Tsi pâuz ntơưr, lênhx hluôk nênhs Hmôngz muôx txux chi tsưr ziv jông uô ju lix trơưk ntu têz qơư hlôngr yiêz

Têx đuôz shav Ý Tý jông hâur niêx shông tox trôngz hâur pêk siêz, chuô lax nziês, huôz pok niêz lok sik têx đuôz jông lok tsôngv box Hmôngz, Hà Nhì luz nênhx, cêr xênhz huôx, txux chi vênhx huôv puôr lênhx zos Hơưx xeir tsov chiê muôz tso trâu sđ seiz đros trâu sôr xor tôngx chiê tsôngv kruô zôngx ziv seiz thiêz hu tâu. Iz hlik Hơưx li qơư thiêz tsêr tok kruô homestay tok muôx yênhx puô lênhx kruo tuôx nhoz so, sir zôngv, ndis seiz cxuô tsar zav jông zos chuôz zis muôz. Têx kruô tuôx li heik no ntâu đuô 10 bâus pir li ntu đrav ntêx thâuv tsi tâu tâu piêr kriê têx đuôz, cxuô zav jông sâuv mạng XH. Krêz seiz Hơưx Xênhv Shôngx Fabook , tsôngv kruô lok six nhiêv đros thiêz yênhx cxênhz đeiv đuôz, têx lul heik jông zos lênhx tsưr cxeik thiêz tso đuôz, chor kruô li têx lul kruôs txos. Lar heik, kruô têx lul heik thiêz ntâuk grê jông co chênhr zos cêr shir phaz, jông thiêz sik thôngx siêz đros Hơưx chuôz zis. “Iz lênhx kruô lơưr heik thiêz tso đuôz muôx zuk bê đros hâur lơưr Fabook tưz zos lok six jông, paz trâu zuk piêr kriê txos ntâu lênhx chôngz tuk fôngx zưs, tsôngv kruô pâuz lol zuk qơư tok kruô lol sik têx lênhx nhiêv ndis shuôs ntux uô si puôr lênhx pâuz txos têx qơư jông chiê siz zâuv tuôx ndis seiz zuk têx qơư ntơư”.

Đros thiêz tsôngv kruô, txơưv tiêk tưz tâu tuôx txos Ý Tý ntâu jâuk, taz sik jiês tưl chuôs njiz Hơưx chuôz zis cux chuôs li tâu njiz iz lênhx tsôngv fôngx zưs, cưr tix yiêz, viv tix lâus thâuv tưs cux pâuz thiêz muôx tsưr ziv đros kruô thav pêv, heik têx lul jông, piêr kriê têx đuôz yiêz. Niêv lâuk Nguyễn Lan Phương, nhoz TP HCM tuôx heik pâuz:“Hơưx mak tsi pâuz ntơưr, taz sik thâuv seiz têx đuôz sâuv Hơưx fabook, zalo cur pov lok six jông cơưk. Hơưx qơư tok kruô tuôx nhoz, so ndis shuôs têz qơưk uô si mak jông tiês tiês”.

Tsôngv kruô ndis shuôs ntux uô si pâuz txos, qơư ju lix uô tâu trơưk tsưr ziv, siêz xar taz sik Hơưx tưz pâuz tâu zuk têx uô tsi tâu, tsi bâuv li luôs lưv tul zos tsi pâuz ntơưr. Nhiv no đros thiêz Hơưx lênhx nxeik cêr paz max, kriê ntơưr trâu lênhx txir, Hơưx tưz sir jos cơưv têx ntâuz ntơưr. Hơưx njênhs tiêk, muôx iz hnuz tưs zuôr pâuz thiêz tâu buôk ti txos têx txux chi jông lơưr ntu têz qơưk hlôngr yiêz nhiv no, zuôr piêr kriê tâu Ý Tý ntâu zav jông đuô txos trâu tsôngv kruô sđ hâur thiêz đrâuv luôs 2 chas têz qơưk đos pâuz txos. Hơưx chuôz zis hâux lưv uô ju lix nhiv no tưz txơưr lo six ntâu, tsi jông xưk li thâuv ntêx tok txos têx lênhx chox kriê cêr trâu tsôngv kruô ndis shuôs ntux uô si tơư kriê, mak zuk tưz uô tâu zuk khov têx pâuz tâu thiêz hlôngr yiêz. No tsuôk zos iz hâur têx hâux lưv ju lix zos nênhs Hmôngz uô tsưr tưz uô tâu jông, đhâu co muôx têx pov tâu têz qơưk têx hlôngr yiêz đros trâu tsôngv px heir nênhs tsơưs tox siêz têx sir jos huôv tsar, xar tơưv txux chi tsưr ziv tưz paz piêr kriê Lào Cai têx muôx jông txos trâu tsôngv kruô hâur thiêz đrâuv luôs  2 chas têz qơưk pâuz txos.

