Ntâu zav ciêz tsiêz San Thàng Lai Châu

Ciêz San Thàng, thành phố Lai Châu tâu uô trâu hnuz thưr 5 thiêz hnuz ciêz hâur yênhx ciêz. No zos qơư pox nhuôs ntơưv chor xã, phường sâuv thax tsav thành phố Lai Châu thiêz huyện Tam Đường li qơư siz njiz, zuôr muôs hax huv. Txix ciês thâuv têis cik sơưr nzor, yênhx cxênhx lênhx zos Hmôngz, Thái, Cho tưz tuôx ntơưv ciêz. Pox nhuôs tuôx ciêz muôx nênhs tsuôk tuôx sêiz, lok sik tuôx njiz têx fôngx zưs, muôx nênhs tuôx zuôr huv chox muk zôngv, nênhs tuôx muôs zuk chuôz zis têx hax huv kôngz nuv uô tâu. Têx huv phưx vưv tsiêz pox nhuôs chox tuôx muôs ntơưv luz ciêz no muôx ntâu zav, txix cxur, blôngx njê, txir kok thiêz tsôngv box mênhx cxưx têx trik yo…Tuôx trâu luz ciêz ntơư, sơưr đơưk zuôr tâu têx huv trâu zuk chuôz zis zôngv txix zav nox, txos têx chuôz zênhx sir zôngv hâur chor hnuz tsiêz. Pos Lò Thị Phiếu, xã San Thàng, thành phố Lai Châu puz pâuz:“Tsiêz shông no cur chuôz zis gra shaz tuôx muôs, jê tsiêz viv li sơưr đơưk zuôr ntâu hênhr, txix sơưr nzor txos nhiv no mak cur cux muôs tâu ntâu lơưv”.

Đros pox nhuôs tox siêz, tâu tuôx uô si tsiêz zos kror vav njôngr thâuv txos chêix ntux yiêz lok. Tuôx no, lơưr tưz tsik zos tuôx sêiz ciêz, zuôr hax huv, mak lơưr tsênhv tâu njiz têx nênhs sưv jê, fôngx zưs sơưr đơưk đhâu chor hnuz khưr uô nox. Zơưv Hầu A Sình, jok Lao Tỷ Phùng, xã Nùng Nàng, huyện Tam Đường, tỉnh Lai Châu puz pâuz: “Hnuz no cur tuôx ciêz mak shir phaz hênhr, shông no cux uô tâu nox viv li tuôx ciêz lov jêv hênhr, shông zuôr txos mak zuôr sir jos cov muôx ntâu đuô’.

Ciêz San Thàng kaz shông, zos kriz muôs hax huv txix thâuv sơưr nzor txos tar su đuô thiêx njêis, viv lênhx tưs cux xar nhoz nzir mê njik chiê thav pêv, zuôr nzir mê njik huv trâu tsiêz. Đhâu hnuz kriz ciêz mak lênhx tưs cux shir phaz, vav njôngr hla trâu shông yiêz zuôr sir jos uô nox đuô chiê muôx nzir têx luz tsiêz muôx ntâu zav thiêz cxix cxuô đuô./.

(Tuyết Lan-Lik Thox cxêik nhênhv)

Kêiz hâur poz ziz chêi đaz kruôk

          Hêir nênhs poz ziz, tu zus kêiz cux zov chênhr hâur ziv chuôz zis; zos ziv chuôz zis tưs tsik muôx kêiz, cux chênhr zos ziv chuôz zis ntơư tsik yuô gruôs khưr. Hâur cxuô jiês, uô nênhz uô zêis lok sik nox yôngk hâuk cok, hêir nênhs poz ziz thâuv tưs tsuv tâu muôz kêiz chox lok uô cêr chêi đaz kruôk. Pir li hu mê nhuôv plis, uô nênhz uô zêis… tsuv tâu muôz iz gơưv kêiz chox lok tuô hâu cov siêr chiê uô. Pos Quàng Thị Liêm, nhoz jos Bó, phường Chiềng An, đrôngl Sơn La hêik pâuz: “Hnuz tsưr tsix nox yôngz hâuk cok ntơưv tos nxêik; tos tuz tsuv gra gra iz gơưv kêiz tuôx đros tsưr tsix uô yôngz cok trâu oz tus mê nhuôv. Hâur trôngx mor tsuv muôx iz fax grêix kêiz thiêz iz tus kêix chiê lêis pox côngz zơưv côngz”.

