Đhâu têx cêr pôngz siêz, phiv liv, Noong Nhai sir jos huôv tsar uô nox

Nhoz kuôk đêz Tsênhv qơư TP Điện Biên muôx 5 cêik trơưk txox cêr lox 279 lok saz trôngx đriv ntiêx têz Tây Trang, jok Noong Nhai (xã Thanh Xương, huyện Điện Biên) cux tâu pâuz txos zos suôv qơư muôx ntâu cêr pôngz siêz viv thâuv ntêx chor tuz lênhv tir ntâuk trol châuz nhoz no muôx kênh lênhx ntâu tus grêix tâu pôngz, nyar tâu đros. Hâur cxiv tsav trok Điện Biên Phủ, hnuz 25/4/1954, ntơưv no, trok châuz Pháp tưz tso yêz za tso bôngk pôngz lol ntâuk tuô yênhx puô lênhx px. Cêr ntâuk tsiv muôx grêix pôngz nyar đros no zos viv trok châuz phax tir ntâuk thiêz kênh tsi tâu tsôngv px Noong Nhai têx cêr sik thôngx siêz nhiêv têz nhiêv qơư, tưz zok nriêr cxuô txox hâu cêr paz têx tuz lênhv tir ntâuk trol châuz nhoz Mường Thanh.

Đhâu 60 ntâu shông lok, qơư ndo txiêx njis têx lênhx tâu tas siv nênhx thâuv ntu tir ntâuk trol châuz nhoz Noong Nhai cux tsênhv muôx nhoz iz saz cêr txox cêr lox 279-Txox cêr muk trâu têz qơưk Lol Tsuôk. Đeiv đuôz lênhx pox niêv Poz Ziz puôs trơưr iz tus nhuôv tưz trâul trok châuz tso bôngk tuô tuôs xưk li heik lol têx lênhx niêv trâul pôngz mê tuz mê nhuôv tiv trâul trok châuz ntâuk tuô, taz sik cux sir jos hla đhâu têx cêr pôngz siêz ntơư chiê đros sđ sơưr tir ntâuk trol châuz. Zơưv Lò Văn Hặc, 80 shông, nhoz jok Noong Nhai, iz hâur têx lênhx px hmôngr jông tâu chiêx tror lok đhâu têx six hơưv, hnuz nhôngs phiv liv thâuv co tror ndo đuô:  “Thâuv co pêz tsênhv zos tuz hluôk, muôx 14, 15 shông tsênhv ntâuk tux luz uô si, pêz siz zâuv khiêr muk gâuv ntơưv cur chuôz zis pơưs tơưk, iz mê njik tov kaz thiêx pov ntux cax, hok têx vax tsêr iz ndis ntơư mak cuz hnhiêz tas hur si. Thâuv trok châuz tso bôngk lol ntâuk tuô mak tuôs chôngz nênhs hênhr, tas cik tov kaz, đêr muôz lênhx nênhs truz, luôs trâu uz trâu no, thâuv co phâuk cux phâuk tsi tas, cê phâuk cê nyei cê đhiê khiêr, lok six nyei cơưk”.

  Thâuv tưs tưz ndo njôngr txos têx cêr pôngz siêz thâuv ntu co, taz sik hur si tsôngv px Noong Nhai puôr lênhx muôx iz tsưr ziv, thôngx iz siêz zos: Têx cêr txov, pôngz siêz đrav ntêx sđ muôz tso tsês chiê siz tưr đros luôs lưv tus huôv tsar uô nox uô hnar, cov sđ muôx luz nênhx jông thiêz vav mênhx đuô. Zơưv Lò Văn Hặc heik: Đhâu hlo thâuv tiêx tuk, tsôngv px Noong Nhai tưz sik thôngx siêz, siz chos cxiv tsa têz qơưk. Txơưv luz nênhx txov nhêv, tsi yuô muôx pluôk nox, đeiv hnar, taz sik cxuô lênhx sđ tưz siz hluz siz paz uô tsêr, huôv tsar uô nox uô hâuk chiê txos trâu hnuz no sđ muôx luz nênhx truôx tuk, tsâu sor li no:“Nhiv no tiêx tuk lơưv, kror tưs cux hlôngr yiêz ntâu, iz zav li hâur pêz jok, chuôz zis tưs cux uô tâu vax tsêr jông lok nhoz, cêr mak muôx têz qơưk thiêz px sik đros uô nhiv no kror tưs cux hur si đu lus. Tâu jông, pêz shir phaz hênhr. Têz qơưk huôv tsar li no, pêz tsuôk choz kriê têx tuz nhuôs uô li chas cov tuôr tâu truôx cêr sik thôngx siêz, siz paz siz hluz li chor lâuk đrav ntêx cov sđ luz nênhx iz hnuz tsar ndê jux juk”.

Tas nro xã Thanh Xương nhiv no muôx 2 cxênhz ntâu chuôz zis, 8 cxênhz lênhx nênhs, chor chuôz zis pluôs tsuôk yuôr tsơưs đuô 3%. Zơưv Nguyễn Văn Toàn, Bí thư Đảng ủy xã Thanh xương, huyện Điện Biên, tỉnh Điện Biên heik pâuz: Nzaz nzơưv têx muôx jông ntơưv qơư li: Muôx txox cêr lox 279 muk đhâu, ntâu chuôz zis tsôngv px hâur xã tưz yưv pênhr uô lax luôv, zuôr muôs xiv huv, viv li phênhv sâu iz hnuz tâu ntâu jux juk. Lar heik zos đhâu ntâu shông cxiv tsa jêx jok yiêz, đros thiêz têx cêr paz max zov chênhr, px luz nênhx tưz hlôngr yiêz ntâu. Xav kror đruôz đraz iz lênhx nênhs hâur xã sâu tâu nhos 27 tsov đeiv ntâu iz shông:“Txix thâuv ntêx txos nhiv no, px sđ hâur thax tsav cêr sik thôngx siêz cux tsênhv tâu tuôr tsês jông. Sđ siz hluz siz paz sik đros huôv tsar uô nox uô hnar, cxiv tsa jêx jok, qơư nhoz truôx tuk, vav mênhx. Chênhr viv li txos nhiv no px sđ luz nênhx cux hlôngr yiêz lok six ntâu lơưv”.

Txix suôv qơư, thax tsav muôx ntâu cêr pôngz siêz thâuv ntu tir ntâuk trol châuz, jok Noong Nhai heik taz, xã Thanh Xương heik cxuô, nhiv no tưz muôx ntâu hlôngr yiêz. Tuôx txos trâu Thanh Xương nhiv no, sâuv txox cêr lox 279, iz saz zos đras liêx Mường Thanh blêx jông njuôz xiêz, iz saz zos ciêz đrôngs yiêz Bom La tsênhv huôv tsar, ziv hnuz ziv muôx ntâu cxuô tsar zav jông. Txix sđ têx cêr sik thôngx siêz truôx, siz hluz siz paz, tsôngv box cxuô heir nênhs nhoz suôv qơư no tưz tso tsês têx cêr pôngz siêz đrav ntêx, siz chos huôv tsar uô nox, uô bluô nux sâuv qơư tsav trok thâuv ntêx uz./.

(Vũ Lợi-Riê Lâux cxeik, nhênhv)