VOV4.Mnông: Tâm rơh tâm lơh tâm su mprơ Mỹ kơl neh dak, Trung ương Đảng n’hanh Kruanh Hồ Chí Minh ntru\nh an pơk trong ntop kơl trong [ư Trường Sơn ta le\ 2 ding Đông n’hanh Tây, le\ rgop khlay an tahen n’hanh [on lan [ư jêng lơh têh dăng yan puh wai năm 1975. Bah kơi nar rklaih đăp mpăn, ta mpeh Tây le\ jêng Quốc lộ 14, a[aơ dơi n’hao, pơk hvi jêng Trong Hồ Chí Minh. Hôm ta mpeh Đông, Chính phủ le\ jao an Bộ Tổng tham mưu-N’gâng kan mât njrăng bri dak mbơh nchrăp [ư trong Trường Sơn Đông. Hôm trong aơ geh nău khlay an mpeh trong [ư njrăng rdâng bri dak, nâp nâl mât njrăng bri dak-rnă njrăng n’hanh hun hao wa\ng sa-rêh jêng.

Tâm jay nâp têh ta Tổ dân phố 5, nkuăl têh Kbang, nkuăl Kbang, n’gor Gialai, nu^h tahen ơm Lê Minh Trí rhơn vơt ăp nu^h kan ndrelta rơh tâm lơh kăl e. nău nkoch mpeh nău pah kan, kon său nti ren geh nău kan an tât rnôk ăp nău kahg^t mpeh rơh tâm lơh tâm su ntoh n’gôr kơt lah mô geh lôch. Bơi tât 50 năm ba năp, tahen ơm Lê Minh Trí, tât râng tâm lơh ta trong Trường Sơn Đông. Bom ndrak du\t âk mô dơi rdâng nching nău nsrôih bâh ăp tahen kơt wa n’hanh rơh tâm lơh bâh tahen n’hanh [on lan he ta trong geh nău nkoch. Lôch rơh rklaih đăp mpăn, wa ndrel đah âk nu^h kan ndrel lah ăp nu^h hăn lor bôk năp tât râng nău kan hun hao wa\ng sa ta nkual neh le\ tă tât râng tâm lơh, a[aơ lah nkuăl Kbang, jêng păng g^t du\t na nê| ăp nău rgâl mhe ta mpeh trong lịch sử aơ.

“Lôch geh nar rklaih đăp mpăn, mpôl hên lah ăp nu^h tahen plơ\ s^t tay đah bri yôk, pah kan ta nkual neh Kon Hà Nừng aơ, bâh ta trong Đông Trường Sơn aơ. Ntơm nơh, mô geh ăp trong r^ mâp âk  nău jêr mpeh nău kan nchoăn rdeng drăp ndơ, bum mbo. Yơn bah geh trong Đông Trường Sơn hăn rlet mâp âk nău dơh nơih, nchoăn rdeng drăp ndơ tăch rgâl jêng rnoh khlăy ndơ tâm ban đah ntu\k tăch rgâl. Rlău ma ne\ r^ mpôl hên ndrel đah [on lan, dêh bên đah [on lan ta ntu\k hăn lăp hun hao, pah kan kơt nu^h Yuan he đo\ng”.

Bâh ntu\k tât lah nkuăl têh Thạnh Mỹ, nkuăl Nam Giang, n’gor Quảng Nam, trong Trường Sơn Đông geh ntuh kơl [ư hăn rlet n’gor Quảng Ngãi, Kontum lôch e\ tât Gialai, Dak Lak n’hanh Lâm Đồng. ta nkuăl Kbang- [on tơm Anh hùng Núp, [on lan rnoi Bahnar ta aơ du\t rhơn yor trong hăn hăn let bri năm kăl e le\ geh pơk hvi, hăn nsong dơh nơih. Ngoăy tâm rnoh âk nu^h Ba Na du đê| gu\ ta xã Anh hùng Sơn Lang, nkuăl Kbang tă geh tât khâl Lăng Wa Hồ an g^t, ua\nh trong hăr yor Wa Hồ n’hanh n’gâng kan chính trị pơk năm kăl e, a[aơ geh ngih dak ntuh kơl rdâk [ư ueh, hvi, [on lan rnoi Bahnar ta aơ lơ ma klâng Wa lơn.

“{on lan hên du\t rhơn yor geh săch gay ma so\k si đar gay ma [ư Lăng Wa n’hanh gâp lap geh hăn ta Lăng chop Wa. [on lan kahg^t Wa, klâng Wa ngăn, kanu\ng lah [on lan ê ho\ geh mâp Wa du tơ\ r^ wa roh hêng, [on lan rngot ngăn”.

