Yên Bái tsêx trungk qêz suô tênhx qơư, phax tar caz moz đhâu đêx nas ngaz cuôr

“Pêz cxơưx tiv zix zos đêx xênhv huôx thiêz caz moz huôv xênhz đhâu muôx đêx ngaz cuôr. Pêz vav tiêk zuôr tâu cxuô cấp chinhr quyền sir jos paz chiê chor chuôz zis nhoz ntơưv no, cux li tas nro chor chuôz zis hâur têx qơư trâus đêx ngaz cuôr nzor  truôx tuk luz nênhx”. Pos Phạm Thị Hoa, phường Hồng Hà, thành phố Yên Bái cux li yênhx cxênhz ziv chuôz zis nhoz ntơưv no cêr cxơưx đhâu thâuv đêx gris tas. Chiê pêx xênhv truôx siêz thiêz truôx tuk luz nênhx, lưx lươngv y têr txix tỉnh txos thax tsav qơư tưz muk trâu cxuô thax tsav qơư trâus đêx ngaz chiê qêz suô tênhv qơư, têx hâur đêx tsik chiê vuôz tsuôz kiêk nênhs thiêz kriê pêx xênhv vêv xênhz vax tsêr, đêx sir zôngv hâur niêx hnuz cov hur:“Đros uô cov đêx hur mak pox nhuôs sir zôngv Cloramin B 0,25%. Hok xưv lik têx kror đêx mak pox nhuôs zôngv 10g 1 yiv thôngx đêx, pox nhuôs tor shơư đêx hâur fiêz thiêz muôz nquôr trâu hâur kror đêx, đhâu muôx 30-40 phênhz mak zôngv chiê xênhz huôx tâu lơưv”.

Ntơưv xar Tuy Lộc, thành phố Yên Bái muôx zuôr xar 4.500 ziv chuôz zis thiêz 90% ntâu chor ziv chuôz zis trâus đêx ngaz, muôx têx qơư trâus đêx ngaz toz muôx 3 thiêr ntâu. Ciês đhâu đêx gris tas, 5 canr bôv Trạm y têr xar tưz muk trâu chor qơư pêx xênhv nhoz kriz uô côngz xưv phax tar caz moz. Ntâu ziv chuôz zis cux tâu muôz yuôx thiêz hêik kriê tsưr ziv xưv lik đêx, qêz suô tênhx qơư tsik chiê vuôz tsuôz kiêk nênhs.Niêv tix Đỗ Thị Hồng Huyên, Phưv Trạm trưởng, Trạm Y têr xar Tuy Lộc, thành phố Yên Bái puz pâuz:“Xar tưz tsuôs yuôx tuô lov caz moz tas nro têx kror đêx chiê pox nhuôs muôx tâu đêx sir zôngv huv vêv xênhz. Tênhx qơư mak tsênhv tsuôs yuôx tuô lov caz moz, uô hur tênhx qơư thiêz hêik kriêr pêx xênhv qêz suô tênhx qơư cov hur; chor chuôz zênhx trâus đêx ngaz mak muôz nzuôr cov hur si đhâu co zôngv Cloramin B tor shơư đêx tsuôs trâu hâur tsêr thiêz iz ndis vax tsêr; chor tsiêx cxu trâus tuôs tsuv khơưz kror phâuk thiêz tsuôs yuôx phax tar caz moz iz ndis”.

