Lah bah năp nơh, điều dưỡng knŭng lah nŭih kơl an nau kan ndrel ƀư nau đă bah nai dak si ri rnôk aơ, nau kan bah điều dưỡng lơn ma khlay. Lah nau kan bah nai dak si lah khám, uănh năl, đă săm ri ăp nau kan hôm e, điều dưỡng lah nŭih ƀư. Khân păng lah nŭih mâp ma nŭih ji, mât chăm khân păng âk, ntơm bah nau kan săm ân tât nau mât chăm n’hâm soan, nuih n’hâm. Mra dơi lah, nau nâp bah du ntŭk kan dak si nsing âk tâm nau mĭn, nau blau kan ndrel nau ueh bah nŭih n’hâm điều dưỡng.

Tâm ăp nar, Khoa cấp cứu Ngih dak si Đa khoa nkuăl Tây Nguyên ndơn săm bơi tât 200 nŭih ji. Âk ngăn bu săm nau ji jâk, n’hâm soan jâk jru...Ndri ma, nuih n’hâm bah nŭih ji ndrel băl mpôl kŏ rvê. Bu rvê, nơih geh nau mĭn rngot ndrel âk nŭih mô dơi nkân nau ngơi, nau kan bah nơm. Ndri ma, rnôk ndơn ăp nŭih ji kơt nê, nŭih điều dưỡng ân ngăch, blau, ueh tâm nau rklaih, mbơh ngơi. Êng nau rgum kơl săm nŭih ji, điều dưỡng ân mât nuih n’hâm nâp tâm ăp nau tât, blau bonh đă nŭih tâm rnăk bu, n’huch nau khuch mô kâp geh.

Điều dưỡng lah nau kan jêr yơn điều dưỡng khoa Cấp cứu hôm rdâng đah nau klach lơn. Hŏ geh âk nŭih tâm rnăk vâl nŭih ji nkri, mô lah lơh nai dak si tâm rnôk bu dôl kan. Nau aơ ƀư nai dak si lơn ma rvê rnôk săm ji. Yơn rlet rlau nau nê, khân păng nsôih tâm dăch ma nau kan bah nơm, mât ân nơm nuih n’hâm nâp, nau kan ueh tâm ăp ntŭk, bol ma nau jêr đŏng yơn mĭn geh kơl nŭih ji. Điều dưỡng Tống Thị Thu Phượng-Khoa cấp cứu, Ngih dak si Đa khoa nkuăl Tây Nguyên, ngơi:

Nuĭh mât săm nuĭh ji khoa Cấp cứu (ngih dak si Đa khoa nkual Tây Nguyên) ntop kơl dŭt n’hâm nai dak si tâm nău kan.

“Tâm rnôk pah kan nơm mâp ăp nŭih bu ji jâk ngăn, jêh ri lŏ bah rêh nâm ơm, tâm ăp rnôk geh kơt nê ri nơm mĭn nơm dơi geh nuih n’hâm ueh ngăn. Tâm dăch ma nau kan khoa cấp cứu, nô, oh hên kŏ geh tâm rnglăp”

Khoa hồi sức tích cực ndrel chống độc lah ntŭk ndơn săm nŭih ji jâk. Aơ geh uănh lah ntŭk pah kan jâk ngăn bah ngih dak si, yor ăp nar, ăp điều dưỡng mâp ma âk nŭih dôl khĭt yơh nau ji jâk, geh nŭih mra khĭt. Nau kan bah điều dưỡng hŏ jêr ri pah kan ta aơ jêr rlau âk tŏ ngăn. Ngăn lah khoa mô geh  ân nŭih rnăk vâl mât chăm, ndri ma ăp nau  kan ntơm bah ngêt sa, răk kloh săk jăn ma nŭih ji kŏ geh điều dưỡng ƀư. Khoa rnôk aơ geh 35 nŭih yơn nau kan âk ri ma ƀư mô tŏng kan. Mpeh nau kan, điều dưỡng khoa Hồi sức tích cực ndrel chống độc ƀư kan tâm pleh, tâm 24 mông, jêh ri rlu 24 mông. Yơn lah, yor mô tŏng nŭih ri ma pah kan mro, n’ăp ma nar pơh, lễ, tết. Ndri ma, điều dưỡng pah kan jŏ lah nau geh mrô. Điều dưỡng Tôn Nữ Thanh Tâm-Điều dưỡng Kruanh Khoa Hồi sức tích cực chống đốc, Ngih dak si Đa khoa nkuăl Tây Nguyên, ngơi:

‘Rnoh nŭih ji tâm khoa ntơm 46 tât 55 nŭih. Đah rnoh nŭih ji âk, nau mât chăm nŭih ji lah nau kan jêr jêr ngăn ndrel ndơn âk nau mpet, yơn lah khoa ndrel ngih dak si nsôih gay ma dăp pă nŭih kan ƀư tâm 4 nau ndơn rgala gay ma đăp mpăn n’hâm soan ân khân păng dơi pah kan tâm nar ba kơi”.

