Hêik kriê, paz trâu nênhs trâus ntâuk tsiv hâur chuôz zis

“Pêz sik thav, phêiz kênh, txix cêr chêi têz qơưk cux li txix tsênhv tsênhz mak zuôr pov tâu tiêk ntâuk tsiv hâur chuôz zis li no muôx yưv ciês hâur zuk vax tsêr, ciês yênhx lênhx nênhs thiêz cur njênhs tiêk ciês li cur, thâuv tâu sêiz nhênhv thiêz pâuz lok Chêi no mak zuk cux pov tiêk ciês hâur zuk chuôz zis, ciês zuk cux tưz muôx têx jiês uô xav mak zos ntâuk tsiv hâur chuôz zis lơưv”.

Tsôngv box thiêz fôngx zưs sơưr đơưk hmor yuô! Ntâuk tsiv hâur chuôz zis tưz tsik zos muôx nhoz iz mênhx cxưx, iz têz qơưk tưs xưz mak muôx sâuv tas nro ntiêx têz. Lơưr Văn phòng Liên hợp quốc iz kror hêik pâuz lok phax tar zax zênhz thiêz nênhs phamv cxâuv, sâuv ntiêx têz, tưz muôx 81.000 lênhx pox niêv thiêz nhuôs nxêik trâus tuô tuôs shông 2020. Xar muôx 47.000 lênhx nênhs hâur chor no trâu zuk tuk hluz lok sik iz lênhx nênhs hâur ziv chuôz zis tuô tuôs, bâuv li xav 11 phênhz, ntiêx têz ho muôx iz lênhx pox niêv lok sik nhuôv nxêik trâus tuô tuôs ntơưv lơưr luz tsêr. Trơưk Liên hợp quốc lok Pox niêv txir nênhs vax huôv siz luôs thiêz choz vax huôv trâu pox niêv hêik pâuz, nhoz ntâu luz têz qơưk sâuv ntiêx têz, ntu đhâu, ntâuk tsiv hâur chuôz zis pov chuôz ndê. Qênhz yuôx ntơưv 13 luz têz qơưk sâuv ntiêx têz, ntâuk tsiv hâur chuôz zis ndê txix 30% txos 300%:“Hêik li co chiê pov tâu tiêk no zos vênhv thix sâuv tas nro ntiêx têz. Chênhr viv li tas nro têx têz qơưk nhiv no puôr lênhx sir jos đrâuv hêik thiêz yax kriê, zoz zux mak tsuv muôx chêi chiê phax tar ntâuk tsiv hâur chuôz zis”

Hâur pêz têz qơưk, lơưr qênhz yuôx têz qơưk lok ntâuk tsiv chor pox niêv hêik pâuz shông 2019, muôx tsơưs tiv zix 31% ntâu pox niêv tsuv njiz trâus tsơưs tiv zix iz kror ntâuk tsiv hâur 12 luz hli. Muôx 3 lênhx pox niêv mak iz lênhx trâus ntâuk tsiv uô hiêv txos luz chêr lok sik đhâu cêr gâux đrâus. Muôx 90% pox niêv trâus ntâuk tsi uô hiêv txos luz chêr lok sik đhâu cêr gâux đrâus sik tsik zok nriêr têx tsưr ziv paz. Tsuôk muôx 4% ntâu pox niêv hêik trâu công an paz. Chor nênhs no chuôz ndê pir li jiês qênhz yuôx jê tiv zix zos shông 2012.

Chiê txo grêk tsơưs qênhx shênhx ntâuk tsiv hâur chuôz zis, Grê 21 Chêi phax, tar ntâuk tsiv hâur chuôz zis shông 2022 cui tênhv, nênhs cơư tâu têx suôz luk, têx đuôz cik txos hâux lưv ntâuk tsiv hâur chuôz zis muôx vax huôv muôz trâu cơ quan têz qơưk, tsưr tsix, tiz nênhs muôx vax huôv đơưk tu txuz hâux lưv ntâuk tsiv hâur chuôz zis. Sir zôngv têx luk hêik, đuôz cơư tâu lok ntâuk tsiv hâur chuôz zis hâur ntu đơưk tu txuz hâux lưv ntâuk tsiv hâur chuôz zis thiêz tso trâu sâuv têx chuôz zênhx thônngz xor mông, internet tsuv tâu nênhs trâus ntâuk tsiv hâur chuôz zis lok sik nênhs sêiz car, hlôngr njêx muôs lơưr chêi têz qơưk trâu nênhs trâus ntâuk tsiv tso chêi, thôngx ziv, yưx têx kror têz qơưk muôx cui tênhv txơưr đuô.

