Cách mạng hli 8 thiêz xiêz 2/9 xor xưv nto bê hâur lịch sử mênhx cxưx Việt Nam

          Hli 8 shông 1945, đros muôx Đảng cộng sản Việt Nam, zos zơưv hloz Hôx xar tơưv thiêz chox car huv zos, pêx xênhv Việt Nam tưz sik đros sơưr tơưv txênhz ntâuk zênhx tros châuz, cxiv kho pêz têz qơưs yênhx iz luz têz qơưk tiêx tuk, pêx xênhv hla trâus têx cêr txov, muôx luz nênhx truôx tuk. Hnuz 2/9/1945 ntơưv quảng trưởng Ba Đình lịch sử Hà Nội, zơưv hloz Hôx tưz nhênhv ntơưr kriz xênhz pêz têz qơưs Cộng hòa xã hôiv Chủ nghĩa Việt Nam truôx tuk, vav mênhx, nhiv no zos, zos luz têz qơưk công nông xuz thơưx ciês nhoz Đông Nam Á.

        Cách mạng hli 8 thiêz 2/9 zos ntâuk chiv nto bê hâur lịch sử mênhx cxưx Việt Nam. Paz muôx tâu iz luz nênhx yiêz trâu iz mênhx cxưx VN sir jos sơưr tơưv txênhz, ntâuk zênhx tros châuz chiê muôz tâu iz luz nênhx jông xưk li nhiv no. Txix ntâuk zênhx tros châuz co tưz xơưz cxiz trâu têx têz qơưk trâus tros châuz txênhz sâuv ntiêx têz sir jos sơưr tơưv txênhz.

        Xav txix chêix ntux lax shông 1945, tror tis njiêz ntu nênhx hâur 78 shông đhâu njiz tsik zos tsơưs têx phiv liv, taz sik pêx xênhv lok six jông siêz lok mênhx cxưx li têx uô tâu truôx jông, tir ntâuk zênhx tros châuz nto bê lul thôngz ntiêx têz. Pêz têz qơưk txix iz têz qơưk trâus tros châuz txênhz,  yênhx iz luz têz qơưk truôx tuk, vav mênhx, muôx qơư sơưr sâuv ntiêx têz. Nhiv no, côngv thôngx ntiêx têz pâuz txos Việt Nam zos iz mênhx cxưx muôx cêr côngv siêz tir ntâuk zênhx tros châuz thiêz tsênhv zos iz mênhx cxưx truôx siêz thiêz sir jos hâur cxiv tsa luz nenhx yiêz tsâu sor shir phaz, cxiv tsa têz qơưk ziv hnuz ziv huôv tsar thiêz hlôngr yiêz./.

Vừ chu BT-Lik Thox cxêik nhênhv

Luz nênhx yiêz nhoz thax tsav qơư cách mạng Puz Nhungz

       Puz Nhungz zos huyện Tuần Giáo, tỉnh Lai Châu (kuz), nhiv no zos tỉnh Điện Biên li thax tsav tox siêz đêz đrôngs, muôx tox trôngz ntâu, cêr muk lok njiz ntâu phiv liv. Tiv cêv kuôk đêz têx tỉnh qơư kik, viv li txơưv ciês thâuv cách mạng hli 8 yênhx côngz lok Tuần Giáo cux tsik tâu muôx tsưr tsix Đảng cộng sản thiêz phongz yaox cách mạng.