Bol ma moh nau tât khuch, mâp ma ăp nau mra geh ntưp rêng nau ji, jêh ri geh rnôk nŭih ji âk ir, yơn điều dưỡng bah Khoa hôm mât chăm nŭih ji ân ueh rjăp, mô geh nau nkhah, sŏk nŭih ji ƀư tơm gay ma kơl an leo nau rhơn, nau ŭch bah nŭih ji ndrel nŭih rnăk vâl nŭih ji ƀư nkô̆.

Âk nŭih ntoh mrô điều dưỡng lah nau kan mâp âk nŭih, kơl an nŭih ji ndrel rnăk vala khân păng. Nuih ji ndrel nŭih tâm rnăk vâl nŭih ji âk, ntơm bah bu ndrŏng tât ach o, ntơm bah nŭih mô gĭt play săm ƀŭt tât nŭih blau, ntơm bah nau mĭn, nau ngơi êng êng. Ndri ma, gay ma tâm dăch, gĭt nau ma nŭih ji ŭch ri mô nơih. Ndri ma, nau kan điều dưỡng, êng nau blau kan ân geh nau ŭch ma nau kan, nsôih, blau djăt ndrel rbăng nŭih ji.

Wa Trương Thị Tuất (nŭih rnăk nŭih ji)-Phường Ea Tam, nkuăl ƀon têh Buôn Ma Thuột, n’gor Dak Lak, ndơn mbơh:

‘Rmôt nai dak si hŏ nsôih gơih ngăn, mô kơp mông nar n’ăp gay ma mât chăm, rao kloh, tơh kho ao ân nŭih ji, jêh ri ân khân păng, ngêt, bich điều dưỡng ƀư lĕ ro”.

Tĭng ntŭk kan dak si lam ntur neh, nau kan điều dưỡng lah ngoai tâm 3 n’gâng tơm bah nau kan dak si geh săm ji, mât chăm ndrel njrăng. Rnôk aơ, nau kan bah nŭih điều dưỡng mô êng geh rnê prêh tâm nau kan dak si ma hôm geh âk nŭih kơp dơn tâm lam ntur neh. Yơn lah, geh đŏng nau jêr, nau ntul rlong ndŏ luh ân nau kan điều dưỡng Việt Nam lah nau ŭch khám, nau kan dak si, rnoh nŭih, năm rêh, rnoh  ăp nau ji...kŏ hao âk, tâm rnôk nŭih tơm mpeh nau săm ji ê tŏng dơi mpeh rnoh nŭih ndrel nâp kan. Êp nê, rnoh geh nkhôm bah kan điều dưỡng lah êng, nai dak si  lah nsum ê âk, ê đăp mpăn dơi nau rêh khân păng. Nau aơ khuch ngăn tât nau mĭn kŏ kơt lah nau gơih nau kan bah khân păng./.

Aƀaơ, nău kan mât săm nuĭh ji dơi uănh lah ngoăy tâm âk nău kan khlay ngăn geh tât săk soan. Yơn lah, aơ lah nău kan âk ŏk r’ah, jêr jŏt. Gay wât kloh lơn đah nău ƀư bah nuĭh mât săm nuĭh ji tâm mât uănh săk soan nuĭh ji kơt ăp nuĭh yơr êng săk soan bah khân pơng, rơh tâm nchră đah wa Hồ Sĩ Phú-Kruanh jrô kan mât săm nuĭh ji, Ngih dak si Đa khoa nkual Tây Nguyên bah kơi aơ nău uănh tŏng ăp lơn mpeh nău kan mât săm nuĭh ji, bah nĕ ryơk lơn ăp nău rgop bah khân pơng đah nău kan dak si.

- Ơi wa, nuĭh mât săm nuĭh ji m’hâm geh nău tơm tâm mât uănh săk soan nuĭh ji mêh ?

