VOV4.M’nông –  Rgâl tơm tăm, an geh âk ntil ndơ mât tăm, do\ng khoa học kĩ thuật ta nău pah kan dôl lah nău geh ngluh mbơh n’anh lah nău mhe tâm pah kan tuch tăm. Ta Gia Lai, âk [on lan kan lo\ mir le\ nănh rgâl tơm tăm, bâh ăp tơm gơnh sa kơt tơm sa play n’hanh ntơm le\ ns^t tay nău geh săk rnglăy.

Nklang yan wai, tâm rnôk lam nkual lir lar tao dôl kro ri mir nhãn bah rnăk wa Nguyễn Thị Huyền, thôn Chư Wâu, xă Chư A Thai, nkuăl Phú Thiện, n’gor Gia Lai jêng ntoh lư yor ue\h nđir. Dâk êp ăp tơm nhãn dôl sruêl rlê play, nchrăp pe\, wa Nguyễn Thị Huyền rhơn an g^t, wa rgâl 3ha bah tơm tao an tăm nhãn geh 8 năm. A[aơ mir nhãn ntơm tâm năm pe\ tal 5, đah nklăp 500 tơm nhãn lồng Hưng Yên n’hanh nhãn Thái an săk geh ring bah 70-90kg/tơm. Nhãn ue\h kah jêng nu^h rwa\t joi tât tâm mir gay rwa\t, rnăk wâl wa mô kâp hăn rdêng tăch. Đah rnoh tăch du\t khlay, ring bah 25-45.000 prăk/kg, t^ng tâm yan năm, mir nhãn dôl ns^t tay nău geh rlău 1 rmen prăk du năm an rnăk wâl wa Huyền:

Mir nhãn rhiăng rmen prăk bah rnăk wa Nguyễn Thị Huyền, thôn Chư Wâu, xă Chư A Thai

          “{on tơm bah rnăk wâl lah [on neh nhãn Hung Yên, jêng saơ nkual neh aơ  jêr jo\t ngăn, rnăk wâl mư ndơ\ tơm nhãn ta [on tơm an kơt do\ng, rlong tăm, [ư ntrong lor. Yơn du\t lap lah tât a[aơ ri tơm dơi rdâng n’hanh ntơm gâp pơk hvi”.

          Ta [on tơm Hưng Yên đo\ng, tâm 10 năm, rnăk wa Bùi Đức Quý, thôn Hải Yên, xă Chư A Thai, nkuăl Phú Thiện, n’gor Gia Lai le\ janh rgbâl mbrơi mbrơi 5ha bah tơm tao an tơm nhãn n’hanh a[aơ mir nhãn le\ geh rlău 800 tơm tệh, jêt. Ăp tơm têh a[aơ geh play tât 1 tạ/năm. Âk soan m^n joi, nkra njêng đah neh ntu n’hanh trôk nar ta nkual neh sât blak, lu\ chreh kơt Chư A Thai, wa Quý le\ [ư tơm công nghệ [ư an mir nhãn dang nkao, kơn play wa\r năm, ăp khay geh nhãn tăch an ntu\k tăch rwa\t. Knơm ne\, nău geh đăp mpăn n’hanh du\t khlay, đah ring nklăp 1,2 rmen prăk/năm, rlău âk tơ\ nkôp đah tăm tao kơt bah năp đaơ:

          “Tâm aơ an luh wa\r năm, gâp u\ch ăp tơm an kơn play dơi đo\ng. Nkre, tâm 12 khay lah gâp geh nhãn tăch da dê. Jêng lah nhãn tăch 4 yan. Yơn mô di lah du tơm an luh âk tơ\, ma sa tơm aơ ri an luh play tơm êng”.

  Wa Bùi Đức Quý le\ [ư tơm công nghệ [ư an mir nhãn dang nkao, kơn play wa\r năm.

          Bah âk nu^h bôk năp [on tơm ta Hưng Yên ntơm rgâl bah tăm tao n’hanh du đêt tơm đêt nar an tăm nhãn, tât a[aơ, nău kan tăm nhãn ta nkual neh sât blak Chư A Thai le\ hun hao đah âk nu^h nti, [ư t^ng. Âk ntrong kan dôl an săk rnglăy wa\ng sa du\t ue\h. Kơt rnăk wa Lại Quang Huấn, thôn Chư Wâu, xă Chư A Thai, nkuăl Phú Thiện, n’gor Gia Lai, le\ janh rgâl rlău 3ha tao an tăm nhãn geh 3-4 năm. A[aơ mir nhãn ntơm tâm năm play n’hanh nău rêh bah rnăk wâl wa Huấn knơm ne\ dôl mbrơi mbrơi sâm geh. T^ng wa Huấn, nău kan tăm nhãn joi kỹ thuật âk jêng nu^h tăm an gơih, u\ch nti, njrăng rlăp bah nău săch ntil tât tăm, mât chăm mư dơi [ư tơm mir nhãn. Ta nkual neh mô to\ng dak, wa Huấn le\ m^n njêng gay ntuh kơl t^ng trong lo\ mir công nghệ mhe đah du trong to\ dak ntêm nkrem, nkre kơl tơm nhan hun hao đăp mpăn nkre ntêm nkrem nu^h kan:

  To\ dak ntêm nkrem an mir nhãn ta nkual neh sât blak Chư A Thai

          “Lah nsum, ntuh kơl trong to\ aơ, he nkre ntêm nkrem soan, bar tay lah du\t dơh. He knu\ng geh hăn r[et di ăp mpôi gay to\ ntu\k nkual lah r[et mpoi ta ne\. ma tơm hun hao du\t ue\h yor dơi nchrăp tu tơm dak”.

          Nău kan tăm nhãn dôl an jêng ta xă Chư A Thai, nkuăl Phú Thiện, n’gor Gia Lai. Ăp tơm nhãn dôl hun hao ue\h n’hanh ns^t tay săk rnglăy wa\ng sa âk an kônh wa [on lan. Janh ntuh kơl rgâl ntil tơm tăm, m^n nchrăp n’hanh du\t n’hâm nti nău blău ơm gay kơt do\ng [ư ngăn, dôl ns^t tay âk săk rnglăy ngăn an ăp rnăk tăm nhãn ta nkual neh sât blak. Aơ lah ăp ntrong kan ue\h, di an nti, pơk hvi mpeh trong [ư tâm rnôk nău kan tuch tăm ta [on lan hôm e  jêr jo\t  kơt a[aơ./.

      Nu^h rblang: Y Sưng Phê Ja