Sơn La: Uô tsik tâu trơưk Bộ Y tế 83 luôs hâux lưv tso tơưv

Tsêr kho moz Đa khoa huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La tâu cxiv uô txos nhiv no tưz 10 ntâu shông. Txơưv tiêk muôx 150 luz txax trâu nênhs moz tuôx nhoz, pư kho moz, taz sik tsêr kho moz tưz tsuv cxaz nzir 200 luz txax chiê txâuk trâu têx lênhx nênhs moz tuôx nhoz, pư kho moz. Chiê cxuô lênhx cưk yuôx tâu muk seiz shuôs cxix chor nênhs tuôx kho moz, cxax thiêz muôz yuôx trâu nênhs moz, têx lênhx cưk yuôx nhoz no tsuv muk iz qar đhâu qar hâur chor nênhs tuôx nhoz kho moz. Thiêz têx chuôz zênhx seiz njuôk shuôs, kho moz cux muôx tsi cxuô. Nhiv no, têx cưk yuôx hâur tsêr kho moz tưz muôx têx uô tâu luôs hâux lưv tsov, fêis kho têx moz hâur đros chêr taz sik tiv tsi muôx txâuk chuôz zênhx, viv li ntâu lênhx nênhs moz tưz tsuv xa muk chơưv fêis kho moz trâu têx tsêr kho moz thênhv siêz.

Trơưk li Bộ Y tế tsưr ziv ntâuk grê tsơưr lươngv muôx 83luôs hâux lưv, nhiv no tsêr kho moz đa khoa Yên Châu tưz uô tâu 82 luôs hâux lưv tso tơưv; yuôr iz luôs hâux lưv tsênhv uô tsik tâu tiêr, ntơư zos tsi muôx cxix têx chuôz zênhx jông seiz njuôk shuôs, kho moz. Niêv lâuk Trần Thị Huệ, Phưv tsar phongx tsưr ziv-hâux lưv Tsêr kho moz Đa khoa huyện Yên Châu, tỉnh Sơn La heik:

“Muôx iz tsưr ziv mak tsêr kho moz uô tsi tâu, iz zav li ntêir muk meir lok sik qơư saz đrâuv tsês trâu têx lênhx nênhs trâus sêv khiz luz chêr tuôx nhoz kho moz hâur tsêr kho moz no tsi muôx. Tiv 2 zos têx meir nzuô chuô uz no trâu têx qar tsêr nênhs moz nhoz, pư tsi muôx, tsi tâu cxiv uô jông, viv tsôngv box luz nênhx tsênhv txov nhêv, phênhv ntâu lơưr tuôx seiz njuôk shuôs, kho moz zos txix ntơưr bảo hiêm y tế, tâu sơưv 100% nhiêx khiêz kho moz, iz chas ntơư tưz tsi sâu nzir đaz tsi viv li tsi muôx nhiêx thêv trâu têx meir heik sâuv”.

Phiv liv lok lênhx nênhs uô hâux lưv cux zos qênhx shênhx nhoz têx tsêr kho moz txix tỉnh txos huyện ntơưv Sơn La, uô trâu luôs hâux lưv no uô tsik tau trơưk Bộ y tế luôs hâux lưv tso tơưv. Đros trâu têx tsêr kho moz Đa khoa huyện Yên Châu, zuôr trâus txos 25 lênhx bác sĩ seiz njuôk shuôs, kho moz trâu 150 luz txax muôx nênhs moz nhoz, pư, taz sik tsênhz tiês tsêr kho moz nhiv no tsuôk muôx 15 lênhx bác sỹ xưz. Ciês li tsêr kho moz Đa khoa tỉnh Sơn La, muôx 500 luz txax trâu nênhs moz tuôx nhoz, pư kho moz, trơưk li zoz qơưx tsuv muôx 150 txos 200 lênhx bác sỹ, taz sik tsêr kho moz nhiv kruôr muôx nhos 100 lênhx bác sỹ. Ntâuk grê trơưk tsưr ziv yiêz li heik sâuv mak nhiv kruôr uô tâu iz đraz.

Iz hâur têx tsưr ziv mak tsêr kho moz Đa khoa tỉnh Sơn La uô nhiv kruôr uô tâu iz tsưr ziv, zos lok sâuv seiz car tsơưr lươngv. Trơưk tsưr ziv no zoz qơưx, tsêr kho moz hov iz tsuv muôx qơư seiz car tsơưr lươngv. Taz sik, tiv muôx tsi txâuk nênhs lês uô têx hâux lưv li heik sâuv viv li tsêr kho moz nhiv kruôr yênhx lix tâu tổ seiz car tsơưr lươngv tsêr kho moz, muôx 3 lênhx canr bôv, qơư uô hâux lưv tsênhv nhoz uô cê đros phongx chox kriê uô têx nuv. Zơưv Nguyễn Đức Toàn, Giám đốc tsêr kho moz Đa khoa tỉnh Sơn La heik:

“Chiê uô tâu 4-5 tsưr ziv mak tsuv sir jos đuô thiêz lok sâuv cxiv uô jông têx côngz trênhx, qơư seiz njuôk shuôs, kho moz. Lênhx nênhs cux tsuv zuôr nzir chiê txâuk nênhs lês car uô têx hâux lưv phưx vưv nênhs moz nox nhoz, muk lol…”.

