Heik cưr cxiêx xa vâur, tok nhaz-Nênhs Poz Ziz Sơn La li txux chi vênhx huôv jông

Uô ntêx thâuv zuôr qir nox ntênhs yôngz lox, tos niêv teik zơưv txir thiêz pox zơưv tưz thor gơưv mêx côngz, hâur co muôx tos tuz, tos nxeik mêx côngz hur si, zos têx lênhx hlôngr njêx muôs trâu zuk chiê heik jax, heik cưr cxiêx siz lưr. Lênhx nênhs hlôngr njêx muôs heik jax, heik cưr cxiêx ntơư tsi shênhx pox niêv, lok sik txir nênhx, tsuôk zos gơưv mêx côngz co nưk muôx txux chi, tsưr ziv heik jax, heik cưr cxiêx jông lok siz lưr xưz. Taz sik, têx cưr cxiêx ntơư tsuv heik muôx txưv, iz txưs jux juk mul. Hur tiz si puôr lênhx zos heik ntơưv trôngx yôngz hâur nênhs Poz Ziz tsêr tsar lơưx, đros thiêz muôx ntâu tuk, chôngz lênhx kruô, tsôngv cưr tix nênhx tsa cxênhz jê 2 tos tuz nhaz seiz njiê pov njôngr thiêz phôngv côngz hmôngr.

Zơưv Cầm Vui, heir nênhs Poz Ziz, lênhx txơưx heik jax, cưr cxiêx li heik sâuv nhoz jok 2, thị trấn Ít Ong, huyện Mường La, tỉnh Sơn La, zos lênhx tưz muôx jiês tâu uô mêx côngz trâu yênhx châuv ntênhs yôngz nhoz cxuô jêx jok heik jax, cưr cxiêx xa vâur heik pâuz: Xuz thơưx zos heik xa tuk vâur. Heik chox tuk vâur muk trâu tos nxeik, tos tuz zuôr heik xa uô ntêx hlôngr trâu têx lo luk siz hu, siz jênhv uô chuôk, uô nênhx uô tsar đros tos nxeik. Đhâu ntơư, chor mêx côngz 2 tos tuz nxeik zuôr qir heik jax, cưr cxiêx. Heik lol txix thâuv hnuz lênhx niêv tsênhv xênhz hâur chêr txos trâu thâuv zus tâu lok, tu lênhx nxeik hloz lox, pâuz uô pax ntâuz, xơưs tsôngk tril yo hnar, paz niêv txir uô nox uô hâuk, thâuv lênhx tuz hloz lox tiêr txir pâuz mul thav hluôk gâux uô si cxuô luz jêx jok, zok nriêr tul zuk hluz zuk nhiêv chiê xeir zuôr uô txix gơưv. Phênhv ntâu, tos tưs nhiêk cux txơưx heik nhiêk đhâu têx txưv, suôz cưr cxiêx siz lưr:

“Uô tsâus trâu niêv thiêz txir, têx cưr tix nênhx tsa tos nxeik tưz shir phaz lus lênhk txeik pêz tos tuz. Tâu tos nxeik tso chei, thôngx ziv, mak tos tuz thiêx tâu tuôx li hnuz no chiê thor uô txix gơưv. Txix nhiv no muk thor tâu uô chuôz zis iz lênhs vâur, uô iz tuk txir jông, tsiv txiêx, nox nhoz uô cê, siz hluz tas tiêv..... Tuôx uô vâur taz sik yuôr ntâu zav tsi tâu pâuz cxuô, lav lox chêr xưz tsi tâu lox siêz. Txix nhiv no, thor tso pêz têx tuz tuôx uô nêx vâur, uô nêx nênhs thiêz thor cov niêv txir, têx nênhx tsa sđ paz sik đros paz choz kriê, têx tuz thiêx hloz tiêr siêz, uô nênhx xưk luôs”.

