Tĭng Rmôt kan dak si lam ntŭr neh WHO, ntil kaman JN.1 rêh âk ngăn n’hanh geh 71 dak mbơh, geh nklăp 66% rnoh dơi rblang.JN.1 geh âk ntil kháng nguyên mhe an kaman dơh rdôl lơh tâm trong miễn dịch, dơh ntưp rêng lơn, yor nê lĕ ngăch run rin tâm ăp ntil kaman Saá-CoV-2 ƀư ji lam ntŭr neh. Yơn lah mô hŏ geh an saơ ntil kaman aơ ƀư mbăn lơn ăp ntil kaman êng bah Omicron. TS.BS Vũ Ngọc Long, Groi kruanh jrô kan uănh nđôi kop ji tâm ntưp, Cục Y tế dự phòng, N’gâng kan dak si mĭn lah:

Ntil kaman mhe JN.1 dơi kaman aơ dơi Rmôt kan WHO dăp tâm “kaman dŏng dơi uănh tât”-mô di lah ntil dôl klach rvê mô lah ƀư khuch hô lơn. Ntil kaman dôl uănh tât lah dơi ntưp rêng ngăch lơn n’hanh dơi dêr chŏl rdâng nău ji. Yơn lah mô geh nău hao mpeh khih n’hanh hao rnoh mbăn.

Ta năp nău hao rnoh nuĭh ntưp Covid-19 ta du đêt dak n’hanh rêng ngăch bah ntil kaman JN.1, Rmôt kan dak si lam ntŭr neh n’gluh an đă ăp dak an chuh nkah tay vaccine Covid-19. Ăp mĭn njêng an saơ, năm 2021, vaccine Covid-19 lĕ kơl rêh rlău 14 rkeh nuĭh. Thạc sỹ Hà Thị Cẩm Vân, Groi Kruanh jrô kan mât uănh chuh njrăng n’gang n’hanh đăp mpăn sinh học, Cục Y tế dự phòng, N’gâng kan dak si đă, an chuh nkah tay ăp nglai vaccine an ăp nuĭh dơi geh ntưp âk tâm nar tât.

Hội đồng mbơh ntĭm n’hanh dŏng vaccine, sinh phẩm N’gâng kan dak si lĕ n’gluh ntĭm đă ta Việt Nam tâm năm tât an chuh njrăng n’gang Covid-19 an ăp rmôt nuĭh na nê̆: Bôk năp nuĭh kan dak si, bu ur bŭn, 50 năm deh let lơ n’hanh geh ji ơm, rmôt nuĭh bah 18 ñăm let lơ mô hŏ chuh du ntil vaccine.

Ta Việt Nam, Covid-19 lĕ jêng srê ntưp rêng rmôt B. Yơn lah, nău geh bah kaman ƀư srê Covid-19 (Sars-CoV2) lah ntil rgâl âk. Bôl Covid-19 tâm rmôt A mô lah B ri ăp nău uănh lah nău geh n’hanh an ăp trong mkra rdâng tâm di lah dŭt n’hâm khlay. N’gâng kan dak lĕ an trong nchrăp uănh nđôi, mât uănh nâp nâl nuh srê, tâm nĕ geh trong nchrăp đăp mpăn trong kan dak tâm nu nău srê Covid-19 geh ntil mhe dơi klach lơn, ntoh ngăch ta lam hvi, rlet rlău nău dơi bah trong kan dak si.

Mpeh vaccine dŏng lah ăp ntil lĕ dơi N’gâng kan dak si an, nar chuh tĭng nău đă bah WHO. N’gâng kan dak lĕ geh sam ƀŭt đă ăp ntŭk, ngih dak si nchrăp ăp trong rgum dŏng, săm ji rnôk rnoh nuĭh ntưp Covid-19 hao. Ăp nuĭh way kan lah rjăp đah rnoh chuh Covid-19 2 nglai bôk năp ta Việt Na geh rlău 87% n’hanh rnoh chuh nglai nkah tay rlău 60% ri đah ntil mhe JN.1 mô hôm klach rvê. Yơn lah, nău kan dak si đă đŏng ăp ngih dak si n’hanh nuĭh ƀon lan n’hao nău wât njrăng n’gang srê, mô thơ tha, roh njrăng n’gang ta năp ntil mhe bah Omicron tâm rơh Tết Nguyên đan aơ.

Ăp nău uănh gay njrăng srê Covid-19 kônh wa an nkah gĭt mât răm săk; mât thể dục, thể thao; n’hao ngăch dăng săk soan. Rnôk geh nău ntoh srê, tât dâl ngih dak si dăch ngăn gay dơi mbơh ntĭm, but uănh ngăch; mô rwăt êng, dŏng dak si khang snh fat njrăng n’hanh săm ji. Ƀư tĭng 2K (bok put mbung-puh rao kaman) gay njrăng, n’gang srê ji ntưp rêng; wăn bok put mbung rnôk tât ngih dak si, ta ăp ntŭk ndeh âk nuĭh ta ăp ntŭk rgum âk nuĭh, lơn lah hăn pâl năm mhe ăp ntŭk pâl nđaih tâm rơh Tết.