VOV4.M’nông: Kơp tât yan rlu nti lah rnoh kon se khĭt yor rmok dak ta Dak Lak lŏ hao. Rlău ma nkô̆ nău di ri nkô̆ nău dŭt âk yor kon se mô dơi ntĭm nti re dak đŏng kơt ăp trong njrăng dêr rmok dak. Yor nê, ăp me bơ̆ an uănh tât, groi nđôi kon se. Lơn lah, ăp ngih pah kan mât uănh an ƀư ăp jrô ntĭm re dak an kon se, ngăn lah ta ăp ƀon lan, ntŭk geh âk dak diăng, dak me, n’glău ka an kon se jêwng blău mât njrăng săk nơm.

Ta Dak Lak, tĭng rnoh kơp bah N’gâng kan Lao động thương binh n’hanh xã hội, bah bôk năm 2022 tât aƀaơ, ta n’gor lĕ geh 12 rơh rmok dak, ƀư 24 kon se khĭt, tâm nĕ, geh 7 nău rmok dak nsum n’hanh 5 nău rmok dak êng du hê. Lĕ rngôch ăp nău rmok dak geh ta nkual ƀon lan.

Bôk khay 6 mhe rlău, du nău rmanh rmok dak yô̆ nđach ƀư 3 oh kon hŏk jrô 6 ngih sam ƀŭt THCS Chu Văn An ta nkuăl Ea H’leo khĭt. Jêh rnôk râng n’glôch jêh năm nti ta ngih sam ƀŭt sĭt, ăp oh tâm jă hăn dak diăng Ót, ta thôn 5, xă Ea H’leo gay pâl. Tâm rnôk pâl, 3 oh mô lap mpĭr jâng jŭr tâm dak jru n’hanh khĭt. Bah năp nĕ, ta kêng măng nar 7/5/2022, ta xă Ea Bhốk, nkuăl Čư Kuin lĕ geh nău rmanh rmok dak yô̆ nđach, nuĭh rmanh lah 3 hê oh nô du rnăk. Jêh rnôk ndrel đah bŏ hăn rek pih sĭt, 3 hê oh nô tâm jă hăn ndar ka. Tât 7h măng, kâp mro mô saơ ăp kon sĭt sa piăng, rnăk wâl đă nuĭh hăn joi. Tât 8 mông măng ndrel nar ri saơ ăp kon lĕ khĭt tâm n’glău.

Tĭng ngih pah kan mât uănh, rlău ma nkô̆ nău di lah n’gor Dak Lak geh âk dak me, dak diăng, n’glău ka, ngăn lah ta ăp nkual thôn ƀon ri nkô̆ nău yor ăp oh mô dơi ntĭm nti re dak n’hanh njrăng dêr rmok dak. Bah meng nĕ, âk me bơ̆ yor mô ru đah nău kan, mô geh nău mât uănh oh kon. Wa Nguyễn Duy Tuyết, Kruanh jrô kan Bảo trợ xã hội, N’gâng kan Lao động Thương binh n’hanh Xã hội n’gor Dak lak an gĭt:

“Tâm rnôk mhe aơ geh âk nău rmok dak dŭt yô̆ nđach. Lơn lah rmok dak geh âk nuĭh. Nê lah nău ƀư mpôl hên dŭt rvê. Geh rmanh rmok dak trong kan nkoch trêng lah du gâl nău wât n’hanh nău mât uănh bah me bơ̆ n’hanh nuĭh mât rong kon se. Geh âk nău rvê đah pah kan jêng thơ tha an ăp oh hăn pâl, hăn kan ăp nău kan ma he mô dơi uănh nđôi an geh rmok dak dŭt yô̆”.

Du nău n’hêl na nê̆ dŭt dơi uănh tât ta nkual thôn ƀon, ăp jrô ntĭm nti re dak, ntĭm njrăng n’gang rmok dak an kon se mô hŏ dơi uănh di trong. Yuh Trần Thị Hương ta xă Ea M’Nang, nkuăl Čư M’gar nkoch:

“Bôl ntŭk hên lah mô geh ntŭk pâl an kon se tâm nar rlu nti, yơn yor klach rvê ăp kon hăn êng dak diăng, n’glău ka gay ŭm jêng gâp ndơ̆ khân pơng hăn tât nkuăl têh Quảng Phú, tă bah jay bơi 10 km gay nti re. Nău ŭch gay năp gĭt blău re dak gay nuĭh têh hăn kan, an khân pơng gŭ ta jay mô đăp mpăn”.

