Nau nsôih kơl rêh kon se deh mô tŏng khay
Thứ tư, 08:30, 08/02/2023 VOV Tây Nguyên/Nuĭh rblang: Y Sưng Phê Ja VOV Tây Nguyên/Nuĭh rblang: Y Sưng Phê Ja
VOV4.M'nông - Kon se geh ân lah deh mô tŏng khay rnôk mhe geh ntơm 28 tât 37 pơh. Kon se deh mô tŏng khay ri mra mâp âk nau khuch mpeh n’hâm soan ndrel nau dơi rêh. Ndri ma, nau kơl săm ân kon se deh mô tŏng khay ân rêh tâm ban ma ăp kon se êng ri ŭch geh dŏng ăp ntil máy móc mhe, ma lơn ngăn lah nau blau bah nai dak si ndrel nuih n’hâm mât chăm.

Yuh H’Men tâm nkuăl Ea Kar, n’gor Dak Lak dôl bŭn 32 pơh ri luh dak wi, luh mham tâm n’gul măng. Yuh klach ngăn, yor nchrăp lah 6-7 pơh mơ dĭng tât nar deh. Rnăk păng leo păng tât ngih dak si Đa khoa nkuăl 333 kơl săm. Tâm aơ, ngih dak si nalư lah mô ueh, ri leo păng tât Ngih dak si Đa khoa nkuăl Tây Nguyên. Jêh rnôk uănh năl, nai dak si đă rek gay ngluh kon. Lap lah, rnơm geh kơl năn, ndrel nau kan rjăp bah nai dak si Khoa sản ndrel Khoa cấp cứu Nhi-kon se mhe deh, bar hê me kon păng geh tâm mâp, kon păng geh săm bĭch tâm ntŭk păn kon ndrel ndơn geh nau răk rong bah kon se deh mô tŏng khay. Yuh H’Men nkoch:

‘Ăp nai dak si lah bŭn mô dơi geh mât ôh, nchrăp lah rnôk deh ndrel gâp deh kon ri knŭng geh 1,7kg dơm. Gâp deh kon aơ lah kon tal 2, kon bôk rah ri tŏng khay tŏng nar, n’hâm soan ueh. Ma kon gâp aơ ri năl lah gâp hăn kan jâk hô ir ri ma deh nse rnôk 32 pơh. Rnôk deh ri gâp rvê ngăn, klach kon nơm mô dơi dêh kơt kon se êng êng. Rnôk deh kon ri jêr sŏ n’hâm đŏng. Rnôk aơ ri n’hâm soan ueh oi hôm”.

 

Yuh H’Men mô di lah êng du hê nŭih geh kơt nê. Tâm rlau 5 năm ma aơ, Khoa Hồi sức Cấp cứu Nhi-Kon se mhe deh, săm dơi ân 325 kon se deh mô tŏng khay, jêh ri sĭt rêh ma me mbŏ nơm. Tĭng ăp nai dak si ta khoa, aơ lah du nau kan geh âk nau jêr, nau ntul rlong, yor kon se deh mô tŏng khay ri mâp đah âk nau mô ueh kơt lah trong sŏ n’hâm ê geh dơi tŏng, êr ntô săk, ji tâm proch đŏng...ndrel ma khĭt lah mô blau năn săm. Yor ăp nŭih geh nau ji ri nŭih tâm rnăk vâl mô dơi geh lăp săm, ma ăp nau ntơm bah chuh dak si, nsăm sa, ŭm, tơh năl ăch...kŏ yor nai dak si ƀư. Mô kâp măng nar, ăp nai dak si uănh n’hâm soan bah kon se gay ma năn rklaih lah geh nau khuch. Săm, mât chăm ân kon se mô tŏng khay mô knŭng nsing tâm máy móc ma ân geh nau gơih bah nai dak si đŏng. Khân păng uănh kon se nê kơt kon nơm mơ dơi săm gơih, nsôih leo nsĭt nau rêh ân kon se.