Chêi phax, tar ntâuk tsiv hâur chuôz zis 2022 cux cui tênhv, thâuv trâus ntâuk tsiv hâur chuôz zis lok sik pov muôx ntâuk tsiv hâur chuôz zis, pêx xênhv zuôr pênhr, hêik pâuz tâu txix hu tênhv, nhắn tin, xa ntơưr lok sik hêik ciês trâu Ủy ban xar; Cơ quan Công an, Zênhx Pênhz phax jê tiv zix; qơư Zoz zux; tsar jok, Tôv tsar tôv dân phố, Trưởng ban côngz xưv Mặt trận ntơưv qơư pêx xênhv nhoz; nênhs sơưr thơưx tsưr tsix chinhr  triv-xar hôiv cấp xar; Tổng đài sôr tênhv têz qơưk lok phax, tar ntâuk tsiv hâur chuôz zis pâuz.

Đros têx tsưr ziv phax tar ntâuk tsiv hâur chuôz zis thiêz por vêv, paz trâu nênhs trâus ntâuk tsiv hâur chuôz zis, Chêi phax, tar ntâuk tsiv hâur chuôz zis shông 2022 cux hêik mênhx hâur Chêi li Grê 22. Hâur co, nênhs ntâuk tsiv hâur chuôz zis zuôr tâu hêik cov tso tsês huôx tôngv ntâuk tsiv hâur chuôz zis. Chêi hêik nênhs ntâuk tsiv hâur chuôz zis tuôx trâu Công an xar qơư uô hâux lưv nhoz ntơưv thax tsav qơư muôx ntâuk tsiv chiê hêik pâuz. Cxuô cấp muôx vax huôv zuôr tso tơưv tâu cuêz tênhv txưr nênhs ntâuk tsiv hâur chuôz zis tuôx njiz nênhs trâus ntâuk tsiv hâur chuôz zis… Lok vênhv thix no, Thạc sỹ, Luật sư Đỗ Đăng Khoa hêik pâuz:“Chêi têz qơưk muôx cui tênhv, co zos nênhs muôx njêx muôs ntơưv qơư muôx yưv ntâuk tsiv hâur chuôz zis no mak muôx vax huôv hêik cov tso tsês huôx tôngv ntâuk tsiv hâur chuôz zis. Li co pêz pov tiêk no cux zos iz kror txơưr. Hêik iz zav li zuk pov muôx nênhs ntâuk tsiv hâur chuôz zis mak zuk cux muôx vax huôv hêik cov lênhx nênhs co tso tsês ciês kror ntâuk tsiv co. Kror co zos kror lok six zov chênhr. Tiv oz zos txưr tsik khênhr njiz. Mak hâur chêi no muôx iz tsưr ziv zos txưr siz njiz. Iz zav li oz niêv txir siz ntâuk mak Chủ tịch xar cux zuôr cuêz tênhv tâu txưr tuk txir njiz tuk pox niêv hâur 3 hnuz”.

Đros chor nênhs trâus ntâuk tsiv hâur chuôz zis, qơư nênhs trâus ntâuk tsiv nhoz muôx vax huôv nriêr qơư lav nhoz gâuv thiêz paz cxuô zav trâu nênhs trâus ntâuk tsiv. Đuô li, nênhs trâus ntâuk tsiv hâur chuôz zis cux zuôr hêik cov tâu tsoz phưz, chơưv kho (zos muôx); tâu paz pháp lý thiêz hêik pâuz lok siêz xar, têx tsưr ziv chiê phax tar trâus ntâuk tsiv hâur chuôz zis./.

VOV4-Lik Thox cxêik nhênhv