Txos hnuz tok nhaz, zos heik cưr cxiêx tok nhaz lok tsêr. Chiê txeik tol tos tuz têx siêz jông tsês trâu tos nxeik, mêx côngz tos nxeik cux sênhr hlo suôz heik trâu tos tuz, lơưr tos nxeik mal khênhr heik cov tos pox zơưv bax ntêir, krêz trôngx lênhk tok nhaz. Tâu chei muk sâuv tsêr lơưv, ho tror heik chiê choz gâux nhaz trâu đrâul vâur, pox zơưv. Mnôngs tos nxeik heik đhâu, mêx côngz tos pox zơưv ho sênhr heik chiê lênhk txeil nhaz đros thiêz 2 tos cêr shir phaz, jông siêz lus; lênhk txeik têx huv nox yôngz tuk nhaz muôz puz trâu pos zơưs, niêv txir, chor txir hloz txir nzơưv, niêv hloz niêv nzơưv....hâur tos pox zơưv. Têx huv co zos huv puôr fênhx, ntơư khênhr zos pav vor, pav puô, tos hâur ndông, fuôv txiêx zos tuk nhaz xơưs uô tâu txix thâuv tsênhv uô gâux xưz đros niêv thiêz txir nhoz thiêz no cux zos heik lol têx cêr ndo txiêx njis, uô tsâus txol pos zơưs, niêv thiêz txir lơưr tos tuz, iz phênhv zos heik lol lênhx nxeik Poz Ziz li têk txơưx têk gruôs uô nox uô hnar. Tuk nhaz niêv thiêz txir zuôr choz kriê lênhx nxeik, đros pox zơưv nhoz tsuv gruôs uô nox uô hâuk, taz chuôz taz zis, tu cưr tu tix. Đhâu uô tas li co, tos nxeik uô tsâus thiêz thor tror muk tsêr. Zơưv Cầm Vui sênhr suôz heik 2, 3 txưv cưr cxiêx tok nhaz mak zơưv khênhr heik hâur têx ntênhs nox yôngz nhoz Sơn La li no:

“Hnuz no, niêv teik zơưv txir, đaz lâus lơưr nênhx tsa đros êr, đros xa têx đra lok pox zơưv tsêr, hla đhâu tsi pâuz pêk tsơưs têx cêr txov thiêz phiv liv, 9 tsar cêr đêz muk  đhâu trôngz, lok đhâu đơưv thiêx txos jok, li pov tâu hâur jêx hâur jok nox nhoz shir phaz lus, vax tsêr lox đar, ciêz đrôngs lov jêv ntưk. Tuôx txos tsêr, tok zơưs krêz trôngx tok nhaz, niêv pos grêk tuôr nhaz têk. Tok tsôngv cưr tix, têx txir hloz txir nzơưv, niêv hloz niêv nzơưv sik đros krêz trôngx, lênhk txeik nhaz yiêz lok đros pox zơưv uô nênhx cxiv chuôz tsa ziv cov tsiv zos nhaz jông, vâur tsiv txiêx”.

Đhâu têx jax cưr cxiêx siz lưr, lênhx nênhs sênhr suôz heik zuôr thor sđ so mê njik chiê hu zâuv cxuô lênhx sđ hâur trôngx yôngz đros hâuk têx khoz chơưr phôngv côngz hmôngr trâu gơưv tuz nhaz, nxeik vâur uô nênhx siz hluz, siz paz. Six sênhr suôz heik siz lưr li ntơư, nhoz 2 gơưv mêx côngz tos pox zơưv thiêz niêv teik zơưv txir ho tror tâu  heik ntêr hâur yênhx hnuz yênhx hmo tsi xav six hơưv, hnuz nhôngs. Lơưr muôx têx heik siz lưr tâuk lơưv yênhx hmo tax pov cêr tsi ndo gênhk. Niêv lâuk Cà Thị Hoan, iz lênhx nênhs pâuz tsênhz lok nênhs Poz Ziz nhoz Sơn La têx txux chi co heik pâuz:

“Txix thâuv tsênhv zâu, cur tưz tâu mnôngs thiêz đros niêv txir, têx fâux, txir hloz txir nzơưv, niêv hloz niêv nzơưv muk uô yôngz cok thiêz heik cưr cxiêx siz lưr li heik sâuv. Viv li cur tưz iz phênhv tưs pâuz tâu lok zuk heir nênhs têx cêr nênhx phôngz cxưx, vênhx huôv co. Zuôr txos no, cur zuôr chiv chir zok nriêr thiêz sir jos cơưv shâuv heik, shâuv muk uô mêx côngz, hâur co heik zuk heir nênhs têx jax, cưr cxiêx siz lưr hâur nox yôngz cok”.

Heik jax, cưr cxiêx hâur nox yôngz mak jông thiêz muôx liv li ntơư. Muôx têx zos viv li co mak têx suôz sênhr heik jax, heik cưr cxiêx no thiêx tâu tsôngv box nênhs Poz Ziz Sơn La por hưv, tuôr tsês chiê đhâu ntâu tiêv tsi chiê pôngz plox./.

(Đức Anh-Riê Lâux cxeik, nhênhv)