Lênhx nxeik Hmôngz thiêz txux chi huôv tsar uô nox txix muôx iz zav đaz tsi cxơưz paz

                          “Cur bê zos Tẩn Thị Shu thiêz cur zos nênhs Hmôngz nhoz Sa Pa”.

Đros thiêz têx nhuôs zâu thiêz tsôngv px nhoz xã Lao Chải, huyện Sa Pa, tỉnh Lào Cai cux xưk li ntâu lênhx tsôngv kruô tưz tuôx txos ntơưv luz tsêr tok kruô Sa Pa “Ô Châu” puôr lênhx kruôl nxiês thiêz nhiêv txos lênhx nxeik muôx txux chi tsưr ziv jông, sir jos uô nuv ntơư. Têx lul heik lol lênhx tsưr tsêr tok kruô nhoz Sa Pa iz shông sâu tâu 2, 3 tỷ nhiêx, muôz hâux lưv uô truôx trâu yênhx châuv lênhx lox tôngv uô ntâu lênhx nênhs tưz kruôl nxiês txos.

Vax tsêr txov nhêv, cơưv ntơưr txos lớp 5, Tẩn Thị Su tso ntơưr tsês chiê đros lênhx niêv muk muôs huv trâu têx kruô ndis shuôs têz qơưk uô si. Tror ndo đuô lok têx hnuz nhôngs thâuv co, Tẩn Thị Sú, Su tuk niêv lâul heik pâuz:

“Su lok six xar muk cơưv ntơưr cơưk, taz sik tsi muôx nhiêx, niêv nyei tsav tsi muôx đaz tsi nox xưz, chênhr viv li Su cux cxơưx, Su thiêx tso ntơưr tsês”.

Tik mul seiz lênhx niêv lâuk, Su luôs heik:

“Đhâu thâuv so ntơưr mak cur muk muôs huv. Muôs huv lok six txov nhêv viv thâuv co tsi pâuz luk Anh, muôx kênh hnuz mak tưz tsi tâu iz hox hlo, têx hnuz li co zuk zông yeiz”.

Tsênhv thâuv luk Choz Tsiz tưz tsi pâuz cxix, Luk Hmôngz heik mal kruô ndis shuôs têz qơưk lơưr tsi pâuz, tsi to tâuz, Tẩn Thị Su qir cơưv heik lul Anh txix têx lênhx kruô saz têz qơưk đrâuv. Iz chas ntơư niêv lâuk cxênhx txuôs iz kro mê njik têx nhiêx txiêx muôs huv chiê niêx hnuz tsês 2, 3 six hơưv muk cơưv luk Anh đhâu mạng Internet, ntâu lênhx lơưr xar tiêk niêv lâuk mul cor meir uô si.....

Thâuv heik tâu luk Anh jông đuô, Su jux juk tso hâux lưv muôs huv tsês chiê muk tơư kriê cêr trâu tsôngv kruô saz têz qơưk đrâuv ndis shuôs ntux uô si:

“ Su khênhr chox kruô ndis shuôs ntux uô si muk car ciêz. Muk hâur ciêz mak Su kriê trâu kruô tiêk kror no tsôngv box ntơưv qơư hu li no, lok sik lul Choz Tsiz lơưr heik li no. Hok nêx lul heik zos li chas, lơưr kriê trâu zuk txix jâuz, txir ntông hu li no li tov, jux juk zuk pâuz xưz”.

Shông 2001, Tẩn Thị Su qir têk uô dưv anr Sa Pa O’Châu, qơư paz tsôngv kruô ndis shuôs têz qơưk uô si txuôk đros trâu têx lênhx chox kriê cêr ntơưv qơư chox kruô muk ndis seiz têz qơưk. Taz sik đhâu 10 ntâu shông, công ty Sa Pa O’Châu thiêx qir uô hâux lưv. Thâuv co Su nhiv kruôr cơưv tas ntơưr lớp 9 bổ túc vênhx huôv. Công ty yênhx lix đros thiêz tsưr ziv, siêz xar zos muôz six hơưv trâu têx nhuôs zâu muôx luz nênhx txov nhêv muôx têx tâu hâux lưv uô thiêz paz max chuôz zis:

“ Thâuv ntêx cur nhoz pêv xã vax tsêr txov nhêv, viv li txix thâuv zâu tsi tâu muk cơưv ntơưr, hnor tiêk niêv lâuk Su krêz iz lớp cơưv li no, cur tuôx pêv no thor thiêz niêv lâuk Su chiê cur muk cơưv luk Anh, cơưv nzir luk Choz Tsiz”.

Lar heik, Sa Pa O’Châu tsưr ziv uô ju lix zos iz tsưr ziv uô ndar txos trâu côngv thôngx. Têx kruô tuôx ndis seiz têz qơưk uô si thâuv cxaz chuôz đros Sa Pa O’Châu muk ndis shuôs têz qơưk zuôr tuôx kriê luk, txux chi tsi zuôr nhiêx trâu têx nhuôs zâu ntơưv qơư. Hlôngr viv muk muôs huv, têx nhuôs tâu nox nhoz, xênhz huôx uô cê hâur iz luz tsêr, tâu cơưv luk Anh đros têx lênhx kruô saz têz qơưk đrâuv, cơưv têx txux chi tsưr ziv lok sâuv  uô ju lix, muôs huv..... Sapa O’Châu tưz yênhx lix iz tsênhv qơư krêz lớp cơưv trâu nhos 40 lênhx shux xênhz thiêz paz xênhz huôx nox nhoz mul lok trâu zuôr xar 100 lênhx nhuôv zâu. Tix lâus Tom, lênhx nênhs uô têx nuv jông siêz ntơưv Sa Pa O’Châu heik:

“Lok six jông thâuv cur tâu tror tuôx ntơưv no thiêz cux lok six jông siêz, shir phaz thâuv tâu tror njiz têx nhuôs zâu mak cur tưz kriê ntơưr trâu lơưr kuôk no 4 shông đrav ntêx. Seiz pov têx nhuôv hloz lox yênhx nênhs, muôx kênh lênhx tưz yênhx têx lênhx tơư kriê cêr trâu tsôngv kruô ndis shuôs têz qơưk, ntâu lênhx tưz zok nriêr tâu hâux lưv uô”.

Sa Pa O’Châu tưz uô tâu hâux lưv trơưk tsưr ziv, siêz xar thiêz huôv tsar jông, krêz uô nzir têx hâux lưv uz no chiê muôx phênhv sâu siêz:

“Têx nhiêx txiêx mak zul uô lax luôv sâu tâu ntơư, Su muôz trâu zoz zux kriê txux chi, trâu têx nhuôs”.

Paz cxơưz trâu têx nhuôv zâu muôx luz nênhx txov nhêv muôx nzir six hơưv muk đros luôs lưv tuk cơưv txux, taz sik Tẩn Thị Su thâuv tưs tưz ndo njôngr lol zuk luz nênhx txov nhêv zar đhâu lok tơư liêz đros niêv muk muôs huv trâu uz trâu no, ntơư zos tror sir jos cơưv txux. Su tưz cơưv tas ntơưr lớp 12 thiêz shông 2016, Su tror muk cơưv Đại học kinh tế Quốc dân, nhoz đêz cơưv.

Tẩn Thị Su cux zos lênhx nênhs Hmôngz xuz thơưx tâu Forbes Vietnam kruôs zos iz hâur 30 lênhx tsi tâu muôx 30 shông uô tâu ntâu luôs hâux lưv jông./.

(Thanh Thủy-Riê Lâux cxeik, nhênhv)