        Taz sik, hâur jiês ntâuk tros châuz Pháp, Puz Nhugz tưz tâu xêir tsov zos Ban cán sự Đảng tinhv Lai Châu li qơư cách mạng. Đros muôx chi bộ Lai Châu li chox car, kaz shông 1949, Ủy ban ntâuk tros châuz oz xar Pu Nhungz thiêz Tỏa Tình (huyện Tuần Giáo) tâu yênhx lix. Hâur shôngk shông 1950, đôiv du kịch xar Puz Nhưngz tâu yênhx lix. Txix ciês thâuv chor hnuz xuz thơưx tâu yênhx lix, tsuôk muôx tsơưs cxuô zav triêv fov thiêz zos têx zav tsik jông xưz, taz sik txix têx sir jos, muôx tsưr ziv jông, đôiv du kích Puz Nhungz  tưz tir tar tâu ntâu jiês tros châuz tuôx ntâuk, uô trâu tros châuz trâus pôngz plox ntâu kror, tâu pêx xênhv njênhs njôngr. Zơưv Lềnh Xênhv Lik, Bí thư Chi bộ jok Tênh Lá, xar Puz Nhungz hêik pâuz: “Tâu Đảng, Têz qơưk paz mak nhiv no tưz muôx cêr yêz ô tô tuôx txos jêx jok lơưv, pêx xênhv luz nênhx cux tưz jông đuô lơưv. Muôx tsêr vênhx huôv chiê pox nhuôs sơưr đơưk xênhz huôx yênhx shông, têx tuz nhuôs hâur jok cux tâu muk cơưv ntơưr cxix cxuô. Chor hax huv xưk li poz cưk, blêx, tâuv pâur mak muôx nênhs tuôx zuôr ti gâuk ntơưv jok, luz nênhx tưz muôx đuô lơưv”.

          Hâur huôv tsar kinh têr, txơưv tsênhv yuôr ntâu kror phiv liv viv zos thax tsav nhoz đêz, tox siêz, taz sik txix sir jos hla đhâu yêiz pluôs, pêx xênhv nhoz Puz Nhungz tưz muk nriêr pâuz ntơưv ntâu qơư, cơưv shâuv thiêz muôz ntâu zav zu nôngz, tsoz chos, ntông nox txir yiêz chox lok chos. Nhiv no tưz muôx ntâu zav hax huv jông nto bê ntơưv Puz Nhungz, xưk li tsoz caz tsiz lok zis kuôr njuôk đuz, txir pôngr lux…

 Tas nro xar tưz huôv tsar tâu muôx 10 héc ta ntâu tsoz mắc ca; 60 héc ta ntâu ntông nox txir. Muôx ntâu tsưr ziv uô nox txix chos kôngz lôngk, tu zus paz muôx phênhv sâu txix 50 txos 100 triệu đêiv ntâu iz shông.

          Phuôx huiz têz qơưk Zênhz shôngx Vưx A Zênhz, phongz yaox cơưv ntơưr cux tsik so tâu sir jos uô thiêz zos yênhx kror chi cax nhoz Puz Nhungz. Ntâu “Chuôz xênhv sir jos cơưv ntơưr” li: Chuôz xênhv Vưx nhoz jok Đêx Txiê, Chuôz xênhv Shôngx nhoz jok Fênhz Piz… paz cxơưz cxiz trâu ntâu cxênhx nênhs nhoz ntơưv thax tsav qơư li phongz yaox cơưv ntơưr.

           Zơưv Tsưz Xênhv Shôngx – Tôv phưv tôv chuôz xênhv Shôngx nhoz Fênhz Piz, xar Puz Nhungz, huyện Tuần Giáo puz pâuz: “Shông nhiv kruôr đhâu chuôz xênhv Shôngx tưz sir jos, yax kriê hêik nênhs sơưr thơưx chor chuôz xênhv, tsưr têx ziv chuôz zis sik côngv siêz, siz paz uô kinh têr, sik paz kruôz kriê, hêik têx tuz nhuôs muk cơưv ntơưr. Shông đhâu 100% chor nhuôs muk cơưv ntơưr cxix cxuô, tsik muôx lênhx nhuôv tưs tso ntơưr tsês, chor jiês thik mak puôr lênhx uô tâu thiêz ndê lớp cxix cxuô”.

