Shông cơưv yiêz nhoz qơư trâus đêx nas ngaz cuôr Mường La-Muôx ntâu cêr cxơưx

        Txos trâu têx hnuz no, hâu nov ntơưv qơư tưz sir jos đros paz px tror cxiv kho đuô têx trâus đêx nas ngaz cuôr ruôr hiêv muôx yưv hmo xiêz 2/8 thiêz hâur têx hnuz no, yêz lox tưz muk tâu txos trâu tsênhv qơư xã Nặm Păm-zos tsênhv qơư muôx yưv đêx ngaz cuôr ruôr hiêv. Taz sik txix  tsênhv qơư xã, muk trâu tsêr cơưv ntơưr xưk li: Tsêr cơưv cxênhx iz Nặm Păm, tsuv muk tơư muôx 3 cêik ntâu, muk trơưk chor cưx đêx thiêz ntar trôngz. Txox cêr luôv poz jêz thâuv ntêx tưz trâus đêx cuôr yôngz, uô puôk tsuôx tas; tsuôk zos pov têx thôngx poz jêz lox zâu thiêz trâus cêv kuôk txix chor cưx đêx, muk lok njiz ntâu phiv liv.

       Tsêr cơưv cxênhx iz Nặm Păm zênhx zos iz hâur chor tsêr cơưv ntơưr muôx yar tiêx, qơư uô si, vax pax, faz nja thêir tâu sêiz zos luz tsêr cơưv jông tiv zix huyện Mường La. Tsêr cơưv tsênhv sir jos cov zos yênhx luz tsêr cơưv tax ploz tsêhr têz qơư ntu 1. Sik tsuôk đhâu iz jiês đêx ngaz cuôr, tas nro tsêr cơưv nhiv no tsuôk yuôr têx poz jêz thiêz iz tuk đêx ntưk lok đhâu. Tas nro chor qar cơưv ntơưr, tsêr nhoz thiêz qơư uô jâuz mor nox trâu shux xênhz tưz trâus đêx cuôr yôngz tas. Tas nro chor nênhs nhoz tsêr cơưv li đas jos xar muôx 20 shông cxiv tsa nhiv no tsuôk zos iz pơưs poz jêz lơưv xưz. 3 luz tsêr cơưv đros muôx 23 qar cơưv cux puôk tsuôx tas hur si. Cưk kriê ntơưr Trần Thị Thúy, Hiệu trưởng tsêr cơưv cxênhx iz Nặm Păm, huyện Mường La cxơưx hlo hêik:

       “BGH hêik trâu phòng zoz zux thiêz huyện tiêk cov kriz chor lớp cơưv ntơưv jêx jok, njuôk xav kriz ntơưv 6 luz tsêr cơưv, jok Hua Nặm, qơư cơưv nhoz ntơưv tsêr cơưv tsênhv qơư, jok Piệng, jok Ít, jok Noong Bẩu, Huổi Có chê chor uô niêv uô txir tso siêz chiê chor mê nhuôs tuôx cơưv ntơưr”.

        Uô li chak chiê chor nhuôs tuôx cơưv ntơưr ndar tâu trâu hnuz kriz cơưv zos chor cưk kriê ntơưr ntơưv kror qơư no li cêr cxơưx. Viv nhiv no, tsuôk zos chor nênhs lâul nhoz chor jok Nà Ten, jok Ít, jok Huổi Sói thiêx tuôx tâu trâu tsênhv qơư xã chiê jênhv têx hax huv chơưv paz. Chor shux xênhz muk lok mak zuôr njiz ntâu phiv liv. Đros co, nhiv no yênhx puô ziv chuôz zis cux tsênhv lav nhoz ntơưv têx luz tsêr fênhz suôz lav uô ntơưv têx ntus cêr, sâuv têx pơưs poz jêz. Chor nhuôs zâu cux pâuz tsik tas txos têx cêr cxơưx mak nhiv o li qơư nhoz cux tsik muôx. Nhiv no chor nhuôs no li pluôs nox cux tsuôk zos ntiv mì tôm, lok sik ntiv mor đros njêr, trik yo, ntâuz ntơưr puôr lênhx tsik yuôr hlo. Quàng Văn Hùng, shux xênhz lớp 4, tsêr cơưv cxênhx iz Năm Păm hêik:

       “Shông cơưv yiêz no cur tsik pâuz shor zuôr cơưv kror tưs, tsêr cơưv cux trâus đêx cuôr yôngz tas, ntơưr cux tsik muôx tas mak nhiv no cur cux tsik pâuz cơưv li chak”.

Niêv tix Quàng Thị Toàn, jok Huổi Hốc xã Nặm Păm, huyện Mường La hêik:

       “Nhiv no mak tsuôk kho vav tiêk tâu paz cov muôx txâuk nox, muôx qơư nhoz, hok têx tuz nhuôs mak cux tsik tâu pâuz shor zuôr cơưv ntơưr li chak”.

        Zơưv Nguyễn Thành Công, Bí thư huyện Ủy Mường La puz pâuz: Huyện tưz muôx tsưr ziv chiê paz trâu chor shux xênhz njiz trâus phiv liv tiv ngaz cuôr hla trâu shông cơưv yiêz. Ntơưv tsêr cơưv cxênhx iz Nặm Păm trâus đêx cuôr yôngz tas hur si, chiê chor nhuôs tuôx trâu tsêr cơưv cxênhx oz chiê cơưv lớp cơưv uô cê, cơưv lơưr six hơưv. Ciês tsêr cơưv Hua Nặm nhoz jê tsêr cơưv thị trấn Ít Ong mak tuôx cơưv ntơưv luz tsêr cơưv co. Huyện sir jos txos hnuz 25/8 tas nro chor shux xênhz puôr lênhx tâu tuôx tsêr cơưv. Têx chuôz zênhx kriê ntơưr, ntâuz ntơưr, trôngx tos, chuôz zênhx cơưv ntơưr mak sir jos huiz tongv tas nro chor tsưr tsix, tiz nênhs đros paz:

      “Iz mak ntơưv chor tsêr cơưv xav lơưr tsưr ziv cơưv uô cê, zos muôx tsêr cơưv ntơưr, iz zav li nhoz Nặm Păm tsênhv yuôr tsêr cơưv nhoz ciês ntơưv qơư uô hâux lưv xã, mak tso txix tsêr cơưv Huổi Hốc tuôx đros cơưv uô chak cov tâu têik cik cơưv iz lớp, zar tsâuk ntux cơưv iz lớp. Tiv 2 zos chor tsêr cơưv mak pêz tưz cơưv thiêz thôngx ziv tsưr ziv zos lưx lươngv quân đội txiêr ntông uô tsêr chiê chor lớp cơưv cux cơưv tâu ntơưr”.

        Nhoz ciês tsênhv qơư trâus đêx cuôr yôngz, huyện Mường La li 300 ntâu lênhx cưk kriê ntơưr cux tsênhv taz tov sir jos muk trâu têx jêx jok, txơưv đêz thiêz trâus cêv kuôk chiê bax cxuô zav cxiv uô tsêr cơưv ntơưr. Đros têx cêr cxơưx, pêx xênhv nhoz qơư trâus đêx ngaz cuôr Mường La tsênhv tok njôngr têx phêiz kênh paz chiê chor shux xênhz nhoz no tuôx tâu cxix cxuô trâu tsêr cơưv hâur shông cơưv yiêz./.