Ta năp nu nău ăp nău rmanh rmok dak ta kon se na nao tâm rnôk dăch aơ, UBND n’gor Dak Lak lĕ an ntĭm đă mrô 06/CT-UBND mpeh nău n’hao trong kan njrăng n’gang rmok dak kon se ta lam n’gor. Tĭng nĕ. UBND n’gor ntĭm rđău ăp nău kan, ƀon lan tâm n’gor an n’hao ăp nău ƀư nkoch trêng, tiăr nti, năp wât njrăng  n’gang rmoh rmanh, sôt săk, njrăng n’gang rmok dak kon se. UBND n’gor Dak Lak đă N’gâng kan ntĭm nti ƀư, ntĭm nău wât blău njrăng n’gang rmok dak tât ăp ngih sam ƀŭt, jrô nti, tĭng kon hŏk, lơn lah ăp rơh rlu nti.

Lah geh rmok dak ma mô lap dơi wơt kơl ngăch ri nău săm lor bôk năp dŭt n’hâm khlay. Nău aơ mô knŭng kơl nău rêh ma hôm n’hŭch tay nău mbăn let bah kơi. Nai dak si CKII Nguyễn Quang Sơn, Kruanh khoa cấp cứu, Ngih dak si Đa khoa nkual Tây Nguyên nkoch nău blău aơ tă bah rơh ôp bah kơi aơ:

- Ơi nai dak si, rnôk mâp du nău rmok dak ri an m’hâm săm lor bôk năp gay n’hŭch nău khĭt nuĭh mêh ?

Nai dak si Nguyễn Quảng Sơn: “Bôk năp he an ndơ̆ nuĭh rmok an ntŭk nsơh lưng ăp ndơ tâm di. Lah nuĭh rmok play nuih mô hôm n’hâm ri he ntơm ƀư nsôr tay klơm soh play nuih. Du hê soih luh trong n’hâm, du hê pet lât play nuih ta ntang ntâh. Luh trong n’hâm đah bok mŭng sŏk n’hak mô lah neh tâm mbung luh bah dih. Nuĭh tal 2 lât play nuih ta ntang ntâh tĭng rnoh 15/2. Jêng lah 15 tơ̆ lât play nuih tâm ntang ntâh, geh 2 tơ̆ nkhak mbung phôl n’hâm. He dŏng bok mŭng an ta mbung nuĭh rmok, an nuĭh rmok bĭch rblang bôk, sŏk 2 nglău ty pet muh nuĭh rmok n’hanh he rhêp n’hâm têh ngăn jêh nĕ phôl tâm mbung bah nuĭh rmok tâm 2 giây. Nău knŭng geh du hê săm ngăch ri he an lât play nuih tĭng rnoh 30/2, jêng lah 30 ŏ lât play nuih, 2 tơ̆ phôl n’hâm. He ƀư soih luh trong n’hâm n’hanh lât play nuih ta ntang ntâh an tât rnôk nuĭh rmok geh n’hâm play nuih plŏ tay.

- Ơi nai dak si, He an ƀư săm ngăch nuĭh geh rmok dak m’hâm gay đăp mpăn lĕ 2 mêh ?

Nai dak si Nguyễn Quảng Sơn: “Rnôk mâp nuĭh geh rmok dak, he an dŏng ăp  ndơ tâm di geh nôk nĕ, kơt lah he sŏk mâng, mô lah gĭt re he tât re hăn bah kơi nuĭh rmok dak n’hanh ty r’u ta păk ngoak gay dô̆t nuĭh rmok hao ka lơ kơh. Rnôk jêh dô̆t nuĭh rmok an muh nuĭh rmok hao ka lơ dak, mô lah nhŭp bôk nuĭh rmok mô lah jăng ao n’hông... nĕ lah ndơ gay kơl ngăch nuĭh rmok n’hanh ndơ̆ nuĭh rmok tât ntŭk nsơh”.

- Nai dak si geh nău ntĭm đŏng tâm nău njrăng dêr rmanh rmok dak ?

Nai dak si Nguyễn Quảng Sơn: “Rmanh rmok dak lah du nău rmanh way mâp n’hanh khĭt dŭt âk lah he mô saơ n’hanh mkra di trong. Yor nê, đă ăp nuĭh an uănh mĭn, lơn lah đah kon se, he an ntĭm, rlău ma nău tiăr nti săk soan he an ntĭm re dak. Nuĭh têh an uănh tât kon se âk lơn, mô an kon se hăn ntŭk dak me du hê. Rnôk hăn dak me, n’glău ka, he an geh ao n’hông, an geh nuĭh têh hăn ndrel bah nĕ mbra n’hŭch đah nău geh rmok dak. Rlău ma nĕ, he an ntĭm an ăp nuĭh gĭt trong săm lor bôk năp rnôk mâp nău rmok dak”.

- Dăn lah uĕh ăp nău nkoch bah nai dak si !

          Nuĭh rblang: Y Sưng Phê Ja