Tuyến tiền liệt tuyến lah du trong jê̆ tâm săk bu klô, păng jâk nklăp 20gr, tâm nklang kuang, trong hoch dak chrach. Tâm lam ntur neh geh nklăp 60% bu klô 60 năm geh nau ji aơ, nau ji hao jâk tĭng năm deh ri ma nŭih geh nau ji aơ lơn nar lơn âk. Hao khuch trong tuyến tiền liệt mra tât mbrơi, bol ma mô geh nau khuch nkre tât n’hâm soan, yơn ăp trong chrach yor nau ji aơ ƀư khuhch ngăn` tât n’hâm soan nŭih ji, kơt lah mô hăk bich, mô ueh săk, mô ueh bôk rngok, n’huch nau dăng kan, ƀư geh nau rvê tam bôk rngok. Êp nê, nau ji aơ jŏ jong lah mô geh săm ndrel uănh n’ôi mra jêng ăp nau khuch, ngăn lah nau khuch mô luh chrach. Aơ lah nau ji vay geh ndal jêh rnôk nŭih ji ngêt âk ndrănh, biêr, ât chrach, mô lah dŏng dak si ƀư mô ueh. Nŭih ji jêr luh chrach, tâm rnôk nê pŭng chrach bêng, ƀư ji tâm ndul ndrel geh rnôk ji kol. Rnôk aơ, ăp nau dak si ƀư ân n’hoch trong chach gay ma ƀư bah ơm nau ji tâm pŭng chrach ân nŭih ji.

          Môr trong tuyến tiền liệt hôm ƀư kol dak chrach tâm pŭng chrach, njêng nau nơih ân ăp ntil kman rao rŏ, môr trong chravh, khuch trong chrach. Dak chrach geh khuch mra hoch mplŏ tâm pleh leh, ƀư chrah play leh, nŭih ji mra njêng geh choih tâm play leh. Ngăn lah, lah nŭih ji geh nau ji môr trong tuyến tiền liệt yơn mô săm, jŏ nar mra jêng ƀư nau khuch tât play leh, play leh djôr mra săm nchuăt play leh tât lôch nau rêh.

          Wa Lê Tấn Mẫn (58 năm, gŭ tâm nkuăl Krông Nô, n’gor Dak Nông) lah du hê nŭih ji. Bah năp nê, nklăp 4 khay, wa Mẫn saơ mô lăng luh chrach, ngêt sa mô kah, yơn lŏ mô hăn khấm yor knŭng ntôn nau ji bu ranh săk. Nau ji aơ ntoch jong tât âk khay, tât rnôk mô dơi ât, ri mơ păng đă kon păng leo hăn khám. Jêh ê, păng lăp săm ndal ndrel play leh păng khuch hô, ân nchuăt play leh. Wa Lê Tấn Mẫn, ngơi:

Gâp mĭn ngăn lah mô geh nau khuch ôh, ri ma nsôih ân tât rnôk ji hôuir ri dĭng đă kon gâp leo hăn ngih dak si. Rnôk me rek ri dak chrach mô geh, hăn nchuăt play leh tât 3 tŏ ri mơ nâm ơm. Nau ji aơ khuch ngăn, lah nơm mô hăn ngih dak si ơm mra khuch tât nau rêh đŏng.

          Tĭng nai dak si chuyên khoa, bol ma aơ lah nau ji vay mâp ndrel geh nau ji khuch đŏng, yơn lah aơ lah nau ji geh tât trong prêng quanm, ri ma ka nŭih bu klô mô ŭch lăng hăn săm, ngăn lah bu ranh rnôk nkoch ma rnăk vâl. Khân păng vay ât êng săk nơm ndrel ŭch nau ji nê mra bah êng mô lah hăn rvăt dak si sĭt ngêt săm êng. Yơn lah, nau ƀư aơ nơih khuch hô ngăn. Kơt lah nau ji bah Nguyễn Hồng Chông, gŭ tâm Phường Thắng Lợi, nkual ƀon têh Buôn Ma Thuột, n’gor Dak Lak. Ăp rnôk geh nau ji, wa Châu vay uănh êng klơ mạng gay uănh nau ji ndrel rvăt êng dak si gay ma săm. Lah soă mô luh chrach păng mra rvăt êng dak si ndrel ma ngêt. Păng mô gĭt ôh lah, nau mơng ngêt êng dak aơ kơt aơ mra khuch tât play leh nơm. Jêh âk khay, n’hâm soan huch, rgay săk, ntơm 60kg hôm knŭng 50kg, ji kop duh mro, păng mơ ŭch hăn ngih dak si săm, rnôk aơ nau ji hŏ jâk, play leh khuch, săk păng môr kol dak, mô tŏng mham. Rnôk lăp ngih, ăp nai dak si rek ân păng gay mât nau rêh. Wa Bùi Thị Minh thu, ur wa Châu, nkoch:

Sai gâp păng ƀlao hăn khám nau ji, păng lah tahen ơm sôt rmanh kăl ri yơn lah mô ŭch hăn khám ji ri ma 20 năm ma aơ păng knŭng rvăt êng dak si gay ma ngêt dơm. Rnăk hên đă păng yơn păng lah ji tiền liệt tuyến păng môr têh yơn lah mô chrao ơm, păng mô gĭt ôh lah mra khuch tât play leh, rnăk hên âk tŏ đă yơn lah păng mô ŭch hăn khám ơm.

