ dŏng gay ƀư ăp nău kan mhe tĭng trong nchrăp bah ntŭk kan geh khuch đŏng. Wa Mỹ nkoch, aƀaơ, gay tŏng nău ŭch hun hao, nău ŭch cán bộ, nai dak si hăn nti bah ngih dak si lah nklăp 30 nuĭh. Yơn mô geh prăk, aƀaơ knŭng geh 11 nai dak si geh bằng đah prăk hăn nti êng. Mô geh prăk ri ntuh kơl jŏ jong n’hŭch đŏng, jêng tât jêr mbơh ƀư nău kan mhe, jêr n’hao ntop ndơ geh; mô geh ntŭk sŏk lŏ mô dơi ntuh kơl. Aơ lah nău jêr mô êng ta Ngih dak si Đa khoa Gia Lai aƀaơ hin:

“Lah rmeh prăk ri nkre pah kan way kan, nkre hăn nti. Hăn nti ri mư dơi hun hao, gĭt kỹ thuật mhe, n’hao nău kan, sĭt rhŏ tay an nuĭh ji. Hôm aƀaơ, ntŭk kan ntơm hăn du jâng, ntŭk geh hăn nti, mô hăn nti, rơh cán bộ ranh rlu lĕ dâl, roh nău kan dơm. Pơng geh logic n’hanh n’glơi tay. Kơt aƀaơ hin lah nsrôih dơm”.

Bah năm 2018 tât aƀaơ, 27 ngih dak si ta Gia Lai ƀư tĭng trok êng prăk kaih. Tâm nĕ, geh 4 ngih dak si  gưl n’gor ƀư tĭng trok tâm êng prăk khay, 21 ngih dak si ƀư tĭng trok tâm êng du gâl. Yơn lah, tĭng uănh kah N’gâng kan dak si Gia Lai, aƀaơ mhe knŭng geh 3 ntŭk kan đăp mpăn trok tâm êng prăk khay. Bah năm 2019 tât aƀaơ, dĭng lĕ prăk n’gor Gia Lai trok gay ntop tay prăk khay, tĭng nău kơl an cán bộ dak si ta ăp ntŭk kan mô đăp mpăn trok êng rlău 158 rmen prăk.

Nai dak si H’Ni (Khoa Ưng bướu-Ngih dak si Đa khoa Gia Lai) chop uănh nuĭh ji tâm khoa.

Wa Lý Minh Thái-Groi kruanh N’gâng kan dak si Gia Lai an gĭt, geh nkô̆ nău ƀư nău trok tâm êng prăk khay bah ngih dak si ngih dak mô săk rnglăy. Mpeh nău ngăn, mât uănh bah âk ngih dak si mô hŏ tâm di nău đă n’gluh an. N’hêl na nê̆, ta Gia Lai aƀaơ geh rlău 90% ndơ sŏk bah ăp ntŭk kan trok tâm êng prăk khay tât bah nău ƀư but uănh, săm ji bah nuĭh ji geh thẻ BHYT. Mpeh nău tih, aƀaơ lah, nău but uănh, săm ji hao geh nking n’gang tĭng rpăi rnoh khlay tĭng nău ntrŭnh bah N’gâng kan dak si. Tâm rnôk, rnoh khlay aƀaơ mô hŏ jêh, yor mô tŏng ăp prăk mpeh drăp ndơ nâp nâl n’hanh prăk ntĭm nti. Yor rĭ, tĭng wa Lý Minh Thái, gay nău ƀư trok tâm êng prăk khay ngih dak si ngih dak ta n’gor săk rnglăy lơn, an geh n’ăp nău nsrôih êng bah ăp ngih dak si n’hanh nău dôh rklaih bah trong ƀư:

“N’hŭch nu nău lah nău tơm bah nău n’hŭch ndơ sŏk, nău nĕ geh âk nău khuch hô bah rnoh khlay. Nău ngăn lah trong mât uănh ƀĭt joet bah kruanh, n’gang tơm nĕ. Hôm ntuh kơl mpeh ndoh ndơ, kon nuĭh an geh trong jŏ jong. Mô dơi du hê dơi mkra ăp nău aơ. Ŭch mbơh ƀư nău kan uĕh ri an geh ntŭk uĕh, nuĭh kan uĕh, năp ndoh ndơ dak si uĕh. Nău nĕ knơm tâm ntuh kơl bah ngih dak”.

Sŏk joi trok tâm êng prăk khay ngih dak si ngih dak lah trong mkra an âk nău bah nău kan dak si aƀaơ. Yơn lah, n’hêl na nê̆ mô săk rnglăy ta Gia Lai an saơ âk nău geh. Lah mô dơi mkra ngăch mbra jêr nking n’gang nuĭh kan uĕh ntlơi kan, khuch tât nău nâp nâl bah trong dak si ngih dak mât uănh săk soan nuĭh ƀon lan./.

                    Nuĭh rblang: Y Sưng Phê Ja