VOV4.Mnông: Gay ma n’hao, do\ng ăp nău ơm geh êng, nkuăl Tu Mơ Rông, n’gor Kon Tum, dôl rdâk njêng hun hao pâl nđaih ntu\k rêh jêng ndrel đah mbơh tơih tuch tăm, ăp ntil tơm [ư dak si..gay ma ntrôl hun hao wa\ng sa- rêh jêng ta ntu\k.

Tu Mơ Rông lah nkuăl njônh ngai, ta nor yôk Ngọc Linh prêh kuăng, geh âk dak me, dak leng n’hanh ăp ntôr bri hôm nha geh mât kơt ơm nău ueh, trôk nar văr năm nđik rngêt. Bâh nău kơl an bâh ntu\k gu\ rêh bri gle dak nor le\ njêng nău ueh ăp ntil ndơ bri, ndơ si khlăy. Ngăn lah, ta ntu\k lah ntu\k geh âk ntil tơm [ư dak si khlăy “Dak si khlăy ngih dak- Sâm Ngọc Linh”.

Tu Mơ Rông lah [on tơm geh nău way ơm cách mạng. tâm le\ bar rơh tâm lơh tâm su mprơh Pháp n’hanh Mỹ, nu^h [on lan Tu  Mơ Rông du nuih n’hâm jăp t^ng Đảng, t^ng wa Hồ, tâm rgop săk nu^h, soan nu^h an rơh tâm lơh geh nău dơi, đăp mpăn ngih dak. A[aơ, Tu Mơ Rông hôm nha geh mât âk ntil ndơ di tích lịch sử, ăp nău mpơl saơ hôm nha geh ta rơh tâm lơh tâm su.

Tu Mơ Rông lah ntu\k gu\ rêh bâh [on lan rnoi Xơ Đăng geh rlău 95% rnoh nu^h ta nkuăl, geh nău m^n ueh, dêh mêr, gơih kan. Âk ănu văn hoá geh [on lan mât rbăy, ndâk nsơm . ăp ngih jay rông way ơm prêh kuăng, ăp ngih nkơng t^ng nău way bâh nu^h Xơ đăng a[aơ dôl ntoh nâp nâl ta nkual [on lan njônh ngai.

A[aơ, tâm ntu\k rêh jêng [on lan rnoi Xơ Đăng ta Tu Mơ Rông hôm nha geh mât klâp ma 108 bor ch^ng n’hanh âk ntil ndơ mbuăt rlet ndơ do\ng ơm kơt lah Klông put, (đinh pơng), ting ning, ndrel đah ăp nău tâm pât…âk thôn [on mât nău njroh xoang, ch^ng gong gay ma tâm nđur văn hoá, njroh mprơ n’hanh ăp lễ hội way ơm bâh nu^h Xơ Đăng. Âk lễ hội geh [on lan ta aơ mât rbăy kơt lah kuăl brah ndrâm dak, kuăl brah [on, rhơn jay mhe.

N’gâng kan văn hoá Tu Mơ Rông le\ nsrôih tât mbơh đah n’gâng kan ăp gâl ndâk nspm 200 ndơ nsoh way ơm bâh nu^h Xơ đăng, ăp năm [ư nar văn hoá ăp mpôl rnoi, nsoh ndơ way ơm, njroh mprơ, uh mbuăt goh gâr n’hanh ăp môn thể thao mpôl rnoi.

{on lan rnoi Xơ Đăng ta ntu\k mât nău [ư ba lo\ ta ăp nor yôk jêng ăp lo\ ntung gung du\t ueh, nđir ueh ta rnôk mbôn, êr chrêk ta rnôk ba du\m.

A[aơ, nu^h [on lan Tu Mơ Rông dôl hun hao rnoh neh tăm Sâm Ngọc Linh n’hanh ăp ntil tơm [ư dak si êng mô dơn gay ma n’hao wa\ng sa, jut jăng ach o nâp nâl ma hôm nha an geh njêng ăp ntil ndơ pâl nđaih way êng ta ntu\k.

Bâh ăp nău ne\ lah ntu\k n’hanh nău dơh nơih gay ma Tu Mơ Rông hun hao pâl nđaih tâm rgop ndrel đah nău ueh văn hoá, lịch sử bâh ta ntu\k.

Năm 2018, nkuăl Tu Mơ Rôngpă dăp an rlău 500 rkeh prăk an ăp nău kan mbơh tơih, mbơh n’hơ pâl nđaih ntu\k rêh jêng tâm rgop đah nkual pâl nđaih sinh thái xã Măng Ri, nkra tay nkual di tích lịch sử ntu\k gu\ n’gor ta xã Măng Ri.

Năm 2019, nkuăl Tu Mơ Rông geh pă tay 500 kreh prăk [ư mât rbăy, n’hao nău ueh văn hoá mpôl rnoi, ndrel đah di tích lịch sử cách mạng ta xã Măng Ri n’hanh pâl nđaih sinh thái dak âk dăp Đăk Chum II, xã Tu Mơ Rông.