Nhoz thax tsav têx phường hâur thành phố Yên Bái; xar, thị trấn huyện Trấn Yên, Lục Yên, Yên Bình, Văn Yên… lưx lươngv Y têr tưz muôx njêx muôs ntơưv têx qơư pêx xênhv nhoz, têx jêx jok chiê kriz uô côngz xưv vêv xênhz phax tar caz moz. Lơưr thôngz sâu, tas nro tỉnh Yên Bái muôx txos 25.000 luz tsêr trâus đêx nas chuô uô ruôr hiêv, puôk tsuôx, phênhv ntâu zos trâus đêx ngaz cuôr. Phêiz kênh têx phiv liv đros Yên Bái, tỉnh Bình Định tưz tso 33 lênhx canr bôv, y bác sĩ gra yuôx, chuôz zênhx y têr tuôx paz trâu thax tsav qơư co. Đoanx phêiz uô 3 tôv paz trâu thành phố Yên Bái thiêz têx huyện Trấn Yên, Yên Bình. Tix lâus Nguyễn Hữu Hoàng, Tsênhv qơư Y têr thành phố Quy Nhơn, tỉnh Bình Định, nhiv no tsênhv paz trâu pêx xênhv jok Minh Thành, xar Tuy Lộc, thành phố Yên Bái hêik pâuz:“Sêiz đhâu têx pov tsir, đaix nta đuô, pov lok six zâu xưz. Thâuv muôx njêx muôs ntơưv no thiêx pov trâus ruôr hiêv lok six ntâu, tas nro têx kror đêx puôr lênhx trâus đêx ngaz thiêz cuô ar cxuz tas, pox nhuôs sơưr đơưk cê thoz huk kho đuô têx vax tsêr, cê sir jos phax tar caz moz. Pêz tưz tuôx paz, kriê trâu pox nhuôs uô cov hur chor đêx, nzuôr hur si têx kror đêx… Pêz đoàn cux muôx têx hâux lưv uô txơưr li paz trâu chor Trạm Y têr vêv xênhz chiê tror uô tâu hâux lưv jông li kuz”.

Đros chor ntu cêr trâus đêx ngaz cuôr, tsêr cơưv ntơưr, qơư trâu têx vuôz tsuôz, têx qơư zov chênhr zôngx ziv huôv xênhz caz moz, Tsênhv qơư Qênhz yuôx phax tar caz moz tỉnh Yên Bái tsênhv zôngv yêz paz tsuôs yuôx tuôx lov caz moz, uô vêv xênhz tênhx qơư. Zơưv Nguyễn Lại Hùng, Giám đốc Tsênhv qơư qênhz yuôx phax tar caz moz tỉnh Yên Bái puz pâuz:“Têx phiv liv đhâu đêx ngaz cuôr co zos têx zav moz đrâuv tơưr grêix; tiv 2 zos uô vêv xênhz tsik jông, zôngv đêx tsik hur mak zuôr uô muôx têx zav moz cik txos kror muôs; tiv pêz zos tsik nox siêr hâuk đêx râuz bâu mak zuôr tsik ngaz tuk vêv xênhz zav nox, uô muôx yưv têx zav moz cik txos nox hâuk. Taz sik, tưz hêik kriê trâu cxuô thax tsav qơư thiêz cxuô thax tsav qơư tưz sir jos yax kriê, qêz suô qơư tsik chiê vuôz tsuôz kiêk nênhs đhâu đêx ngaz cuôr, muôz chor yuôx tuô lov caz moz trâu pox nhuôs…vav tiêk zuôr tsik muôx caz moz huôv xênhz đhâu trâus đêx ngaz cuôr”./.

                                                                                                    Thừa Xuân-Lik Thox cxêik nhênhv

Shux xênhz tox siêz Tây Bắc tror muôz têx zak zưr vuôz tsuôz, kiêk nênhs tsiv uô đuô lưv zav tsik chiê tênhx qơư trâus vuôz tsuôz, kiêk nênhs