          Rnôk aơ, ăp nŭih kan khoa hôm ê geh mbơh rjăp ngăn nkô̆ nau bah nau ji mor trong tiền liệt tuyến. Yơn lah, nkô̆ nau ƀư ji lah lah yor săk ranh, ƀư khuch trong chrach. Rnôk geh nau ji, mor ri păng mra mpet tât trong chrach, mpŭng chrach ƀư ăp nau ji kơt: Mô luh chrach, kol chrach, chrach âk tŏ, khuch play leh...Geh âk nŭih ji, rnôk tât ngih dak si khám, nai dak si đă rek ri mô ŭch yor klach ji, khuch tât n’hâm soan ndrel dăn nai dak si ân dak si sĭt ngêt, ma mô gĭt, dak si săm nau ji aơ kơt lah payh 2 măt, dak si geh nau săm tam ri nau khuch lơn ma jâk, mô hôm n’hâm soan gay ma rek ri nŭih ji mra khuch lơn đŏng tât trong chrach, play leh. Nai dai si Nguyễn Ngọc Hoàng, Kruanh Khoa Ngoại Thận-Tiết niệu Ngih dak si Đa khoa nkuăl Tây Nguyên, mbơh:

Nau ji môr trong tuyến tiền liệt ƀư khuch ngăn tât nau rêh, ƀư ân nŭih geh nau ji roh bĭch, mô dơi pah kan yor rvê tât nau hăn chrach, nê lah nau nâp bah nau rêh. Tal 2, nau ji mra lơh jêng jâk lơn lah nŭih ji thơ tha mra ƀư jêng nau ji tât play leh, rvê ngăn rnôk aơ lah nŭih ji knŭng tâm ngih ngêt dak si đah nau ŭch ngêt dak si mra ƀư jê̆ lơn ma mô ŭch hăn khám mô lah hăn khám mô tâm di nai dak si chuyên khoa ri ma nau khám săm mô tât lôch. Ndri ma, rnôk aơ nŭih ji, nŭih ƀon lan hăn tât ngih dak si chuyên khoa play leh, tiết niệu gay ma geh nau mbơh, săm ân năn.

          Môr trong tuyến tiền liệt geh nau mra jêng âk nau ji êng êng. Ndri ma, rnôk ndơn saơ săk jăn nơm geh âk nau tât khuch ndal geh ân lah nau mpơl bah nau ji môr tiền liệt tuyến, nŭih ji ân geh ngăch hăn tât ngih dak si. Rnôk nê ăp nai dak si chuyên khoa mra ntơm ƀư nau kan mêt uănh gay ma năn nau hun hao ndrel rƀŏng tât trong săm tâm di. Nau aơ kơl an nŭih ji huch dơi nau khuch êng êng ndrel ăp nau tât khuch jêr ân săk nơm./.

Trong săm n’hanh ăp nău an njrăng rnôk săm ji n’hanh njrăng n’gang lăi đại tuyến tiền liệt

Lăi têh đại tuyến tiền liệt lah nău ji geh mô gĭt saơ n’glơi an âk nău khuch đah săk soan nuĭh ntưp ji, lơn lah đah ăp nuĭh ji thơ tha mô săm ngăch ƀư ji jêng âk nău rgâl klach. Gay kơl ăp nuĭh ji kơt nuĭh ƀon lan wât kloh lơn mpeh nău ji, Nai dak si Nguyễn Ngọc Hoàng, Kruanh Khoa Ngoại Thận-Tiết niệu Ngih dak si Đa khoa nkual Tây Nguyên lĕ ơh nău ôp bah phóng viên.

          - Dăn nai dak si an gĭt nkô̆ nău ƀư ji lăi đại tuyến tiền liệt n’hanh khuch bah nău ji tât săk soan ?