Đros thiêz tsưr ziv uô muôz têx muôx jông uô yênhx têx chuôz zênhx muôx grik thiêz iz côngv thôngx, iz jêx jok nhiêk muôx nhiêk iz xiv huv jông, iz lênhx tsưr qơư tok kruô nhiêk muôx nhiêk iz tsưr ziv uô jông, txos nhiv no tỉnh Lào Cai tưz cxiv uô tâu 16 qơư ju lix côngv thôngx, đros thiêz xav hur si muôx 340 chuôz zis muôx txâuk six hơưv, cxuô tsar zav uô qơư tok tsôngv kruô tuôx nhoz, so ndis shuôs ntux uô si. Têx qơư ju lix côngv thôngx phênhv ntâu nhoz trâu chor huyện Sa Pa, Bắc Hà thiêz Bát Xát, hu zâuv lok six chôngz lênhx tsôngv kruô tuôx nhoz so, ndis seiz têz qơưk uô si, gra lok phênhv sâu tâu yênhx châuv tỷ đeiv iz shông. Iz qơư tok kruô tuôx nhoz so ndis shuôs ntux uô si muôx txâuk qơư trâu kruô nhoz, so thiêz phưx vưv tâu txix 5-10 lênhx kruô iz hnuz iz hmo. Shông  2018 tưz tok muôx 400 cxênhz ntâu lênhx kruô.

Txơưv tiêk pâuz tâu têx txux chi, tsưr ziv yiêz lok huôv tsar uô ju lix lơưr ntu têz qơưk hlôngr yiêz nhiv no tâu lis đuô, zôngx ziv đuô pir li luôs lưv tuk têx công ty, qơư tok kruô nhoz đrôngs lox, taz sik Hơưx Xênhv Shôngx tsưr ziv uô tưz tso pov, tsôngv box cxuô heir nênhs tsơưs nhoz Lào Cai tưz hlôngr yiêz thiêz sir jos cơưv shâuv, uô lơưr têx tsưr ziv yiêz hâur huôv tsar uô nox uô hnar, uô lax luôv, muôx phênhv sâu tâu trâu chuôz zis thiêz jêx jok./.

(Thanh Thủy-Riê Lâux cxeik, nhênhv)

Tâuv kriêr- Tsôngv box Hmôngz nhoz Hà Giang li iz zav nox kaz

          Zos thax tsav ar muôx tsơưs đêx, viv li pox nhuôs tsôngv box Hmôngz nhoz Quản Bạ (Hà Giang) phênhv ntâu tsuôk chos poz cưk, tâuv pâur thiêz sik shơư hâur têx têz poz cưk pox nhuôs chos cxaz kriêr, cê tsês chiê chox mul muôs cê tsês chiê phưx vưv xênhz huôx niêx hnuz. Chênhr cxôngx têx tsoz chos co mak tsi pâuz cxôngx pok thâuv tưs Tâuv Kriêr tưz tâu tsôngv box nhuôs xar tơưv tâu chiê uô nox thiêz yênhx iz zav nox đros đreiv hâur luz nênhx. Chiê uô tâu Tâuv Kriêr tsuv bax ciêr trox zos pêz Hmôngz li buô đuz thiêx li tsư kaz, kriêr thiêz tâuv đax tưz vâuv tuôx câus ntêr xar muôx iz ntir tês. Heik lok tsưr ziv uô Tâuv Kriêr, pos Txâur Xênhv Hơưx nhoz xã Thanh Vân, huyện Quản Bạ, tỉnh Hà Giang puz pâuz:

          Tâuv Kriêr thâuv uô tâu, pox nhuôs khênhr muôz đâuk tso trâu hâur iz luz huz, chuôz zis tưs muôx tuv lạnh mak muôz đâuk trâu hâur teik thiêz tso trâu hâur tuv lạnh nox jux jus. Tâuv Kriêr thâuv uô mak tsuv zuôr lok six ntâu trox, tiv zix zos tsi cxoz chiê đêx ntuz chor Tâuv Kriêr, viv muôx đêx mak Tâuv Kriêr khênhr tuôx pưv thiêz tsi jông nox lơưv. Thâuv nox tsuôk muôz mê njik lok râuz cov sor, nox nzuôk mor cuôv lok sik mor blâuv mak lok six kaz. Viv zos zav nox tsês tâu ntêr, viv li iz jiês jiês uô, pox nhuôs khênhr uô ntâu mê njik chiê nox hâur yênhx shông, tiv zix zos thâuv nox tsiêz tas, tsôngv box tsênhr biv mul uô têz. Pos Txâur Xênhv Hơưx puz pâuz cxaz:

          Tâuv Kriêr khênhr tâu tsôngv box Hmôngz nhoz Quản Bạ uô nox hâur cheix ntux no, viv muôx kriêr njiv, nox mak pov iz chêr sor đuô, paz tsôngv box tir tâu ntux no njiv nhoz tox siêz.

          Txơưv Tâuv Kriêr tsi tâu tâu muôx ntâu lênhx nênhs pâuz txos, taz sik thâuv tưz tâu nox siv iz jiês mak lênhx tưs cux ndo njôngr thiêz xar zuôr gra mul trâu cưr tix nênhx tsa, fôngx zưs sik đros nox siv. Tix lâuk Nguyễn Hải Quân nhoz Bình Định, tuôx ndis shuôk Hà Giang thiêz jiês xuz thơưx tâu nox pêz Hmôngz nhoz Hà Giang li chor Tâuv Kriêr puz pâuz: Tâuv Kriêr zos iz zav nox lok six kaz, nox pov muôx njik njiv kriêr, câus tâuv mak gis thiêz lok six tsư kaz côngv đros thiêz ciêr trox tâu uô cxôngx trox buô đuz lok six kaz, zos lênhx tưs tưz tâu nox siv iz jiês mak zuôr ndo njôngr txos zav nox kaz no. Tiv zix, zos kriêr muôx hâur zav nox no tsênhv paz uô cov luz chêr sor đuô nhoz tox siêz ntux no njiv li no:   “No zos jiês xuz thơưx cur tâu nox tsôngv box Hmôngz nhoz no li chor Tâuv Kriêr, lok six kaz, tiv zix zos thâuv nox nzuôk mor blâuv. Cur cux zuôr chiê gra mul trâu cur têx fôngx zưs nox siv, tâuv kriêr lok six huv nox hâur têx hnuz ntux no njiv li no”.

          Tuôx txos tox siêz jêz tox nthênhz Hà Giang, đrâuv mul ndis shuôk têz qơưk jông jav, tsôngv kruô sđ tsuv ndo njôngr mul nox siv pox nhuôs mênhx cxưx Hmôngz nhoz no li têx zav nox kaz, hâur co muôx Tâuv Kriêr chiê pâuz cxaz lok tsôngv box nhoz no li luz nênhx xênhz huôx cux xưk li têx zav nox kaz chax chês./.

(Txâur Vax cxiv sâu- cxeik nhênhv)