          Iz thax tsav qơư nhiêk cux uô txơưr lơưv nhiêk tsik siz thôngx, taz sik thâuv tưs uô chêi đaz kruôk, tsuv muôz kêiz chox lok uô. Pir li hêir nênhs poz ziz nhoz Mộc Châu, Sơn La; tos tuz tsuv gra gơưv kêiz tuôx trâu tos niêv txir chiê thor nhaz thiêz tsuv muôx iz tus lâuk kêiz lox chiê txi côngv đaz xênhz têz xênhz qơư, uô ntêx thâuv zuôr tok nhaz.ơưv Lường Văn Hoạt, nhoz jos Bó 1, xã Mường Sang, huyện Mộc Châu hêik pâuz nzir: “Thâuv nox yôngz, tsuv muôx gơưv kêiz; muôx iz cxiê thax tsav sir zôngv iz tus kêiz chiê txiv côngv đaz xênhz têz xênhz qơư thiêz thâuv zuk muôx iz tus nxêik muk zuôr txir, lơưr tsuv muôx iz tus kêiz tuôx thor nhaz”

          Thâuv tus nxêik ntơư phêiz chuôz, chuôz zis thiêz têx cưr tix tos nênhx tsa tsuv tâu sik côngv paz kêiz muôz trâu  mê nhuôv gra chox lok zus thiêz thâuv uô tau tsêr yiêz nhoz, tsuv hêik zuk chor cưr tix iz tus txir ndâux txir luk nto bê, tuôx cxok 4 tus ndêx chiê cxiv uô chôngx kêiz trâu têx mê nhuôv thiêz tus zus kêiz thiêx vav chôngz.Zơưv Cầm Danh nhoz phươngx Chiềng An, đrôngl Sơn La hêik: “Thâuv ntêx thâuv nzor uz, kêiz zos iz zav tsiêx nhoz jê sưv đros lênhx nênhs. Viv li, muôx nênhx sa tuôx sêiz shuôk txos, tsuv tuô kêiz nox, viv kêiz zos iz zav zôngx ziv huôv tsar tu zus”.

Kêiz muôx liv lox trâu hêir nênhs poz ziz cêr chêi đaz kruôk thiêz kêiz chuôs li cux uô cxaz nzir trâu hêir nênhs poz ziz muôx cêr shir phaz đuô hâur luz nênhx./.

                                               (Tsu cxêik, nhênhv-Lường Hạnh)

          Nênhs Cho nhoz jok Suối Khem truôx tuk luz nênhx txix chos ntông yuôx zêx thiêz tu zus tsiêx cxu

Hâur têx shông đrav ntêx, tsôngv box hêir nênhs Cho nhoz jok Suối Khem luz nênhx cux txov nhêv njuôr, hâur niêx shông txơưv sir jos khưr bâuv tưs cux yeiz pluôs tas li xưz. Chênhr zos li hêik ntơư, tsuv zav tưs chiê cxuz cêr yeiz pluôs thâuv tsôngv box muôx đas jos, muôx jông ar liêx têz uô nox? Têx tsưr ziv, siêz xar ntơư tưz jux juk muôx hâu cêr muk thâuv tsôngv box seiz pov tâu têx ntông yuôx zêx zos nziv chos trâu thax tsav qơư no. Tâu hâu nov ntơưv qơư kriê tsưr ziv uô, vênhv tôngv, ntâu lênhx tsôngv box hâur jok tưz muôz têx trôngz đo krêz chos yuôx zêx, luz nênhx cux jux juk truôx tuk. Niêv lâuk Bàn Thùy Dung, nhoz jok Suối Khem, xã Phiêng Luông, huyện Mộc Châu-iz hâur têx ziv chuôz zis chos ntâu yuôx zêx yax hâur jok heik pâuz: “Nhiv no cur chuôz zis chos muôx 5 ha yuôx zêx, đros thiêz phênhv sâu tâu niêx shông txix 70-80 tsov đeiv. Txix thâuv chos têx yuôx zêx lok, mak luz nênhx tưz nhoz khênhr đuô, zuôr tâu ntâu zav chuôz zênhx phưx vưv trâu luz nênhx niêx hnuz”.