Nai dak si Nguyễn Ngọc Hoàng: Ta nuĭh bu klô he geh tiền tiệt tuyến gŭ ta bah dâng kuang. Rnôk hăn chrach, dak chrach mbra hăn rlău trong niệu đạo tiền liệt tuyến. Rnôk lơ âk năm deh, tiền liệt tuyến mbra têh rnôk nuĭh bu klô lơ âk ndăm deh, rnoh testosterone mbra hŭch mbra ƀư tế bào tiền liệt tuyến hao têh lăi. 50 năm mbra hao 40%, 60 năm lah 50% n’hanh 90 năm lah 100%. Lĕ rngôch bu klô 90 năm ntưp ji lăi têh tuyến tiền liệt. Nău ji mbra ƀư an nuĭh ji chrach măng 3-4 tơ̆ ƀư roh măt bĭch tă bah nĕ mbra ƀư khuch tât huyết áp, chrach njŭng... Nău hăn chrach âk ƀư nuĭh ji ăp nar knŭng rvê nău hăn chrach, uĕh nâp nău rêh mô geh. Nău ji ƀư jêr jŏt mbra bư dak cho nkân tâm kuang, nuĭh ji hăn chrach mbra nsân, mpet âk kuang li luh ăp ntŭk nduh ndăp tâm kuang, dak chrach nkân jŏ nar mbra jêng choih trong chrach. Kol hôm ƀư ntưp bih kaman, ƀư rêng dak chrach tâm leh ƀư djuôr leh, n’hanh lĕ geh âk nuĭh khĭt yor djuôr leh mbăn.

- Rnôk ntưp ji, ăp nuĭh ji mbra geh ăp nău ntoh m’hâm mêh, ơi nai dak si?

Nai dak si Nguyễn Ngọc Hoàng: Nău ntoh gay he saơ bôk năp nău ji mbra ƀư nău kol ƀư nuĭh ji chrach nsân, chrach jêr, dak chrach luh đêt. Tal 2 lah nău ji kuang ƀư nuĭh ji hăn chrach âk tơ̆, chrach ji ol, chi uh... Tal 3, jêh rnôk hăn chrach nuĭh ji chrach ret tâm kho ƀư nuĭh ji jêr ât. Ăp nău ntoh aơ dơi geh tâm ban đah nuĭh ji niệu đạo, ji môr kuang jêng an tât nai dak si gay dơi năl na nê̆. Yơn lah đah ăp nuĭh ji âk năm ma ntoh ăp nău ji bah lơ kơt lah ntưp ji lăi têh đại tuyến tiền liệt.

- Ta Ngih dak si Đa khoa nkual Tây Nguyên dôl mbơh ƀư ăp trong gay săm an nuĭh ntưp ji lăi têh đại tuyến tiền liệt, hơi nai dak si?

Nai dak si Nguyễn Ngọc Hoàng: Aƀaơ ta Ngih dak si Đa khoa nkual Tây Nguyên geh ăp trong mkra kơt rek blach, rek koh nội soi, plôk koh tiền liệt tuyến đah tia lazer... Tĭng nuĭh ji mbra dơi kơt dŏng ăp trong mkra tâm di đah rmôt y, nai dak si dơi ntĭm nti uĕh. Geh ăp nuĭh knŭng an rek êng an nuĭh ji hăn chrach âk, geh ăp nuĭh plôk koh lĕ rngôch bướu, geh ăp nuĭh an pơk kuang gay kơl săm nuĭh ji n’hanh geh ăp nuĭh an pơk leh luh gay kơl nuĭh ji jêh nĕ mkra bướu tuyến tiền liệt bah kơi.

- Nai dak si geh nău ntĭm đŏng đah nuĭh ƀon lan gay njrăng nău ji kơt đah ăp nuĭh ji dôl ntưp ji an moh nău njrăng đŏng?

Nai dak si Nguyễn Ngọc Hoàng: Rnôk saơ ăp nău geh bah nău ji ƀư khuch tât uĕh nău rêh, nuĭh ƀon lan tât ngih dak si gay but uănh ji, lơn lah ngih dak si geh nai dak si chuyên khoa tiết niệu. Rnôk năl geh ntưp, gay njrăng ăp nu nău geh bah nău ji ƀư, nuĭh ji mbra dơi mbơh ntĭm n’hanh săm. An geh trong gŭ âm, ngêt sa, tập thể dục thể thao an ăp ntŭk kuang nâp dăng uĕh. Đah nău ngêt sa, ăp nuĭh ji dôl săm geh lăi têh đại tiền tuyến ât rmôt ndơ kich thích kơt poăch chăng, dak trà, bia, ndrănh, hât yor rnok dŏng ăp ntil chất kích thích mbra ƀư tuyến tiền liệt lăi têh. Măng đêt ngêt dak, ôi ơm ƀah 2 mông ngêt du tơ̆, ngêt tâm di nklăp 200ml, ngêt tât 6-7 mông măng lah rlu ngêt dak gay n’hŭch hăn chrach măng.

- Dăn lah uĕh nai dak si!