2 khay bôk năm 2024, nau geh tơm prăk bah n’gor Kon Tum nklăp 621 rmen, đah rlau 117% rđil rơh aơ năm 2023. Nau tuch tăm hun hao đah rnoh tăm yan puh-vai rlau 9.400 ha; rnoh geh tăm lam nkual hao rlau 12%; nau kan pâl n’aih tâm grop nsum ma nkuăl tăm, dak si khlay geh rlau 575 rbăn tŏ Rđau kan n’gor KonTum mbơh, bol ma rnoh hun hao geh ueh, yơn Kon Tum hôm lah n’gor ach o, ê geh nau dơi, nau kan êng, nau rgâl êng gay ƀư dơi nau dăng. Nau aơ ƀư Kon Tum lŏ rdâng nau mbrơi rđil đah ăp n’gor êng bah nkuăl. N’gâng tơm lah tuch tăm, nau ndal ngăn rnôk aơ lah tă bah nau kan tâm rgop gay ê nkra jru ndrel joi luh nau tăch ndơ tuch tăm, dak si gay ma n’hao nau geh văng sa.

 Ntơm bah dŭt năm 2023, ƀư ăp nau nchrăp đah nkual ƀon têh Hồ Chí Minh, hŏ kơl an Kon Tum ntrŭt dăng tâm boh nau kan tuch tăm dŏng nau kan prêh, ndâk đăp mpăn nkuăl tăm tơm dak si. Khlay ngăn lah nthoi nau dơi đah ăp ntŭk tăch ndrel leo ndơ tâm ăp ntŭk tăch siêu thị gay ma tăch. Tâm nê, nkual ƀon têh Hồ Chí Minh hôm geh nau nchrăp kơl an n’hao nau dơi săk ntơ Sâm Ngọc Linh, Lan Kim tuyến, Đẳng sâm...ndâk nau dơi săk ntơ đah ăp nti ndơ tuch tăm, ndơ kah khlay gay ma lah rjăp nau ƀư rjăp khlay lơn tay ân nkuăl. Wa Nguyễn Tấn Liêm, Giám đốc N’gâng kan tuch tăm ndrel hun hao ƀon lan Kon Tum mbơh:

‘Phung hên dôl ntrŭnh 2 rơh rƀŭn gưl nkuăl, ngăn lahởh rƀŭn “Festival Sâm Ngọc Linh-Kon Tum. Tâm nê ƀư rơh rƀŭn nchră gưl nkuăl mpeh hun hao sâm Ngọc Linh ndrel ăp nau ntil dak si tâm lam nkuăl ƀư dŭt năm 2024. Êp nê, tâm khay 4 aơ đah nau kơl an n’gâng kan tuch tăm ndrel hun hao ƀon lan nkuăl ƀon têh Hồ Chí Minh hên kŏ ntrŭnh ƀư tâm nchră mpeh nau hun hao tuch tăm dŏng nau kan prêh mhe tâm nau kan tuch tăm”.

 Rđil đah ăp nkuăl êng bah Tây Nguyên, Dak Nông geh ntŭk tâm dăch đah Đông Nam bộ ndrel tâm dăch ma nkual ƀon têh Hồ Chí Minh ngăn, jêh 20 năm nkah bah n’gor Dak Lak. N’gor aơ mơ dơi rklaih ach o, mbrơi hun hao bah rnôk aơ 3 năm. Tĭng wa Lê Văn Chiến, Groi Kruanh rnâng kan n’gor Dak Nông, ntơm năm 2020 tât rnôk aơ, nkuăl tuch tăm jur hôm rlau 39%, rgala tâm nê lah nkuăl công nghiệp, ndâk nkra, ƀư kan.

