VOV4.M’nông – Ngoay tâm 19 ntil ndơ [ư bah xă thôn [on mhe lah nău răk mrăi ntu\k ntô gu\ âm. Nău aơ ntôn dơh yơn đah nkual yôk, nkual rnoi mpôl đêt lo\ joi geh naư du\t têh. Ta [on Khe O nkuăl têh Bình Liêu nkuăl Bình Liêu n’gor Quảng Ninh, kônh wa nu^h Dao ta aơ le\ nkra jay gu\ gu\, [ư trong thôn [on, răk mrăi trong [on lan, mkra ndo\k nja… nău [ư aơ rgâl dăng nău wât bah nu^h [on lan, rgâl ăp nău way ơm mô hôm tâm di.

         Tă bah nkuăl têh Bình Liêu kanu\ng 10 km, [on Khe O kơt du ntu\k rlơ\ đah ntu\k âk mpưm, n’gôr nteh bah nkual [on têh. Ju\m dăr yor bri yôk, rlău 200 rnăk ta aơ lah nu^h Dao da dê, đah nău way tuch tăm lo\ mir way ơm. Bah rnôk mbơh [ư bôk nău kan ndâk njêng thôn [on mhe, muh măt bah [on Khe O le\ êng kăl e âk ngăn. Mô hôm nău ndrôk, rpu, su\r djăr m’ơk lêng, răk rmăi ntu\k ntô gu\ âm, trong [on lan jêng kloh ueh lơn.

          Rnăk yuh Lý Thị Nguyên mhe [ư jay u\m, jay ăch chrach. Bah năp đaơ, nău răk rmăi êng nu^h bah ăp nu^h tâm rnăk wâl ta bah dih lo\ mir mô lah p^t bri. Yuh Lý Thị Nguyên nkoch:

           “Bah năp đaơ [ơ\ ngăn, uănh saơ s^t jay mô dơi sa, jêr ât ngăn. A[aơ dơi Ngih dak ntop kơl trong hăn nsong dơh lơn, ndrung wang ri trơn ngai kloh ngăn. Bah năp đaơ hăn jâng tung ndeh wah jâng hăn đah ri, a[aơ ndeh măy dơi hăn tât ta jay hôm. Uănh saơ kloh ue\h kơt aơ saơ rhơn, iah ngăn”.

          Le\ rngôch rnăk [on lan ta aơ mô geh jay ăch chrach, ndrung wang dơi  [ư p^t jay gu\ dâl. Đê| đo\ng, âk jay hôm kuih ntu an ăch kro ndrôk rpu êp jay. T^ng mpôl rpu dơi kăt bah năp jay, ăch chrach lêng lang lah rup ndah le\ bên. Yuh Tằng Thị Sinh, nu^h [on lan [on Khe O nkoch:

 “Bah năp đaơ pơng [ơ\ hô ngăn, trong hăn ri êp ndrung rpu, lo\ [ư ndrung su\r tay. A[aơ dơi hăn ta trong kloh ue\h saơ rhơn ngăn, saơ [on nơm ue\h lơn. Du\t lap dơi ăp cán bộ n’gâng kan ngih dak le\ kơl [ư ăp thôn ue\h kơt aơ”.

Ăp năm dăch, n’gâng kan xă Lục Hồn le\ rgum mbơh [ư le\ rngôch âk trong mkra ndâk njêng thôn [on mhe, ntrôl dăng trong kan nkoch trêng n’hao nău wât, g^t nău kan bah ăp nu^h [on lan. Nkre, do\ng kơt ăp tơm prăk ntop kơl bah n’gor, nkuăl gay ntuh kơl an ăp rnăk ndâk [ư ndrung wang, jay u\n, jay ăch chrach tâm di kloh ue\h. dăch aơ, trong hăn jong 1 km dơi [ư bê tông le\ jêh, ntop đah nău sa nkra “Ndr^ch wang rpu”- kơt nău ngơi răm bah [on lan mpeh ntu\k chiăp m’ơk ndrôk rpu rgum dơi ntuh kơl ndâk [ư mhe le\ [ư an muh măt [on Khe O rgâl ngăch. Mô hôm ăp rup ndah bo\k rs^k kăl e, ma rgâl tâm ne\ ăp ndr^ch ba lo\ du\m, ăp mpôl rpu, mpôl su\r dơi mât m’ơk rgum. Wa Bùi Thị Hồng, Kruanh UBND xă Lục Hồn, an g^t ntrong leo “Nar pơh ue\h kloh” tâm trong kan ndâk njêng thôn [on mhe ngăn ngên le\ dơn âk nău ue\h bah nu^h [on lan.

 “A[aơ muh măt bah thôn Khe O le\ rgâl du\t âk. Bôk năp mpôl hên ju\r kơl nu^h [on lan, nt^m khân pơng gay khân pơng rgâl nău wât. Nău mbơh [ư nar pơh ue\h kloh rgo\ jă rmôt cán bộ xă, nai hăn ntop kơl ri bôk năp kônh wa mô ho\ kơl âk ôh, knu\ng gu\ uănh. Jêh rgo\ jă ri a[aơ le\ rngôch ăp gưl le\ lăp, bah druh ndăm, kon se, bah ăp oh yuh mah n’ăp kon ta nkơi hăn mpih koăih ntu\k ntô gu\ âm. Ăp nu^h du\t rhơn, n’gơih nđơr kơl ntrong leo”.

Ntrong leo “Quảng Ninh nsum soan ndâk njêng thôn [on mhe” tâm 10 năm bah năp ta nkuăl Bình Liêu le\ dơi trêng lam ăp rơh kơl nu^h [on lan, đah nău r[o\ng ndrel soan ndâk njêng thôn [on nar lơ ue\h, nău rêh văn hoá, nuih n’hanh bah nu^h [on lan dơi rgâl. Wa Lê Thị Thu Hương, Groi kruanh jrô kan mât uănh Jrô kan lo\ mir mât rong n’hanh hun hao [on lan nkuăl Bình Liêu, an g^t:

 “Nău rgâl nău way ơm gu\ âm kơt nău rgâl nău rêh mpeh ntu\k ntô gu\ âm lah rse kăt n’hanh nău moio ue\h ngăn tâm ndâk njêng thôn [on mhe bah nkuăl Bình Liêu. Đah [on Khe O tât a[aơ le\ rngôch rgâl jêh, n’ăp tâm nău wât kônh wa saơ đo\ng rnôk nău rêh a[aơ rgâl hôm, geh ndơ sa ndơ ntêm ri saơ nău rêh kloh ue\h lơn, ntu\k ntô kloh aih lơn, lơn lah g^t mât uănh mpa rong m’hâm [ư. Ne\ lah nău wât bah nu^h kônh wa ta Khe O a[aơ”.

Đah nuih n’hâm mô klach jêr klach njê, n’gâng kan ndrel nu^h [on lan [on Khe O xă Lục Hồn lah êng n’hanh nkuăl Bình Liêu lah nsum dôl ngăn ngên [ư rgâl muh măt bah ăp [on lan ntu\k aơ. Ne\ lah nkô| nău gay nkuăl n’har bri aơ nsrôih ndâk njêng du ntu\k nâp dăng mpeh wa\ng sa, rgâl hao mpeh văn hoá-nău rêh jêng, rgop an mât nâp rnă njrăng, đăp mpăn nkual n’har bri./.

Nu\ih rblang: Y Sưng Phê Ja