          Zơưv Civ Xênhv Vưx, Chủ tịch Ủy ban xar Puz Nhungz,huyện Tuần Giáo puz pâuz: Sir zôngv jông Đảng, Tê qơưk, tỉnh li têx pênhr nhiêx paz, cấp ủy, chinhr quyền xar Puz Nhungz tưz phuôx huiz chor canr bôv, đảng viên, nênhs muôx suôz bê, txir ndâux txir luk li pưk txux, hêik pêx xênhv hlôngr yiêz đuô tsoz chos, sir zôngv khoa học kỹ thuật trâu uô nox chiê gra siêz tsiv gri kinh têr. Zos xưk li shông 2015 chor ziv chuôz zis pluôs tas nro xar yuôr muôs 50% ntâu mak txos nhiv no tưz grêk tsơưs txo yuôr 37%. Txix xar tax tsik tâu luôs hâux lưv tưs hâur cxiv tsa jêx jok yiêz, nhiv no Puz Nhungz tưz uô tâu muôx 15 hâur 19 luôs hâux lưv:“Cấp ủy, chinhr quyền ntơưv qơư xav jênhv tsênhz mênhx tsưr ziv tsuv huôv tsar kinh têr xar hôiv, truôx tuk phênhv sâu trâu pox nhuôs, txok grêk yêiz pluôs. Hâur têx shông jê lok no Puz Nhungz tâu yưv pênhr paz lok six ntâu chiê uô cxuô zav, trạm y têr, tsêr cơưv ntơưr, cêr muk lok, paz trâu pox nhuôs muk lok, thâux xa hax huv, huôv tsar hax huv zôngx ziv đuô. Pox nhuôs tưz sir jos hlôngr yiêz đuô tsoz chos, chos caz tsiz, txir pôngr lux huôv tsar tsưr ziv uô kinh têr ziv chuôz zis”.

          Hâur jiês ntâuk tros châuz Pháp, nênhs nhoz Puz Nhungz iz siêz muk lơưr Đảng, chor nênhs trâus tuôs chiê por vêv cách mạng li liệt sĩ Vưx A Zênhz, Zênhz shôngx quân đôiv Sùng Phái Sinh tưz nto bê lus hâur lịch sử thiêz tâu sâu tsês, hêik txos hâur tâuz ntơưr. Hâur ntu têz qơưk tiêx tuk, cxuô cxênhx nênhs nhoz têz qơưk cách mạng Puz Nhungz cux tsênhv sir jos hâur phongz yaox txo grêk yêiz pluôs, cxiv tsa luz nênhx yiêz tsâu sor, jông đuô ntơưv thax tsav qơư nhoz./.

Vũ Lợi-Lik Thox cxêik nhênhv

Sa Pa xeir tsov vênhx huôv ntơưv qơư huôv tsar qơư ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs

       Nhoz kuôk đêz tsênhv qơư thị xã Sa Pa zuôr xar 3 cêik, Cát Cát zos tsôngv box Hmôngz iz hâur têx jok lâul. Nhoz no tsênhv tuôr tâu tsês têx txux chi cêr nênhx phôngz cxưx jông thâuv nzor.

       Tiếng hiện trường trẻ con hát....

       Hâur têx hnuz kaz ciêz, tsôngv kruô tuôx ndis uô si trâu thax tsav qơư co zuôr tâu 130 ntâu lênhx nhuôs zâu hnar nênhs Hmôngz têx tsôngk yo nthuôr uô txux chi cêr lov jêv jông. Nhoz no tsi tiêk chor tuz nxeik hluôk mak hur si têx lênhx tsar jok cux tâu nthuôr uô lov jêv, cê por hưv, tuôr tâu tsês têx txux chi vênhx huôv tsi chiê pôngz plox, cê muôx phênhv sâu tâu truôx. Zơưv Nguyễn Trung Kiên, Phưv giám đốc Công ty sêiz car, cxiv uô qơư ndis uô si Cát Cát heik pâuz: “Pêz por hưv, khưx phưx nênhs Hmôngz têx txux chi vênhx huôv jông thâuv nzor chiê xeir tsov huôv tsar uô qơư ndis uô si truôx. Tsôngv kruô tuôx jok Cát Cát zuôr seiz pov tâu tsôngv box sơưr đơưk hâur jok têx hâux lưv uô, cêr xênhz huôx nox nhoz hâur niêx hnuz, luôs hâux lưv kriê têx txux chi cêr uô nênhx trâu chor tuz nhuôs, kriê nênhs Hmôngz têx ntơưr sâu chiê sơưr đơưk pâuz tsênhz lok tsôngv box cêr nênhx vênhx huôv”.