Yơn lah, tuch tăm hôm lah nau kan tơm dăng đah âk ntil ndơ dơi geh ƀư rjăp nau dơi tăch tâm dak, dak ba dih, kơt: cà phê, tiêu, cao su, chanh sre, bum chin, sầu riêng... Âk nau kan tuch tăm kơt đŏng nau kan prêh mhe, dŏng nau dơi, kơt: Viet Gap, Global Gap, OCOP...leo tât nau văng sa têh. Wa Chiến ân lah, bah nau tâm boh, kơl an bah nkuăl ƀon têh Hồ Chí Minh, nau kan tuch tăm bah n’gor hŏ ntrơn tât nau rgum lơn, ntŭk tăch geh lơn. Dak Nông kŏ ŭch ƀư nau tâm rgop nkual, nkual ƀon têh Hồ Chí Minh mra ƀư nau hun hao tuch tăm đah nau kơl an kan mhe, ntĭm nti nĭih kan, ntrơn rgâl mrô ndrel dŏng nau kan mhe. Dak Nông ŭch nau dơi bah nkuăl ƀon têh Hồ Chí Minh tâm rnôk jêh nkra trong rloh rlau Tây Nguyên gay kơl an nau tăch rgâl ndoh ndơ ueh lơn:

‘Đah trong hăn rloh rlau Tây Nguyên nthoi nkuăl ƀon têh Hồ Chí Minh hên năl aơ lah nau dơi dŭt n’hâm khlay gay nkuăl Tây Nguyên nthoi ma nkuăl ƀon têh Hồ Chí Minh ngăch lơn. Rnôk ndoh ndơ 2 nkual geh tăch rgâl ngăch, nơih mra lah nau nsôih têh. Aơ kŏ lah tâm bôk nau kan hun hao trong hăn ngăch ma Bộ chinh trị, Chính phủ ndrel Quốc hội nchră luh”.

 Tĭng wa Đinh Minh Hiệp, Giám đốc N’gâng kan tuch tăm ndrel hun hao ƀon lan nkual ƀon têh Hồ Chí Minh, rnôk aơ, nau pă ndơ tuch tăm ê âk. Ndril ma ân geh pơk hvi ntŭk tăch rgâl tâm dak rƀŏng tât nau kan tăch luh, ri nau tâm boh bah nkualư ƀon têh Hồ Chí Minh đah ăp nkuăl, tâm nê geh Tây Nguyên gay ntoh bah ăp nau kan bah ntŭk kan ngăn, tơm prăk ntuh kơl, tơm nŭih kan blau gay tâm kơl ân ăp n’gor. Khlay ngăn, nau tâm boh rơh rlau aơ leo tât nau geh dơi ngăn tâm nau ndâk ndơ dŏng, pơk ân nau nkoch nthoi ntŭk pă, tăch dŏng. Wa Hiệp kŏ ân lah, nau ngăn bah tâm rgop, kơl an bah nkual ƀon têh Hồ Chí Minh đah ăp n’gor Tây Nguyên geh mâp âk nau jêr, êng nau mô tâm ban nau tăch, ăp nkuăl hôm geh nau mât rnoh geh, nau dơi tâm dak ndrel dak ba dih.  Nau tăch luh, joi tu tơm ndơ ân geh rklaih gay mbơh nau geh nsum rnôk nau leo tăch:

‘Nau tâm rgop bah nkual ƀon têh Hồ Chí Minh đah ăp n’gor lah nau ntrơn jao nau kan mhe ri mra dơi tâm boh gay dơi uănh ngăn nau joi tu tơm. Hên mra đăp mpăn ăp nau kan dôl geh ƀư kŏ geh tŏng dơi nau tŏng dak ba dih ri kơt nê plưŏ tay mra geh tŏng dơi nau ytâm rgop nau tăch rgâl ndrel ăp ding kŏ geh nau dơi tă bah nau hun hao aơ”.

Nkuăl ƀon têh Hồ Chí Minh ndrel 5 n’gor Tây Nguyên dôl pă 558 nau kan ntuh kơl, tâm nê geh âk ngăn tâm nau kan tuch tăm prêh, nau ê nkra, trong hăn ndrel Logistic...Aơ kŏ lah nau ueh gay ăp n’gor mbơh, lah rnôk nchră tay nau dăng ndrel nau geh dơi bah ăp n’gor. Yơn lah, ăp nkuăl ân ơm ƀư rjăp ngăn nau rgum bah n’gor, nkuăl ƀon têh, rgum ăp nkuăl tăm, nkuăl văng sa gay geh nau mbơh jă nŭih kan khoa học mĭn lor ma mbơh tât ntŭk kan. Bah nê, kơl an ăp nau kan geh ntrŭnh ƀư dŭt n’hâm dăng, kơl an nau ŭch tâm ntŭk đah ăp n’gor tâm nkuăl./.