Tĭng Rmôt kan lam ntŭr neh mpeh mât ndrăy ndơ ơm tâm bri ta Việt Nam, Lào, Việt Nam, Campuchia lah 3 dak an saơ rnoh dŏng poăch mpa bri âk, lơn lah ăp ntil mpa n’hanh sĭm dơi mpla tăch âk chợ n’hanh tăch ta ăp ngih sông sa têh. tâm rnôk nĕ, dŭt âk ăp nău ji rêng ntưp mhe hao aƀaơ geh tu tơm bah mpa bri n’hanh ntưp rêng an nuĭh. Tăch mpa bri ƀư ăp nău khuch, ntêt nkri hô mô knŭng đah ntŭk ntô gŭ âm n’hanh ăp ntil mpa bri, ma hôm geh tât săk soan n’hanh đăp mpăn kon nuĭh.

Wa Nguyễn Đào Ngọc Vân, ntĭm kơl nău kan ngih dak njrăng n’gang tăch tơr mpa bri mô tâm di bah Rmôt kan lam ntŭr neh mpeh mât ndrăy mpô mpa bri ta Việt Nam nkoch, nău kan mpŏng ŭch dơi kơl nuĭh ƀon lan nkual ƀon têh ta ăp n’gor, nkual ƀon têh rgâl nău bên tăch poăch mpa bri. Jêh gŭ mĭn njêng an saơ trong ƀư nuĭh ƀon lan sa poăch bri lah yor khân pơng djiăt aơ lah ndơ sa rih, kah, kơl khân pơng saơ nău lư tâm nău rêh jêng, mô lah ntop ngăch săk soan. Ndâk njêng du trong kan tĭng tâm nău ƀư bah nuĭh dŏng, Rmôt kan Lam ntŭr neh mpeh mât ndrăy mpô mpa bri ta Việt Nam kâp tâm rmôt nuĭh lah êng n’hanh nsum mpôl lah nsum wât nău tăch poăch mpa bri mô di an khân pơng tâm rgâl đah săk soan bah nơm n’hanh nsum mpôl rnôk ƀư nău aơ ƀư ntoh tay n’hanh ntưp rêng ăp nău khuch ƀư jêng kop ji bah mpô mpa bri tât nuĭh.

Wa Nguyễn Quốc Hiệu, Groi cục trưởng Cục Kiểm Lâm

Tĭng wa Nguyễn Văn Chính, Kruanh Bri ngih dak Cúc Phương, nău tăch poăch mpa bri ƀư hŭch hô nsum mpôl ăp ntil mpa bri, ƀư ăp ntil nău tih rlŏ rlău n’har bri n’hanh tâm dak, nkre ƀư hao geh nău ntưp kop srê bah mpa bri an nuĭh. Lĕ rngôch nuĭh dŏng mô dơi wât nău geh bah săk khân pơng, nuĭh bên n’hanh nău rêh jêng kon nuĭh mbak jâk rnôk rwăt poăch mpa bri:

“Nău rgum nkoch trêng n’hao nău wât bah nsum mpôl đah nău dŏng mpa bri mô uănh nđôi lah nău uănh mĭn bôk năp an he nkre n’hŭch nău ŭch dŏng dơi kơl an ăp trong hệ sinh thái ơm rdâk hao tay he nkre rgâl săk soan bah nsum mpôl kon nuĭh. Bah nĕ ƀư an hun hao nâp nâl neh dak”.

Lah rjăt tât ăp nuh srê ntưp rêng, wa Nguyễn Văn Long, Quyền Cục trưởng Cục thú y, N’gâng kan tuch tăm mât rong n’hanh hun hao ƀon lan an gĭt, lam ntŭr neh nar aơ kơp dơn nău ntoh nar lơ âk nuh srê ntưp rêng geh  bah tu tơm mpô mpa bri ntưp an nuĭh kơt Geh nău ŭch chŏl kop ji (AIDS/HIV), Ebola, geh nău ji trong n’hâm Trung Đông (MERS-Cov), srê Covid-19 mô lah rtoh luh ta săk dôk.

Ntŭk kan wơt kơl, mât ndrăy n’hanh hun hao sinh vật, Ban mât uănh bri ngih dak Chư Mom Ray m’ơk mpa bri dơi kơl sĭt tâm bri.

Tĭng wa Nguyễn Văn Long, Quyền Cục trưởng Cục thú y: Nkô̆ nău ntưp ji bah mpa bri an nuĭh lah yor ăp nău rŭn in bah kon nuĭh tâm ăp ntŭk mpô mpa bri, jêng tât nău mâp êp đah ăp mpa bri n’hanh kon nuĭh. Ăp nău ƀư dŭt klach lah nchron pănh ntŭk, rdêng, tăch, nkret gâm n’hanh sa poăch mpa bri. Gay n’hao săk rnglăy mât uănh ngih dak tâm nău nking n’gang n’hanh groi nđôi nuh srê ntưp rêng bah mpa bri an nuĭh, he an ƀư tĭng nău đă bah ăp rmôt kan lam ntŭr neh.

“He an hăn ndrel đah ăp doanh nghiệp, ngăn lah nuĭh mât rong geh tât ăp nău kop ji ntưp rêng đah mpa bri ma kon nuĭh kơt: nuh srê kik djăr, ji ndrăng, ji duh săk, ji liên cầu khuẩn. Nkre kan ndrel rjăp đah ăp rmôt kan lam ntŭr neh gay ƀư uĕh trong kan mât uănh mpa bri, ngăn lah tăch, rdêng mpa bri đah Việt Nam n’hanh ăp dak n’hanh đah ăp ntŭk tâm dak Việt Nam aƀaơ lah nău dŭt uănh tât, aơ lah ntŭl rlong khuch tât nău uănh nđôi nuh srê”.

Tĭng wa Nguyễn Quốc Hiệu, Groi cục trưởng Cục Kiểm Lam, an n’hao tâm rgop đah ăp ngih pah kan dơi kan nking n’gang tăch dŏng poăch mpa bri. Bah meng nĕ kơp uănh tay, ntop sam ƀŭt quy phạm pháp luật mpeh njrăng, n’gang nuh srê ta mpa bri; ndâk njêng trong ƀư tâm rgop ăp nău kan đah ăp ngih pah kan, ntŭk kan mât uănh mpa bri n’hanh nkoch trêng gay nuĭh ƀon lan wât kloh ăp nău ntrŭnh bah lam ntŭr neh, bah ngih dak mpeh mpô mpa bri kơt nău wât geh ntưp nuh srê rnôk nchron pănh, mât, nkhĕt roch n’hanh tăch poăch mpa bri đah săk nơm n’hanh nsum mpôl.