Mbơh [ư nău ntru\nh 20 bâh rnâng kan n’gor uỷ Kon Tum mpeh săch ăp ntrong kan tơm khlăy, geh mhe tâm năm 2019 gay ma leo [ư, nkuăl Tu Mơ Rông ua\nh năl âk ntrong kan, tâm ne\ nkô| nău ndel đah hun hao pâl nđaih ntu\k rêh jêng, pâl nđaih văn hoá lịch sử n’hanh tât ua\nh ntu\k tăm sâm..lah ngoăy tâm âk ntrong kan gay ma ntrôl wa\ng sa- rêh jêng ta ntu\k.

Tât a[aơ, nkuăl Tu Mơ Rông le\ rdâk njêng ntu\k pâl nđaih ntu\k rêh jêng ta [on Pu Tá ndrel đah di tích lịch sử cách mạng nkual gu\ kan n’gor uỷ ta xã Măng Ri n’hanh ntu\k pâl nđaih sinh thái dak âk dăp ta xã Tu Mơ Rông, le\ mbơh ntu\k pâl nđaih hao yôk Ngọc Linh ndrel đah ua\nh ntu\k tăm sâm Ngọc Linh, nkre lah, nt^m đă ăp xã rdâk njêng ntil ndơ pal nđaih geh nău way êng nơm.

Wa A Rin Ka- groi kruanh UBND nkuăl Tu Mơ Rông an g^t: tâm let năp tay, UBND nkuăl Tu Mơ Rông nt^m đă ăp n’gang kan têh an rgum ntuh kơl n’hanh kuăl đă ăp ntu\kleo kan, nu^h kan ntuh kơl so\k do\ng ăp ntu\k pâl nđaih ndrel đah hun hao  nău wa\ng sa nkre ntrôl hun hao pâl nđiah.

Tâm bôk ntuh hun hao pâl nđaih, nkuăl Tu Mơ Rông ua\nh năl xã Măng Ri [ư ntu\k pâl nđaih tơm. Yor xã geh rnoh neh bri hon êng dăch n’har đah nkual mât rbăy Ngọc Linh, geh ndơ sâm Ngọc Linh ntoh lư, geh ntu\k gu\ kan n’gor uy tâm ăp năm tâm lơh tâm su. Ta Măng Ri geh ăp thôn [on nu^h Xơ đăng hôm nha geh ăp ngih jay geh ăp nău way ơm…xã hôm nha geh bơi tât 200 ha lo\ ntung gung, rnôk tât ta aơ ta ăp nar du\t khay 10, năch mbra geh ua\nh ăp lo\ ba du\m êr chrêk jêng nău ueh êng ta ntu\k aơ.

Wa Nguyễn Bá Thành- kruanh UBND xã Măng Ri an g^t, geh ua\nh năl lah ntu\k pâl nđaih bâh nkuăl, ta ntu\k dôl mbơh [ư ăpntrong kan gay ma geh âk năch kơt lah rgo\ jă nu^h [on lan ăp thôn [on, ngăn lah [on pâl nđaih ntu\k rêh jêng Pu Tá ndâk nsơm nău way kan ơm , mât kloh ueh ntu\k gu\ rêh an kloh ueh, nkra ngih jay way ơm gay ma kơl an năch tât pâl rlưn, ua\nh g^t.

Tât ta Măng Ri mbra geh 3 ntil nău pâl nđaih tơm gay ma năch săch pâl, geh pâl nđaih mpeh văn hoá, lịch sử, ntu\k rêh jêng, ndơ do\ng way ơm, pâl nđaih ta bri dak, pâl nđaih phit nuih n’hanh ntu\k tuch tăm.

Tâm ban kơt Măng Ri, Ngọc Lây lah xã geh nkuăl Tu Mơ Rông ua\nh năl hun hao pâl nđaih ntu\k rêh jêng ndrel đah nsơ tuch tăm. Wa Đặng Quốc Dũng- kruanh UBND xã Ngọc Lây an g^t, ta ntu\k dôl mpo\ng hun hao nău pâl nđaih gay ma mbơh tơih nău ntơ n’hanh tăch rgâl ăp ntil ndơ tơm [ư dak si. A[aơ xã Ngọc lây dôl pơk ăp rơh pâl nđaih văn hoá ntu\k rêh jêng, tât ua\nh ăp [on rnoi đê| ta ntu\k ndrel đah mbơh ăp ntil tơm [ư dak si, dôl [ư rdâk njêng ăp nkual pâl rlưn, rlu rlău ta homstay ta ăp [on ndrel đah nău tâm nđur ch^ng gong Tây Nguyên, mât rbăy nău ueh văn hoá bâh nu^h Xơ đăng.

Nkuăl Tu Mơ Rông knơm, nău hun hao pal nđaih ndrel đah ăp ndơ tơm [ư dak si ndơ tuch tăm n’hanh mât rbăy ăp nău văn hoá way ơm bâh nu^h Xơ Đăng mbra kơl an Tu Mơ Rông ăp nar lơ ma hun hao.

            Nu^h rblang: Thị Đoắt