Pah kan tâm Khoa kơl săm kon se Khoa hồi sức Cấp cứu Nhi-Kon se mhe deh rlau 10 năm, yuh Đặng Thị Bích Ngọc ndrel ma âk yuh êng kŏ mâp aka nau ngăn, ntơm bah nau rngpot, nau rhơn rnôk kon se mhe deh geh luh bah ngih dak si, ăp nau tât ueh rnôk ma ntôn lah mô hôm gẹh nau dơi, ndrel ma dak măt hoch lah mô lap geh kon se khĭt. Bol ma nau kan aơ jêr, mô tŏng nŭih, yơn khân păg mro nsôih vơt ndơn kon se gay ma săm. Điều dưỡng Đặng Thị Bích Ngọc, nkoch:

‘Jêh âk năm pah kan tâm khoam gâp saơ kon se deh mô tŏng khay âk ngăn. Bol ma rnôk aơ, ndơ dŏng bah dak si ri păng mhe, nau kan mât chăm ueh lơn, ri ma kơl an âk đŏng ân kon se mhe deh geh jâk săk knŭng 800g. Yơn lah, rnôk aơ tâm khoa geh bơi tât 80% kon se deh mô tŏng khay, knŭng tâm dâng 2kg âk ngăn. Ăp kon se aơ ŭch geh mât chăm ân ueh, tâm rnôk nŭih ƀư nau kan ri mô tŏng. Nau aơ ƀư ân hên geh âk nau rvê ngăn”.

Jêh nkoch bri ma phóng viên, yuh Bích Ngọc lŏ hăn săm kon se, plŏ ma nau kan bah nơm. Ta aơ, ăp mnĭt, ăp rnôk sŏk n’hâm lah nau khlay, kŏ nsĭt nau rêh bah kon se. Uănh ăp kon se kon jê̆ tâm ntŭk bu mpăn, rse tâm bêng săk gay ma kơl an sŏ n’hâm, năl duh n’ik, huyết áp, oxy, rse lăp dak si...geh ma nau tăng nteh tít tít mô rlu, hên năl lah geh nau ŭch ngăn ma kon se mơ dĭng dơi ƀư nau kan aơ.

 

Ăp ntŭk tâm săk jăn kon se mô năn ueh ri ma nơih geh ăp nau khuch, nau khĭt ro. Nai dak si Nguyễn Tiến Dũng-Kruanh Khoa Hồi sức cấp cứu Nhi-Kon se mhe deh, mbơh:

‘Kon se deh mô tŏng khay ri ma ăp ntil tâm săk jăn kon se ê geh tâm ban ôh, ngăn lah klơm soh. Kon se tâm rnôk hôm jê̆ ri klơm soh ê geh tâm ban ôh, tâm nrôk nê, klơm soh lah ntil ndơ khay ngăn gay ma kơl an sŏ n’hâm. Rnôk kon se deh mô tŏng khay ri nau khuch tât trong sŏ n’hâm bah kon se mô ueh. Êp nê, klơ ndrel âk ntŭk êng tâm săk ê geh tâm ban mra khuch tât nau dăng săk bah kon se, ƀư kon se nơih geh nau khuch, du đê̆ nau ji, ƀư jâk ngăn kơt lah ji tâm kon măt, sŭng tôr, bôk rngok”.

Tĭng ntŭk kan dak si bah lam ntur neh (WHO) kon se deh mô tŏng khay geh pă jêng khay bah rnôk bŭn lah ăp kon se deh rnôk ma tâm dâng 37 pơh ndrel geh pă jêng 4 rmôt: deh nse hô (tâm dâng 28 pơh), deh dŭt nse (ntơm 28 tât 32 pơh), deh nse măn dưn (ntơm 32 tât 34 pơh) ndrel deh nse (ntơm 34 tât 37 pơh). Kon se lơn ma nse ri nau khuch tât n’hâm soan ndrel nau hao têh bah kon se jêh aơ. Lah mât chăm ueh, 90% kon se geh nau dơi rêh ueh. Nau gay leo luh lơi ăp kon se luh bah ntŭk bu păn gay ma sĭt ma rnăk vâl mô knŭng rlong ma nar khlay bah ăp nai sdak si ma hôm đah nau rlet rlau ăp nau rdâng bah bôk nau rêh gay ma leo nsĭt đah nau nsôih ngăn bah ăp kon.

Ăp kon se mhe deh ueh lăng săk jăn lah nau ŭch bah ăp me mbŏ tâm play neh aơ. Yơn lah, lah geh kon se mô lap deh ơm, mô tŏng khay ri rdâng đah âk nau mô ueh mpeh n’hâm soan ri đah nau ueh, mhe, nau gơih bah nau kan ndrel nau mô rlu bah ăp nai dak si, ngăn lah mra leo tât nau ueh ân nau rêh kon se bah âk rnăk vâl./.

VOV Tây Nguyên/Nuĭh rblang: Y Sưng Phê Ja

Viết bình luận

TIN CÙNG CHUYÊN MỤC