(Hồng Việt-Lik Thox cxêik nhênhv)

Phax tar moz hlưz hâu Nhật Bản hâur cheix ntux sor

       *Têx moz pov muôx yưv li đrav kaz:

        Moz hlưz hâu Nhật Bản, six hơưv uô moz zos txix 5-15 hnuz, thâuv qir moz muôx yưv li: Uô cuz uô no, ntuôr, moz plaz, trơưk plaz, moz ka, hnôngk, lok nyar njưs..... Nzênh trâu ntu moz qir huôv lox mê njik zos pov muôx yưv li: Uô cuz uô no, xar ntuôr, moz tâuz hâu nhoz têx nhuôs mê.... luz chêr cuz sor txix 39-40 tưv lok sik siêz đuô. Thiêz tuk nênhs pư tsi xar sơưr, lôngx.....Moz têx sâur nyar hlưz hâu, tuôs têk tuôs tơư, tuôs têx sâur nyar tâuz hâu, hlưz hâu, tuôs tas iz saz chêr, tuôs iz cxeik têl, lok sik iz cxeik tơư; têx jiês tuôs tal tas nro têx têk tơư, tuk nênhs tsi pâuz đaz tsi, tsi pâuz heik lul.... Thâuv co, pov tuk nênhs moz six ndơưk hâu, tis tâuz hâu, têx grêix cxar, yênh, ntir têk ntir tơư cxar, six njưx iz chêr, nhna, jơưv ndâux......

       *Têx muôx yưv huôv uô moz lox:

        Moz hlưz hâu Nhật Bản muôx têx lênhx trâus moz hnhar mak tuôs nênhs, thiêz yuôr iz cxiê muôx yưv li: Tuk nênhs moz trâus lôngx, tsi hnor kaz, tsi pâuz hnôngk thiêz uô trâu tuk đru kâus zôngx ziv uô moz trâu têx siêz njưk; moz jêik jik, tso tsi tâu jik, hlưz hâu o tiv têx nyar grêk, nyar muk tsik thôngz luz chêr. zos tiêk tsi sir jos chơưv kho, zuôr uô trâu tus nênhs moz ntơư ziv moz hnhar.

        *Phax tar moz hlưz hâu Nhật Bản:

        Đros thiêz caz moz uô huôv moz hlưz hâu Nhật Bản tưz muôx yuôx vắc xin phax tar moz, cxax yuôx phax tar moz hlưz hâu Nhật bản thiêz trơưk ci tinhv zos tsưr ziv jông thiêz zov chênhr trâu phax tar moz. Lar heik, têx nhuôs zâu tsuv cxax 3 côngz yuôx li đrav kaz:

       -Côngz tiv iz: Thâuv tuk nhuôv muôx iz shông.

       -Côngz tiv 2 zos cxax uô kaz côngz tiv iz txix 1-2 ciêz.

       -Côngz tiv 3, cxax kuôk côngz tiv 2 iz shông.

       Đhâu ntơư, 3-4 shông tror cxax iz jiês trâu tax txos thâuv tuk nhuôv đhâu 15 shông.

       Iz chas cxax yuôx vắc xin, têx tsưr ziv đrav kaz cux paz phax tar moz lok six jông trâu côngv thôngx zos:

      -Vêv xênhz đu lus têx qơư nox nhoz, vax tsêr hur si, vêv xênhz têx qơư tu zus tsiêx cxu chiê zôngr tsi muôx qơư nhoz, gâuv; viv li sơưr đơưk yeik txar têx qơư tu zus tsiêx cxu cov đêz vax tsêr.

      -Thâuv muk pư, tsuv vor vix tsav thiêz tsi chiê têx nhuôs nhoz uô si jê qơư tu zus tsiêx cxu, lar heik zos thâuv zuôr tsâuk ntux, tsi chiê zôngr tov. Têx chuôz zis tsi so sir zôngv têx tsưr ziv li: lơưr zôngr, tuô lov zôngr....

      -Thâuv pov iz chêr uô cuz uô no thiêz têx muôx yưv li: Moz tâuz hâu, ntuôr.....mak tsuv chox ciês tuk nhuôv co tuôx trâu qơư y tế chiê tâu qênhz njuôk shuôs thiêz kho moz zênhx max./.

(Hồng Việt-Riê Lâux cxeik, nhênhv)