Zus luôr lơưr ploz tsênhr Nhật Bản, tsưr ziv uô

yiêz nhoz tox siêz Lai Châu

Shông 2018, tâu chính quyền tiv phaz hêik pâuz, Nhật Bản li Công ty dược phẩm Nip Ponzoki tưz tuôx txos trâu tix lâus Nguyễn Quang Thành li qơư tu zus, nhoz jok Nà Phát, xar Nậm Cần, huyện Than Uyên, tỉnh Lai Châu chiê nriêr pâuz thiêz cir hux thôngx sik côngv uô. No zos tsưr ziv tu zus luôr uô vắc xin xuz thơưx ciês ntơưv tiv phaz thiêz thâuv cxaz chuôz dự án no, chor chuôz zis tu zus luôr li tix lâus Thành zuôr tâu paz lok nôngz, zav nox, kỹ thuật thiêz sâu zuôr têx hax huv uô tâu. Tix lâus Nguyễn Quang Thành  shir phaz puz pâuz: đros zav nox txix têx zênhx muôx hâur đros tsuôs mak tiv phaz zênhx muôx ntâu. Hâux lưv tu zus luôr cux tưz zênhx tâu tix lâus chuôz zis thiêz pox nhuôs hâur jok zus viv li thâuv kriz uô tsưr ziv no cux tsik njiz ntâu phiv liv. Đhâu thâuv tâu chor nênhs nhênhz chơưv choz zok kỹ thuật tu zus, pox nhuôs pâuz lok six sêi, thiêz piz kriz uô ciês. Txix 400 tuk luôr nôngz xuz thơưx, txos nhiv no têx chuôz zis no chor luôr tưz huôv tsar ndê txos xar muôx 2.000 tuk thiêz thâuv muôs chiê tso uô vắc xin iz tuk tưz paz muôx tâu phênhv sâu txix 2 txos 2,5 triệu đêiv.

“Uô ntêx cur zus siv txix shông 2017, mak tuk mâuv luôr iz shông paz muôx phênhv sâu xar muôx 2 triệu txos 2,2 triệu đêiv nhiêx liv. Cur zus pov cux zus tâu mak txos shông 2018 cur piz kriz đar tu zus lơưr tsưr ziv no. Txos shông 2019 mak tâu chính quyền tiv phaz tsov cưv txos, lênhx tov cấp huyện paz tâu 800 tuk nôngz trâu chor ziv chuôz zis tu zus. Cur nhiv kruôr zus txos hli tiv pêz txix 400 tuk mâuv luôr mak nhiv no tưz tâu muôx 1.100 tuk”.

Nhiv no sâuv thax tsav xar Nậm Cần muôx oz qơư chor chuôz zis uô tsưr ziv tu zus luôr lơưr ploz tsênhr kỹ thuật Nhật Bản thiêz tas nro chor luôr zus tâu puôr lênhx tưz tâu muôs trâu Nhật Bản chiê nhênhz chơưv thiêz tso uô vắc xin phưx vưv trâu y học. Viv luôr tâu zus chiê tso uô vắc xin viv li zoz qơưx lok kỹ thuật thiêz zav nox yênhx hnuz cux tsuv tâu uô jông. Đrâuv iz cxiê zav nox zos nênhs yưv pênhr cungz, chor chuôz zis tu zus tsuv sik hlôngr nto muk hâur har jôngr zok nriêr jâuz, hâur co muôx ntâu zav blôngx zos yuôx njuôz lok trâu luôr nox. Đuô li, tsêr guôx tu zus tsuv tâu uô cov hur si, tiv zix đêx hâuk cux tsuv zos đêx hur, taz por vêv xênhz. Zơưv Nguyễn Hữu Thức, Bí thư Đảng ủy xar Nậm Cần, huyện Than Uyên, tỉnh Lai Châu puz pâuz: Tiv tsik cxơưx txos qơư muôs têx hax huv, ho muôx tâu liv siêz viv li pox nhuôs lok six shir phaz tu zus. Nhiv no ntâu ziv chuôz zis tưz kir txêik nzir nhiêx chiê yưv pênhr kriz đar qơư tu zus, chiê zus nzir chor luôr. Tsưr ziv uô no txơưv tiêk yiêz, taz sik tâu doanh nghiệp paz nôngz, kỹ thuật thiêz sâu zuôr hax huv uô tâu viv li xuz thơưx paz muôx tâu chêx cur kinh têr siêz trâu pox nhuôs. Nhiv no muôx ntâu ziv chuôz zis tu zus txơưr hâur xar, hâur thax tsav cux tưz lok nriêr pâuz, cơưv shâuv kỹ thuật tu zus luôr uô lơưr tsưr ziv no.

“Tsưr ziv zus luôr chiê tso uô vắc xin mak xar tưz choz zok trâu oz qơư chor chuôz zis chiê huôv tsar kinh têr. Thiêz xuz thơưx đros thiêz chêx cur kinh têr muôx tâu mak lok six jông, txơưr đuô pir li zus luôr muôs grêix. Xuz thơưx lok chêx cur kinh têr thiêz qơư zuôr muôs hax huv mak tâu têx doanh nghiệp yưv pênhr lơưr sâu zuôr tas hur si”.