Qênhz shuôs hâur thax tsav, seiz pov ntâu qơư zuôr muôs hax huv, chuôz zênhx, muôz têx zak zưr tsi zôngv txos por tsês ntâu, cê uô tuôr xuôv, cê uô vuôz tsuôz, kiêk nênhs tênhx qơư, iz paz shux xênhz hâur tsêr cơưv Đại học Tây Bắc tưz xar tsưr ziv khơưk sâu têx zak zưr co tror tsiv uô lưv zav xiv huv yiêz. Đhâu cơưv seiz lax, chor shux xênhz heik sâuv tưz sik pheiz côngz muk trâu têx qơư muôs huv thor khơưk sâu chor zak zưr quảng cáo tsi zuôr, tsi zôngv txos chox lok nzuôr hur thiêz txiêr, xơưs uô đuô lưv zav li: Hnaz ntiv cxuô zav ntơưv têx qơư muôs huv, hnaz trâu chưx mêv, shux xênhz ntiv trâu iz cxiê chuôz zênhx phưx vưv cơưv ntơưr..... Chor xiv huv co tâu tsiv uô mê,  jông gâux, khor truôx, zôngx ziv zôngv thiêz trâu uz no gra muk lol, tsi ntuz đêx, gri fênhx zis, tâu ntâu lênhx hluôk nênhs nhiêv zôngv txos ntâu. Lù Thị Thảo, shux xênhz K62, Khoa Tài chính-Ngân hàng, hlôngr njêx muôs chor shux xênhz tsiv uô têx xiv huv sâuv heik: Kror zov chênhr pêz uô zos, tror muôz têx zak zưr ntơư tsiv uô đuô lưv zav chiê sir zôngv, txo grêk tsơưs vuôz tsuôz, kiêk nênhs trâu tênhx qơư:“Pêz xar tror fuô uô dưv anr no thiêz phênhz pheiz têx xiv huv pêz uô tâu trâu hâur ciêz đrôngs. Cxơưz cxiz đas jos trâu chor shux xênhz thiêz cxuô lênhx cxuô tus pâuz lok tror muôz têx zak zưr vuôz tsuôz, kiêk nênhs tsiv uô đuô lưv zav thiêz por hưv tênhx qơư hur si, đu lus”.

Cux xưk li ntơư, “meir nzuô chuô tsi zôngv tênhv tâu muôz zak zưr uô” tưz tâu chor shux xênhz K64, khoa Tiểu học cxênhx nhuôs zâu uô tâu yênhx côngz. Chiê uô tâu chor meir co lơưr puôr lênhx zos muôz têx zak zưr tsi zôngv txos ntơư tsiv uô. Tòng Thị Bích Ngọc, lênhx seiz car chor shux xênhz uô têx meir sâuv heik pâuz: Lơưr tưz xar tsưr ziv muôz têx teik, hưx zak zưr zôngx ziv zok nriêr tâu lok uô meir nzuôx chuô. Tsênhv tsênhz zos, lơưr khơưk sâu têx hưx zak zưr, far ntơưr....tsi zôngv txos lok nzuôr, so cov hur, đhâu ntơư muôz luz kaz hưx txiêr por tsês, đhok trần nhựa thả, chor ntơưr tưz jêis tâu kror trâu. Thâuv tưs chor chuô sor lok đhâu kaz hưx muk trâu pêv hâu hưx, chuô zuôr muk chênhr uô muôx têx chuô txiêk, lax. Xav kror đruôz đraz iz luz meir nzuôx chuô uô tas 40 luz hưx zak zưr. Chor meir co tsi tiêk zôngx ziv đhok uô, sir zôngv, tsênhv tsi uô tuôr xuôv ntâu zav, muôx têx tưz tsi tas iz đeiv nhiêx hlo, jông trâu têx chuôz zis txov nhêv nhoz tox siêz sir zôngv:“Pêz tưz uô hâux lưv đros iz cxiê lênhx pêx xênhv ntơưv qơư chiê heik kriê trâu lơưr pâuz chor meir nzuôx chuô no li têx muôx liv thiêz jông zôngv nhoz tox siêz. Jux juk fuô yax kriê ntơưv têx lớp cơưv, jêx jok. Cêr sik hux jos co tưz paz pêz yax kriê lok txo grêk tsơưs têx zak zưr kiêk nênhs, vuôz tsuôz, por hưv tênhx qơư hur jông”.

