Nxuôz đêx- Nênhs Thái Tây Bắc li iz zav nox kaz

   Nxuôz đêx tsuôk tuôx ntâu thâuv txos cheix ntux lax, thâuv đêx nyiêz jông. Nxuôz tuôx sâuv têx poz jêz lox zâu ntơưv têx ntu đêx ntưs lox, đêx toz txos hâur châus, têx qơư đêx toz mak khênhr muôx môngr ar viv li nxuôz tuôx tsi ntâu, zos tuôx mak cux lo ar, suôz jêz. Hâux lưv uô mor nox phênhv ntâu zos pox niêv uô, chênhr viv li pox niêv Thái thiêx li mul muôz nxuôz chiê uô nox. Txos cheix nxuôz tuôx, pox niêv hâur jos sik zâuv mul muôz nxuôz tov têx tul đêx. Iz lênhx puôr lênhx chox iz luz môngk đei ntơưv poz tư. Thâuv muôz nxuôz lơưr sơưr uô yênhx hax, sik đros muôz mul pêv hâur đêx, cê muôz cê thav lul lok six lov jêv. Muôz nxuôz cux tsuv max mav muôz, muôz tâu mav tsu cuô thiêz khơưk tso hâur môngk. Niêv lâuk Tòng Thị Vinh, tsôngv box jos Mòng, xã Hua La, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La puz pâuz:

          “Muôz tâu nxuôz lol mak tsuv zôngv pak lok sik đâux tsông ntâu jiês sâuv poz jêz lok sik lok chav tov têx tul đêx hur. Đhâu co khơưk tas têx kiês nênhs thiêz muôz tso hâur tơưz tror tsâus cov hur thiêx li uô nox lơưr têx tsưr ziv txơưr”.

          Nxuôz uô tâu ntâu zav nox li: nxuôz jiêz kruôr chiê cxiêz sâuv thênh nox, cuô nxuôz, nxuôz krơr blôngx cxiêz sâuv thênh. Iz tsưr ziv uô mak kaz iz zav. Taz sik kaz tiv zix cxôngx thâuv ntêx txos nhiv no zos nxuôz krơr blôngx tsơưz lok sik blôngx njê chi hâur thênh, chiê uô tâu nxuôz kaz mak tsuv txơưx uô, txơưx cxiêz... Niêv lâuk Tòng Thị Vinh puz pâuz cxaz:

          “Chiê uô tâu nxuôz kaz tsuv muôx kêx, đok, tâux ntus, kriêr, jâuz tsư kaz, njêr, mix chênhr....Tiv zix zos tsuv muôx shaz txoz, uô trâu nxuôz tsư kaz thiêz njiv nox thiêx kaz. Blôngx krơr mak zôngv blôngx tsơưz thiêx tsư kaz”.

          Đrâuv phưx vưv chuôz zis têx pluôs nox hâur niêx hnuz, tsôngv box Thái nhiv no cux mul muôz nxuôz tov đêx chox mul muôs tov têx ciêz, pox nhuôs khênhr muôz uô yênhx luz hnhar muôx nhos 1 cir, muôs đros grê zos 15-20 cxênhz đeiv lơưr yênhx thax tsav. Têx zav nox tâu zôngv nxuôz uô cux tâu ntâu tsêr uô mor nox hâuk uô chiê phưx vưv tsôngv kruô. Tix lâuk Nguyễn Văn Lương, iz lênhx nênhs tuôx cxôngx Hà Tĩnh heik: Nox nxuôz mak lok six kaz, tưz nox iz jiês lơưv mak xar tror tâu nox đuô têx jiês tov kaz thiêz:

          “Tuôx Tây Bắc muôx lok six ntâu zav nox mênhx cxưx kaz. Taz sik cur pov kaz tiv zix zos nxuôz krơr blôngx cxiêz hluôr tơưs. No zos jiês xuz thơưx cur tâu nox, lok six kaz, nhoz cur têz qơưk mak tsi muôx, cur lok six nhiêv nox”.

          Cux viv li ntơưv, txơưv luz nênhx nhiv no tưz jông đuô lok six ntâu pir đros thiêz thâuv ntêx, muôx ntâu zav nox kaz tâu uô, taz sik nênhs Thái Tây Bắc li nxuôz đêx tsênhv zos zav nox kaz tâu ntâu lênhx nênhs nhoz cxuô qơư nhiêv txos./.

(Tòng Anh-Txâur Vax cxeik nhênhv)