Trong Trường Sơn Đông nău nkoch kăl e, a[aơ le\ geh ntuh kơl [ư pơk hvi, hăn rlău âk nkual gu\ kan cách mạng ta 4 n’gor Tây Nguyên, tâm rgop đah âk nkual neh têh dăng kơt lah:xã Đăk Ring, Đăk Nên n’gor Kontum, xã Sơn Lang, Tơ Tung, Đất Bằng, Yang Bắc n’gor Gialai. Ne\ lah [on tơm bâh ăp Anh hùng kơt lah: Đinh Núp, A Gió, Kpă K’Lơng, Wừu….Bâh ăp nkual neh têh dăng ne\, ăp nu^h kon bâh nu^h têh dăng ne\, ndrel đah trong hăr Trường Sơn Đông năm kăl e le\ ntop du\t khlăy [ư jêng nău dơi năm mhe 1975. nău khlay lịch sử, nău khlăy ngăn tâm ban nău khlay bâh trong Trường Sơn Đông le\ mpơl na nê|. N’hanh a[aơ, ăp ntu\k dôl so\k do\ng, n’hao nău dơi têh bâh trong Trường Sơn Đông gay ma [ư nău nsrôih an hun hao. Wa Nguyễn Trường, kruanh UBND nkuăl Đăk Pơ, n’gor Gialai an g^t.

“Trong Trường Sơn Đông geh [ư hăn rpho\t Đăk Pơ tâm klâp ma 10 năm ba năp, an geh mbơh lah du\t khlăy đah ta ntu\k. lôch geh trong hăn aơ r^ mpôl hên le\ pơk trong hăn let xã mpeh nhâp nar. Mpôl hên [ư trong bê tông xi măng tâm rgop let ăp xã n’hanh ăp [on trong Đông Trường Sơn r^ nta nău dơh nơih an [on lan”.

Đah nău khlay tâm rgop kơl an hun hao wa\ng sa rêh jêng, ndâk nsơm nău rnă njrăng ngih dak, rnă njrăng đăp mpăn, nău nchrăp trong Trường Sơn Đông ntơm geh [ư năm 2007, yor n’gâng kan Tổng tham mưu- n’gâng kan mât rnă njrăng ngih dak [ư tơm ntuh kơl đah rnoh prăk rlău 10 rbăn rmen prăk.aơ lah trong hăn let 7 n’gor miền Trung n’hanh Tây Nguyên đah nău jong klâp ma 700km, ndrel đah trong Trường Sơn Tây (trong Hồ Chí Minh a[aơ) n’hanh Quốc lộ 1A. pe trong hăn aơ lah tâm rgop ndrel đah ăp trong quốc lộ: 19,25,26,27,29,14B,14E, 40B…njêng trong hăn ueh aih n’hanh hăn let ăp n’gor miền Trung n’hanh Tây Nguyên. T^ng nău mbơh bâh thiếu tướng Nguyễn Bá Tòng, Anh hùng lực lượng vũ trang, tă kan groi Tư lệnh Chính trị Binh đoàn 12, groi kruanh hội truyền thống tahen trường Sơn- Hồ Chí Minh, ăp trong hăn aơ lah nău nsrôih gay ma hun hao wa\ng sa, rêh jêng bâh [on lan ăp mpôl rnoi ta Trường Sơn.

“Bôk năp, trong aơ kơl an [on lan ta Trường Sơn rgâl mhe ueh nău hăn nsong. Ma rgâl ueh nău hăn nsong ne\ r^ nău wa\ng sa mbra hun hao. Yor ntơm nơh mô geh trong r^ pah kan jêr ndơ geh ndơ do\ng, yơn a[aơ le\ geh trong le\ rngôch ndơ [on lan geh mât tăm mbra geh tăch rgâl đah ăp ntu\k êng. Bâh ne\, njêng an nău rêh bâh [on lan ta trong Trường Sơn geh ueh lơn”.

Trong hăr Đông Trường Sơn tâm nău nkoch năm kăl e ndrel đah [on lan ăp mpôl rnoi gu\ rêh ta dải Trường Sơn têh dăng le\ du nuih n’hâm tâm rnglăp, t^ng Đảng, t^ng wa Hồ, [ư geh nău dơi têh dăng, rklaih đăp mpăn miền Nam, dơn ngoăy ngih dak. Lôch 60 năm kơp bâh ntơm pơk trong, trong hăn tâm nău nkoch ne\ le\ geh ngih dak ntuh kơl pơk hvi, tâm rgop đah ăp nkual neh têh dăng ta Trường Sơn, [ư t^ng trong kon mât njrăng ngih dak, ndâk nsơm đăp mpăn- ngih dak n’hanh hun hao wa\n sa- rêh jêng nkual miền Trung-Tây Nguyên.

Nu^h rblang: Thị Đoắt