Đros trâu huôv tsar chos têx ntông yuôx zêx, tsôngv box sđ hâur jok tsênhv chos txir thênhx caz, txir quýt thiêz tu zus tsiêx cxu. Xưk li niêv lâuk Bàn Thị Thanh chuôz zis zos iz chuôz zis uô tâu li heik sâuv. Nzaz nzơưv zuk chuôz zis têx vax, liêx têz, niêv lâuk chos nzir 100 tsoz txir thênhx caz, txir quýt thiêz txir caz nzưr hmaz lok zos txir lok tsuôk, iz chas ntơư zos thax tsav qơư tu zus buô, keiz ok, cê chiê muôx nzir phênhv sâu tâu, cê chiê muôx qir zuôv trâu tsoz chos. Hâur niêx shông, niêv lâuk chuôz zis muôx phênhv sâu tâu txix têx ntông nox txir thiêz tu zus tsiêx cxu muôx nhos 65-70 tsov đeiv, muôx nhiêx txiêx chiê txoz cxơưx trâu luz nênhx, têx tuz nhuôs muk cơưv txux chi. Niêv lâuk Thanh heik: “Heik cxuô zos hlôngr đuô yiêz tsưr ziv chos txir thênhx caz, txir quýt, tu zus keiz buô, iz shông sâu tâu nhos 65-70 tsov, txâuk nhiêx txiêx trâu têx tuz nhuôs muk cơưv ntâuz cơưv ntơưr. Tuk nhuôv hloz nhiv no tsênhv cơưv Đại học Công nghệ thiêz muôv muôs. Trơưk li cur, uô lơưr tsưr ziv no tov kaz ntơư zuôr ziv huôv tsar đuô”.

Jok Suối Khem nhiv no muôx 118 chuôz zis, 475 lênhx nênhs, phênhv ntâu zos nênhs Cho uô nênhx nhoz. Trơưk li tsar jok Triệu Văn Chung, tsôngv box sđ hâur jok, phênhv ntâu zos chos ntông yuôx zêx, poz cưk thiêz tu zus tsiêx cxu. Nhiv no hur si jok Suối Khem muôx 50 ha têz chos ntông yuôx zêx, niêx shông muôz phênhv sâu tâu truôx tuk trâu tsôngv box. Viv pâuz uô trơưk têx tsưr ziv yiêz chos yuôx zêx, tu zus tsiêx cxu, tsôngv pox nhuôs sđ hâur jok luz nênhx tưz ziv hnuz  ziv tsar ndê jux juk, cxiv uô tâu têx vax tsêr jông lok nhoz, zuôr tâu têx chuôz zênhx civ nhiêx chox lok sir zôngv hâur luz nênhx niêx hnuz li: Yêz meir, ti vi…. Tsar jok Triệu Văn Chung heik pâuz nzir: “Sâuv têx chuôz zênhx, vax tsêr bax, cxiv uô tâu jông li heik sâuv, tsưr ziv shông 2017, jok tror krêz đar liêx têz chos yuôx zêx thiêz phênhv ntâu zos chos têx ntông nox txir, hlôngr yiêz tsoz chos. Lok sâuv têx cêr paz mak tsi tâu pov muôx luz công ty tưs sơưr lênhk paz tsôngv box chos têx yuôx zêx, phênhv ntâu zos tsôngv box sđ chiv chir chos thiêz uô. Muôx iz công ty taz sik tsuôk zos sâu zuôr tsôngv pox nhuôs sđ têx yuôx zêx xưz, tưz uô tsi tâu tâu trơưk sđ zoz qơưx. Cur vav thiêz xar tiêk, cov muôx tsênhv chei tưs chiê paz trâu tsôngv box sđ  lok sâuv têx qir zuôv cux li zuz nôngz kôngz”.

Shông yiêz no, tsôngv box hêir nênhs Cho Suối Khem zuôr muôx ntâu cêr shir phaz đuô, viv luz nênhx tưz iz hnuz hlôngr yiêz jux juk, muôx txâuk cxuô tsar zav hâur luz nênhx. Ntơư zos pênhr jos jông cxơưz cxiz cxuô lênhx tsôngv box sđ nhoz no muôx nzir cêr côngv siêz, siz chos cxiv tsa jêx jok, suôv qơư nhoz ziv hnuz ziv huôv tsar, truôx jông./.

(Triệu Biên-Riê lâux cxeik, nhênhv)