Trơưk li Bộ y tế tso phênhz uô trơưk 83 luôs hâux lưv thiêz 1.500 tsưr ziv, nuv uô tâu ntâuk grê zos uô tâu jông luôs hâux lưv kho njuôk moz thiêz cxaz nzir lênhx nênhs moz muôx six hơưv tâu seiz njuôk shuôs, kho moz tâu trơưk tsưr ziv, siêz xar. Txơưv tiêk têx tỉnh tox siêz li Sơn La, uô trơưk têx luôs hâux lưv ntơư cux tsênhv  njiz ntâu phiv liv, lar heik zos têx tsêr kho thênhv kik. Taz sik, no cux  zos six hơưv chiê têx tsêr kho moz tsuv chir chir hlôngr yiêz zuk txux chi tsưr ziv seiz njuôk shuôs, kho moz trâu tsôngv box sđ ./.

Hêik kriê têx tsưr ziv phax tar yêiz, ntux no njiv, caz moz ơưk trâu nhux tưv

Đros chor nhux tưv mak pêz hêik kriê iz cxiê tsưr ziv chiê phax tar yêiz, ntux no njiv, tir thêir caz moz ơưk hâur chêix muôx ntux no njiv li đrav kaz:

1. Tsêr guôx: Thêir, kho đuô, taz por tsêr guôx txâuk sor, tsik trâus yiê nas, yâu chuô, plas tsêr ntuz njuôr.

2. Zav nox: Tsês chiê thiêz bax cxix cxuo zav nox trâu nhux tưv, tiv zix zos nhaz blêx, jâuz tâux kruôr; uô chor zav nox vov kâuz, nhaz blêx vov urê; sir zôngv têx zav hâur kôngz nuv uô zav nox yênhx hnuz. Bax zav nox hmôngr (Hmôngr poz cưk, kok ntông, xuô blêx…)khoáng, vitamin chiê cungz txâuk trâu nhux tưv hâur chor hnuz ntux no.

- Tsês chiê têx zav chiê trâur tơưl li: Tơưl, xuô blêx, hmôngr ntông…chiê trâur uô cov sor trâu nhux tưv (tiv zix zos chor nhux tưv lâul, mê nhuôs) hâur chor hnuz ntux no chênhr, no njiv.

3. Tsoz phưz tu zus:

- Chuôz cxaz chế độ tsoz phưz, tu zus nhux tưv (tiv zix chor nhux tưv lâul tsik muôx jos; mê nhuôs nhux tưv) tsuv muôx tsưr ziv tu zus huv đros yênhx tuk chiê chuôz cxaz phax tar ntux no, yêiz plaz thiêz caz moz.

- Muôz trâu nhux tưv nox txâuk zav jâuz nox, nhaz blêx, tsoz pz cưk cxuô zav (jâuz njuôz, tsoz poz cưk lok sik nhaz blêx kruôr), nhaz blêx vov urê…) txix 20-30 cir thiêz 2,5 cir zav nox hmôngr hâur iz hnuz hmo trâu iz tuk nhux tưv hnhar txix 220-250 cir.

- Cxaz nzir njêr nox muôx 15g (bâuv li 3 điêr mê) txix tsưr ziv đo hâur đêr sor muôz trâu nhux tưv hâuk…

-Tsik tso yar nhux tưv hâur haur jôngr; tsuv chox nhux tưv lok zus hâur têx tsêr guôx thêir chuô jông, plas tsêr guôx kruôr krơưr, uô sor trâu hmo ntux (txix trẩu rtơưl, hlơưr xuô blêx, hmôngr ntông…) muôz haz tsar lok sik cxuô zav câur uô cov sor trâu nhux tưv. Tsik chiê nhux tưv uô hâux lưv, lok sik tu zus đrâuv jôngr thâuv jễ xtưv grêk kik đuô 15 tuv thiêz chor hnuz ntux lok tê.

4. Cxax yuôx phax moz cxix cxuô cxuô zav yuôx vắc xin phax moz trâu nhux tưv li: Tơưv ndâux hlê trâu, đôngs nyar…

5. Tsik so qêz xuô hur si têx tsêr guôx, Sâu, huk têx qir vov đros hmôngr jêz siz lok sik têx zav sinh học chiê uô qir zuôv./.