Txơưv tiêk nhiv kruôr huôv tsar, taz sik tsưr ziv tu zus luôr uô vắc xin lơưr ploz tsênhr kỹ thuật Nhật Bản tưz puz pov chêx cur xuz thơưx  khov pox nhuôs pâuz sir zôngv huv tsưr ziv kỹ thuật thiêz doanh nghiệp uô huv zos li tsưr ziv sâu zuôr. Hâux lưv siz txuôk đros chor chuôz zis, đros muôx chính quyền tiv phaz, doanh nghiệp li têx paz tưz paz muôx tâu sik txuôk đros truôx hâur tu zus, paz pox nhuôs nhoz tiv phaz muôx nzir phênhv sâu, sir jos uô bluô nux ciês sâuv zuk thax tsav qơư nhoz./.

(Khăc Kiên-Lik Thox cxêik nhênhv)

Moz suôz liêz pok siz cik?

Tsôngv box...! Moz suôz liêz tsuôk siz cik đhâu zôngr tov:

   Moz suôz liêz zos zav moz siz cik đhâu zôngr yax chuv tov. Thiêz muôx têx sđ cux zuôr trâus moz suôz liêz zos hâur zuk tsêr muôx zôngr gra tâu caz moz. Zav zôngr no hu uô zôngr đax.

Chor zôngr no khênhr nhoz hur si hâur tsêr thiêz saz đrâuv jôngr, lok six nhiêv tov nênhs, gruk nyar thiêz tov ntêr tax thâuv tưs tsâu mav za khiêr. Six hơưv zav zôngr co khênhr tov nênhs zos thâuv đruôz hnuz, lar heik zos tas cik sơưr nzor thiêz hur si thâuv zuôr luôs tsâuk ntux ntơư. Têx zôngr no khênhr uô kê trâu ntơưv têx đêx hur li: Đêx ntiv hâur hưx, hâur têik cxok pax, hâur têx huz trâu đêx zôngv, nhoz têx plaz yêz tsi jông muôz por tsês muôx đêx tênhr hâur, chiêr đêx, têx pak đêx uz no......

Đhâu nhos 2 ciêz, têx kê zôngr zuôr đâus, vav tuôx uô têx caz vêiv, zos tênhx qơư jông, ntux tsi yuô sor, tsi yuô no mak tsuôk 7 hnuz xưz têx kê zôngr tưz đâus tal. Zôngr lox tiêr zuôr tov gruk nyar têx lênhx nênhs moz suôz liêz thiêz gra caz moz cik trâu têx lênhx nênhs tsi tâu muôx moz đhâu zôngr tov.

Zav caz moz uô huôv moz suôz liêz ntơư muôx 4 ntuk puôr lênhx muôx têx uô trâu lênhx nênhs trâus moz, chênhr viv li zos tưz trâus moz ntu iz mak cux muôx têx trâus moz têx ntu txơưr đuô. Têx thax tsav, suôv qơư jiês xuz thơưx muôx moz suôz liêz mak cxuô lênhx sđ puôr lênhx muôx têx trâus moz, viv tsi tâu muôx đas jos, yuôx phax tar moz.

Tsôngv box....! Moz suôz liêz muôx têx, lênhx nênhs tưz trâus moz cux tror moz đuô thiêz hnhar đuô thiêz.

Chor cưk yuôx, bác sĩ heik pâuz, caz moz uô huôv moz suôz liêz muôx 4 ntuk. Thâuv trâus moz, luz đros chêr tsuôk phax tir thêir tâu iz kro, yuôr đuô li mak phax tir thêir tsi tâu. Chênhr viv li, lênhx nênhs tưz moz suôz liêz cux muôx têx tror  moz đuô.

Tror trâus moz cux muôx yưv thiêz jiês moz tov kaz muôx têx zuôr hnhar đuô jiês uô ntêx. Zos lênhx nênhs trâus moz suôz liêz jâuv 2, zav caz moz uô huôv moz co khênhr zos lưv zav caz moz. Thâuv co, 2 zav caz moz muôx nhoz hâur lênhx nênhs đros chêr nhiêk zuôr txơưr nhiêk, uô trâu moz ziv hnhar đuô tuôx, uô tsi jông txos têx sâur nyar, uô nyar nhênhv, khor, uô lênhx nênhs moz tsâuk muôs.....

          Tsuv phax:

Moz suôz liêz khênhr uô cuz uô no txix 2-7 hnuz. Têx riêz nênhs đuô muôx têx uô tuôs nênhs, têx li heik no khênhr muôx yưv trâu thâuv txix hnuz tiv 3 txos hnuz tiv 6 trâus moz (85% mak txix hnuz tiv 4-5 moz).

Nhoz têx thax tsav qơư muôx chor zôngr yax chuv tov nênhs khênhr cik tâu caz moz suôz liêz li heik sâuv thiêz muôx lênhx nênhs gra tâu caz moz mak lok six zôngx ziv cik tâu moz suôz liêz, lar heik zos têx nhuôv zâuv. Moz muôx têx siz cik tâu uô yênhx fâuv moz lox, lar heik zos thâuv cheix ntux nas. Chênhr li ntơư, tsưr ziv phax tar moz siêz jông đuô hur si nhiv no cux zos tuô, lov têx zôngr yax chuv, caz vêiv, phax tir thêir tsi chiê zôngr tov./.

(Thu Thùy-Riê Lâux  cxeik, nhênhv)