Wa Hồ Sĩ Phú: Nău kan mât săm nuĭh ji mhe hun hao têh dăng bah 1990 plơ̆ ma aơ. N’hêl na nê̆ bah năp đaơ, tâm lơh tâm su, bu kuăl lah y tá. Ăp y tá knŭng nti nklăp 3 khay n’hanh geh du nău kan dơm lah ƀư tĭnh nău đă, knơm tâm nai dak si. Bah kơi aơ, nău kan mât săm nuĭh ji lĕ pơk hvi n’hanh ntĭm nti dŭt âk gưl. Aƀaơ, Việt Nam dôl ntĭm nti trung cấp, cao đẳng, đại học n’hanh tât aƀaơ lĕ ntĭm nti tât tiến sĩ bah nău kan mât săm nuĭh ji. Nău mpeh ntĭm nti lĕ geh pơk hvi, nkôp đah ăp nău kan êng ri lĕ geh du ntŭk gŭ tâm di. Nar khay nuĭh ji mâp đah nuĭh kan dak si âk ngăn lah nuĭh mât săm nuĭh ji. Nuĭh mât săm lah nuĭh wơt dơn nuĭh ji bah bôk năp tât rnôk nuĭh ji sĭt, nuĭh mât săm nuĭh ji ƀư ăp samƀŭt trok prăk mbơh ntĭm an nuĭh ji. Hôm tâm nar bĭch ngih dak si, nuĭh mât săm nuĭh ji geh nău kan đah nuĭh ji ri wơt dơn, jêh nĕ mât uănh n’ăp đah dak si, mât uănh đah ngêt sa, đah ndơ kah, uănh nđôi nu nău dŏng ndơ kah gay uănh lah n’hanh mbơh tay an nai dak si gay geh trong săm tâm di. Rlău ma nĕ, nuĭh mât săm nuĭh ji hôm mât uănh n’ăp đah nuih n’hâm ngêt sa, bĭch dâm nuĭh ji. Ngăn lah ăp nuĭh ji ung thư lvang n’glêh dŭt ri nuĭh mât săm nuĭh ji dơi ntrŭt nsôr, bônh leng ƀư bah oi nău ji an nuĭh ji. Rlău ma nĕ, nuĭh mât săm nuĭh ji đah nuĭh ji n’hŭch mpât n’gơ an ngăch bah ri nuĭh mât săm nuĭh ji kâp uănh mrô. Ta ăp khoa mât săm an nuĭh ji mbăn ri nău ngêt sa nuĭh mât săm nuĭh ji rvê uănh răk rao săk nơm, ăch chrach nuĭh mât săm nuĭh ji ƀư đŏng, bah koh nheh jâng, ty, ŭm bôk... Lĕ rngôch nuĭh mât săm nuĭh ji tĭng đah nuĭh ji tâm rnôk săm ji.

Nuĭh mât săm nuĭh ji khoa mât săm nuĭh ji mbăn (ngih dak si Đa khoa Tây Nguyên) ŭm bôk an nuĭh ji

- Tă bah nău nkoch bah wa mhe aơ an saơ nuĭh mât săm nuĭh ji geh nău ƀư dŭt khlay mât uănh nuĭh ji. Ndrĭ, ăp nău jêr jŏt aƀaơ bah nuĭh mât săm nuĭh ji ngih dak si he m’hâm mêh ?

- Wa Hồ Sĩ Phú: Aƀaơ ngih dak si Đa khoa nkual Tây Nguyên geh rlău 700 nuĭh mât săm nuĭh ji, ntơm lĕ tâm di yơn nkôp đah rnoh nuĭh ji aƀaơ rlău 1600 nuĭh gŭ săm, mô hŏ kơp nuĭh ji săm bah dih ri nuĭh mât săm nuĭh ji mô tŏng. Gay tâm di ntơm tŏng yơn tĭng nău ŭch bah nuĭh ji dŭt jêr. Knŭng mpŏng kon nuĭh kơp dơn đah nău kan mât săm nuĭh ji dơi tâm di nkôp đah soan an. Ngih dak geh ăp trong ƀư nău kơl tâm di, ngăn lah tŏng ăp prăk khay tâm di an nuĭh mât săm nuĭh ji lah êng, cán bộ nău kan y lah nsum gay mpôl hên đăp mpăn pah kan, nuih n’hâm rhŏ an nuĭh ji uĕh lơn. Yơn n’hêl na nê̆ ăp nô yuh kâp uănh roh đah rnăk wâl lah dŭt âk, ntĭt nsa kâp uănh măng ri oh kon ntlơi ta jay, mô geh mông nar gay an rnăk wâl âk. Lvang năm 2021 lah năm Covid-19 geh âk ta Dak Lak. Bah rnôk Covid-19 ntoh ri nău kan mât săm nuĭh ji dơi gĭt tât dŭt âk. Khân pơng hăn ăp ntŭk bah ntŭk kâp uănh srê tât ăp ngih dak si rdâng săm, ăp nkual săm đê̆ đŏng lah ăp ngih dak si xă, phường tât jay săm. Nĕ lah ăp nău ŏk r’ah bah nuĭh mât săm nuĭh ji, bu lĕ roh âk. Rlău năm khay srê ri aƀaơ nău mât săm nuĭh ji rlu kan ta ngih dak si dŭt âk. Dŭt âk lah jêr jŏt mpeh gŭ âm, đah nău rêh. Aƀaơ, nău kơl oh nô sa prăk khay lah tơm. Ngăn lah ăp nuĭh săm nuĭh ji lăp kan nklăp rlău 3 rkeh du khay. Nkôp đah n’hâm soan an ri mô tâm di, mô tŏng ăp nău rêh khân pơng.

- Nău ŭch bah wa đah nău kan mât săm nuĭh ji tâm năm tât m’hâm mêh ?

- Wa Hồ Sĩ Phú: Mpŏng ăp ngih pah kan gưl bah lơ, ăp ngih pah kan ƀư nău kơl, mô knŭng êng nău kan mât săm nuĭh ji ma n’ăp nău kan y geh nău kơl an oh nô pah kan dak si đăp mpăn nsơr soan. Rnôk khân pơng lĕ năp tŏng an nău rêh, an săk nơm n’hanh rnăk wâl ri oh nô mbra geh nuĭh n’hâm đah nău kan âk lơn.

Lah uĕh ăp nău nkoch bah wa !