Cơưv cxaz hâur cheix ntux sor huv đros

Suôv câuv 9 luz hlik cơưv chính khóa hâur tsêr cơưv, têx mê nhuôs shux xênhz xar njôngr tâu so iz cheix so sor jông đros ntâu huôx tôngv huv đros. Cxaz chuôz têx uô si thêv thao, cơưv têx khóa huv đros shux xênhz li pênhr xưv lok sik tso mê nhuôs mul cơưv cxaz têx môn tsi tâu txơưx..Taz sik, uô li chas chiê xeir tâu iz môn huv đros, iz khóa cơưv muôx tsơưr lươngv, lơưr thạc sĩ tâm lý Đào Lê Hòa An, Ủy viên BCH Trung ương Hội tâm lý học xã hội Việt Nam, mê nhuôs zuôr trâus tâu têx lênhx nênhs hloz paz txưv lok six ntâu:

          “Lênhx niêv lênhx txir li pưs txux lok six coaz tsôngv viv têx mê nhuôs tsi tâu muôx chênhz zênhv cheie xeir tâu tsaz yênhx cơưv huv đros zuk. Taz sik niêv thiêz txir tsuôk paz heik kriê thiêz cungz xor mông yuôr cuiz tênhv mak tsês trâu mê nhuôs chiv chir cuiz tênhv”.

          Thôngx ziv đros siêz xar no, lênhx pox niêv jông gâux Thúy Hạnh xar tiêk: niêv txir tsuv chiê mê nhuôs chiv chir xeir sêz cơưv tul tsi, muôx têx huôx tôngv uô si li chas hâur 3 luz hlik so sor. Seiz co zos phênhv huv khơưk muôz trâu mê nhuôs đhâu iz shôngk têx mê nhuôs sir jos cơưv ntơưr hâur tsêr cơưv. Xar uô tâu li co, uô ntêx thâuv suôv câuv shông cơưv, têx lênhx niêv lênhx txir tsuv tsês six hơưv nriêr pâuz xor mông têx khóa cơưv. Thâuv pâuz thôngz thiêx heik kriê trâu zuk têx mê nhuôs pâuz. Lênhx pox niêv jông gâux Thúy Hạnh heik:

          “Cur zuôr đros mê nhuôs thav li no: Nhiv no tưz txos cheix so sor, tâu so 2 luz hlik ntâu, niêv zuôr tso mê nhuôs mul uô si. Six hơưv tsênhv yuôr mak nêx zuôr tsês chiê cơưv ntơưr. Cur zuôr heik kriê 6,7 môn cơưv chiê mê nhuôs chiv chir xeir. Đhâu co, cur tso mê nhuôs seiz tsaz yênhx cơưv seiz mê nhuôs pok thôngx ziv”.

          Mnôngs têx mê nhuôs li siêz xar thiêz seiz jông mê nhuôs li cuiz tênhv zos tsưr ziv tâu têx lênhx niêv lênhx txir xeir thiêz uô yênhx côngz. Lơưr pos Nguyễn Thúy Uyên Phương, giám đốc điều hành Tsêr cơưv ngoại khóa Tomato, hlôngr trâu hâux lưv zuôv mê nhuôs cơưv hâur cheix so sor, mak têx lênhx niêv lênhx txir tsuv tso mê nhuôs chiv chir xeir têx njiêz luv huv đros mê nhuôs li pênhr xưv thiêz siêz nhiêv. Tsi tsov cưv kriê mê nhuôs têx yênhx tưv lơưr cui tênhv mak tsuv tso mê nhuôs nriêr pâuz cxaz têx tsưr ziv cơưv yiêz. Têx cưk kriê nhoz no xar tiêk: thâuv chiv chir xar tơưv thiêz uô iz phênhv huv khơưk muôz trâu têx lênhx nênhs cxaz jê, tsuv xar tiêk zuk zos lênhx nênhs co chiê nriêr pâuz, xar tơưv uô têx tsưr ziv uô jông jông, chiê mê nhuôs chiv chir nriêr pâuz tâu ntâu kror jông trâu zuk. Pos Nguyễn Thúy Uyên Phương heik:

          “Kror lox tiv zix mak mê nhuôs zuôr tax tâu zos jênhv pâuz tâu zuk li pênhr xưv. Tiv oz zos mê nhuôs chiv chir chuv tôngv đuô pir đros tênhx qơư tov ntêx. Đros têx tsưr ziv uô yiêz no, mê nhuôs zuôr xar tơưv tâu têx tsưr ziv uô si, thiêz phuôx huiz tâu zuk pênhr xưv”.