          Xeir tsov vênhx huôv chiê huôv tsar, qơư ndis uô si li Cát Cát tưz cxiz tsôngv box sơưr đơưk ntơưv qơư huôv tsar uô têx muôx jông chiê hu zâuv tsôngv kruô tuôx uô si ndis shuôs têz qơưk. Nhiêv Cát Cát, Jason iz lênhx hluôk tuz nhoz têz qơưk Anh tưz chiv chir hlôngr bê Choz Tsiz hu uô Sơn thiêz thor tâu nhoz ntơưv no chiê uô hâux lưv hâur thax tsav qơư ndis uô si co. Sơn tsiv uô nduôr thax, zuôr muôs huv ntơưv no tâu 2 hlik heik: “Nhoz no lok six lov jêv cơưk thiêz tâu heik lul, sik thav đros ntâu lênhx heir nênhs tsơưs cur lok six shir phaz. Viv lơưr siêz jông, nhiêv kruô”.

         Xã Tả Phìn, thị xã Sa Pa-suôv qơư tuôr tâu tsês nênhs Cho thiêz Hmôngz ntâu txux chi vênhx huôv jông. Tix lâus Trần Chí Thành, Giám đốc HTX Tả Phìn Xanh tưz xeir tsov qơư chiê huôv tsar qơư ndis uô si côngv thôngx. Shông 2019, thax tsav qơư ndis uô si chiv xênhz đrox tsuôs Tả Phìn zos qơư huôv tsar uô tâu jông trơưk cui tinhv xuz thơưx hâur tas nro têz qơưk. Tix lâus Thành heik: “Pêz tsưr ziv zos xeir tsov têx muôx jông ntơưv qơư huôv tsar uô ju lix côngv thôngx, nthuôr đêz đar chiê lưv lênhx lưv tus, têx thax tsav txơưr đuô cơưv shâuv, uô trơưk chiê ju lix Sa Pa thiêz Tả Phìn huôv tsar, tâu côngk nhav pêz tưz huôv tsar tâu suôz bê, ziv hnuz ziv muôx ntâu tus chôngz lênhx kruô tuôx ndis seiz uô si thiêz muôz hâux lưv uô, cxaz nzir phênhv sâu tâu trâu tsôngv box ntơưv qơư”.

         Zos iz hâur 10 qơư jông yax sâuv ntiêx têz trâu tsôngv kruô tuôx ndis shuôs uô si tâu ntơưr pov tsir Anh thiêz Mỹ côngk nhav. “Qơư ndis uô si vênhx huôv jông đuô hur si sâuv ntiêx têz”, “qơư ndis uô si muôx chiv xênhz đrox tsuôs jông yax sâuv ntiêx têz”. Têx uô trâu thax tsav qơư ndis uô si Sa Pa tâu côngk, kruôs txos li co, zos viv suôv qơư no tưz uô tâu lok six jông luôs hâux lưv xeir tsov têx muôx jông, txux chi vênhx huôv ntơưv qơư chiê cxiv uô cxuô zav hax huv cov huv đros tsôngv kruô tuôx ndis uô si, sêiz shuôk têz qơưs siêz nhiêv./.

(CTVVOVTB-Riê Lâux cxeik, nhênhv)