Đros trâu têx jông thiêz muôx liv li heik sâuv, 02 dưv anr  co tưz tâu kruôs txos ntơưv jiês tưr thik txux chi tsưr ziv jông lok txo grêk tsơưs têx zak zưr vuôz tsuôz, kiêk nênhs ntơưv tỉnh Sơn La zos tsênhv qơư cxơưz cxiz xar tơưv têx txux chi jông huôv tsar uô nox, lax luôv thiêz hu zâuv yưv pênhr uô thax tsav heir nênhs tsơưs hâur tsêr cơưv Đaih học Tây Bắc nhiv kruôr tsưr tsix. Pos Trương Thị Luân, giám đốc tsênhv qơư heik pâuz: Chor shux xênhz hâur tsêr cơưv lok six moz siêz sir jos uô têx nuv jông siêz, heik tơưv tsưr ziv jông lok phax tir thêir têx zak zưr kiêk nênhs, vuôz tsuôz. Ciês jiês thik no, chor shux xênhz hâur tsêr cơưv tưz muôx 34 dưv anr đas cir tưr thik. Iz cxiê dưv anr cux tâu ntâuk grê siêz li: Muôz têx zak zưr kiêk nênhs, vuôz tsuôz tsiv uô yênhx vuôk cxiv puôz tsêr-iz tsưr ziv uô hur tênhx qơư”, “muôz têx zak zưr, kuôr blêx tsiv uô vuôk vor tsêr cov tsi cuz sor”:“Têx luôs hâux lưv li heik sâuv puôr lênhx zos nuv uô jông, lok six zôngx ziv tsiv uô thiêz zôngx ziv zok nriêr tâu têx zak zưr kiêk nênhs, vuôz tsuôz hâur tênhx qơư lok uô yênhx lưv zav xiv huv muôx liv trâu luz nênhx xênhz huôx, paz shux xênhz xar tơưv tâu tsưr ziv jông, bax trâu cêr huôv tsar uô nox. Têx dưv anr uô tâu jông pêz kruôs txos ntơư muôx têx zuôr nthuôr đêz đar trâu luôs lưv tus cơưv shâuv thiêz pâuz txos, tsi tas li, pêz zuôr tror uô hâux lưv đros têx tsưr tsix, cuiv nhiêx txiêx chiê paz chor shux xênhz muôx nzir pênhr fuô uô dưv anr”.

Lơưr Tiến sĩ Đỗ Hồng Đức, Phưv thơưx seiz car tsêr cơưv Đại học Tây Bắc: Tsêr cơưv têx txux chi, nuv uô tâu jông tsar ndê ntâu jux juk đhâu niêx shông. Iz chas co, chor  cưk kriê ntơưr, canr bôv, shux xênhz cxaz chuôz nhênhz chơưv khoa học, huôv tsar công nghệ cux tsar ndê chôngz lênhx ntâu tus. Ciês Khoa Kôngz-jôngr nuv, niêx shông chor shux xênhz tưz muôx 10-15 đề tài, hâur ntơư muôx lok sâuv phax tir thêir têx zak zưr kiêk nênhs, vuôz tsuôz tênhx qơư. Canr bôv, cưk kriê, shux xênhz hâur tsêr cơưv têx dưv anr puôr lênhx zos xar tsưr ziv tsiv uô têx muôx liv tsênhv tsênhz trâu luz nênhx:“Tsêr cơưv xav tinhv, khov lok tsêr cơưv li pênhr jos, tsênhv tsênhz chiê cxơưz cxiz chor canr bôv, cưk kriê, shux xênhz uô luôs hâux lưv nhênhz chơưv khoa học. Muôz hâux lưv nhênhz chơưv khoa học reik đros tsênhv tsênhz ntơưv qơư. Taz por chor xiv huv khoa học zos xiv huv jông, muôx liv, gra siêz luz nênhx, kinh tế, vênhx huôv, xã hội hâur thax tsav”.

Têx zak zưr kiêk nênhs, vuôz tsuôz tsi tâu khơưk sâu, xưv lik jông zuôr uô tênhx qơư tsi hur thiêz uô ruôr hiêv txos lênhx nênhs đas jos. Đros trâu chor cưk kriê ntơưr thiêz shux xênhz hâur tsêr cơưv Đại học Tây Bắc têx sir jos xar tơưv tsưr ziv, nuv uô jông, tsôngv pêx xênhv tsuôk paz mê njik côngz đas jos phax tir thêir têx zak zưr kiêk nênhs, vuôz tsuôz chiê sơưr đơưk muôx luz nênhx truôx tuk, tênhx qơư hur jông./.

                                                                                                           Bích Thủy-Riê Lâux cxeik, nhênhv