          Phuôx huiz jông mê nhuôs li siêz xar tơưv jông cux zos qơư tsov txos mak têx qơư tsưr tsix so sor công nghệ zos Học viện xar tơưv công nghệ TEKY, TP Hồ Chí Minh tsưr tsix tso tơưv xuz thơưx. Thôngz đhâu tễ xjax cơưv lơưr tsưr ziv zaoz zux khoa học- kỹ thuật-công nghệ thiêz xav fax, Xưởng xar tơưv TEKY paz têx mê nhuôs cxôngx 6 txos 11 shông pâuz cxaz txos têx tsưr ziv xar tơưv uô si lok sik phần mềm jông. Ntơưv no, têx mê nhuôs tsênhv chiv chir uô têx chuôz zênhx uô si jông. Lơưr pos Ngọ Hồng Vy, chuyên viên truyền thông Học viện xar tơưv công nghệ TEKY, hâux lưv tsi lax uô hlôngr têx khóa cơưv yênhx têx khóa cơưv lov jêv, huv đros chiê mê nhuôs tos jênhv yênhx tưv yiêz:

          “Cheix so sor mak mê nhuôs muôx lok six ntâu six hơưv. Têx lênhx niêv lênhx txir cux muôx zoz qơưx xa mê nhuôs mul têx khóa cơưv...Têx tsaz yênhx tâu tsưr tsix chiê paz têx mê nhuôs cê cơưv ntơử rcê uô si. Hâur co pêz ndar txos huôv tsar trâur nuv STEM thiêz bộ pênhr xưv thế kỷ 21 đros bê hu 4C tsês trâu mê nhuôs”.

          Zaoz zaux côngv đros ntâu môn cơưv tsênhv zos tsưr ziv tâu têx tsênhv qơư kriê pênhr xưv ntơưv TP Hồ Chí Minh xeir tsov hâur cheix so sor no. Hâux lưv seiz jông tênhx qơư xar tơưv, chiê mê nhuôs chiv chir xar tơưv jông hlôngr trâu hâux lưv zuôv mê nhuôs cơưv ntơưr zos kror mak têx taz viv no xar njôngr tax tâu hâur iz cheix so sor./.

( TTT- Txâur Vax cxeik nhênhv)

Lênhx pox niêv canr bôv Xinh Mun sir jos uô côngz xưv Hôiv

Hâur têx shông uô ntêx, nhoz jok Xà Cành, xã Phiêng Pằn, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La, qênhx shênhx xênhz zus tuk nhuôs tiv pêz muôx ntâu phiv liv, chor pox niêv tsik pâuz ntơưr muôx chông. Qir tiv chênhr zos pêx xênhv li jênhv pauz tsênhv kik, chôngz lênhx pox niêv hêir nênhs tsơưs tsik tâu cơưv ntâuz ntơưr cxix cxuô, tsik pâuz hêik luk tsoz tsiz. No cux zos qir tiv uô trâu Hôiv gâux muôv vir ndâuk nhoz tiv phaz li têx luôs hâux lưv tsik tâu uô ntâu hâur luz nênhx. Uô li chak chiê hlôngr yiêz đuô tsôngv gâux muôv vir ndâuk li siêz xar? Xar ntâu txos têx kror hêik ntơư, niêv tix Lò Thi Cương thiêz chor cán bộ Hôiv gâux muôv vir ndâuk xã tưz muk trâu yênhx ziv chuôz zis, muk txos yênhx Chi hôiôưpx niêv chiê yax kriê, hêik chor gâux muôv vir ndâuk sơưr đơưk sir jos cxaz chuôz trâu côngz xưv Hôiv thiêz cxaz chuôz chor lớp cơưv hâur pâuk ntơưr. Hôiv gâux muôv vir ndâuk xã cux sik đros uô têx tsênhv njiêz xênhz huôx đros piêr kriê têz qơưs têx chêi, sik thav, phêiz kênh chênhz zênhv uô nox, hêik pâuz tsưr ziv xênhz zus nhuôs hâur chuôz zis txix luk mênhx cxưx tsơưs nênhs li luk Xinh Mun, Hmôngz, Thái…Tsuv uô li chas cov huv đros yênhx lênhx nênhs. Chênhr zos uô tâu truôx têx luôs hâux lưv hêik ntơư, nhiv no 100% lênhx pox niêv vir ndâuk hâur Chi hôiv jok Xà Cành puôr lênhx pâuz ntơưr; hâur 3 shông lok no, jok tsik yuôr lênhx tưs xênhz zus tuk nhuôs tiv 3. Niêv tix Cầm Thị Sơn, Hôiv viên hôiv gâux muôv vir ndâuk jok Xà Cành puz pâuz:

“Niêv tix Cương zos iz lênhx nênhs gruôs, sir jos, thâuv huyện, lok sik thênhv siêz muôx ntâuz ntơưr chox kriê, txơưv lok six khưr, taz sik niêv tix Cương cux sir jos tuôx ti gâuk jêx jok chiê kruôz kriê thiêz xav tsưr ziv paz trâu pêz. Muôx đaz tsi mav niêv tix tsik so tuôx sik côngv đros pêz yax kriê, hêik pâuz trâu yênhx lênhx nênhs lok Đảng, têz qơưk li têx cêr chêi, tsưr ziv hâur chuôz zis. Sơưr đơưk puôr lênhx jông siêz uô lơưr niêv tix kruôz kriê”.

Phiêng Pằn zos xã thax tsav 3, ntus đriv huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La buôs ti têz qơưk Lào, pox nhuôs luz nênhx tsênhv txov nhêv. Xar uô tâu phongz yaox jông mak uô ntêx sơưr đơưk luz nênhx tsuv hlôngr yiêz jông đuô. Xar li co, txix têx zuk tâu cơưv txix tsêr cơưv đại học kôngz nuv, niêv tix Cương uô ntêx hlo hâur phongz yaox cxuôv yêiz thiv pluôs, sir zôngv khoa học kỹ thuật lok chos poz cưk, blêx liêx, tu zus tsiêx cxu…Thâuv tưz huôv tsar uô tâu truôx, niêv tix hêik chor gâux muôv sơưr đơưk đros uô trơưk. Nhiv no, tas nro Hôiv gâux muôv vir ndâuk xã li chor pênhr txêik đhâu zênhx hangx xã hội zos zuôr xar 5 tiv đêiv, paz trâu chor hôiv viên pluôs txêik chiê yưv pênhr huôv tsar kinh tế chuôz zis. Sơưr đơưk cux phuôx huiz cêr siz hluz siz paz, nênhs muôx paz trâu nênhs tsênhv txov nhêv. Khov co, Hôiv viên gâux muôv vir ndâuk xã nhiv no tsik yuôr chuôz zis tưz yêiz plaz, chor chuôz zis pluôs tâu txo grêk tsơưs ntâu pir li chor shông uô ntêx. Luz nênhx muôx jux juk, chor hôiv viên gâux muôv vir ndâuk tưz muôx tsar tov cxaz chuôz trâu chor huôx tôngv hôiv thiêz hêik pêx xênhv sđ uô jông trơưk tsưr ziv tsik xênhz zus nhuôs tus mê nhuôv tiv 3; uô truôx jông “xã, jêx jok tsik muôx zax zênhz”; uô truôx jông chêi nhoz ntus đriv, cxaz chuôz phongz yaox tas nro pêx xênhv por vêv ngaz tuk têz qơưk.

Lơưr niêv tix Lò Thị Cương: Pâuz, hêik tâu ntâu zav luk mênhx cxưx chênhr zos niêv tix kror liv hâur yax kriê, hêik, zaz zâuv hôiv viên. Thiêz yax kriê txix luk hêik cux zos kror yax kriê uô tâu truôx. Viv li, niêv tix zos nênhs Xinh Mun taz sik cux sir jos cơưv luk Hmôngz, Thái chiê paz trâu zuk têx luôs hâux lưv uô:

“Kror yax kriê muôx chêx cur tiv zix zos cur tsuv muk tiv phaz, chiê pâuz tâu tsênhz têx tiv phaz co. Thiêz khov trâu yênhx thax tsav mak zuk yax kriê, kriz uô thiêz xêir tsov tsênhv njiêz huv đros tiv phaz co. cxiv tsa tsưr ziv muk tiv phaz, phêiz côngz trâu Ban chấp hành thiêz zuk chiê kriz uô yax kriê ciês trâu chor hôiv viên”.

Txix têx gôngr côngv trâu côngz xưv Hôiv, lênhx pox niêv cán bôv Xinh Mun Lò Thị Cương tsik so tâu pox nhuôs njênhs njôngr, cơưv shâuv thiêz uô trơưk./.

(Đức Anh-Lik Thox cxêik nhênhv)